Başkumandanlık Kanunu`nun yasallaşması süreci ve yankıları

Abstract

TEZ OZU Birinci Dünya Savaşı sonunda imzaladığı Mondros Ateşkes Antlaşması ile Osmanlı İmparatorluğu fiilen sona ermiş ve bu antlaşmayı takiben de Anadolu toprakları itilaf devletlerince işgale başlanmıştı. Ancak Türk milleti böylesine haksız bir işgali kabul edemezdi. Nitekim, 19 Mayıs 1919'da Mustafa Kemal Paşa'nın, Samsun'da Anadolu topraklarına ayak basmasıyla Türk Milleti kendisini bu karanlık günlerden kurtaracak meşalesini bulmuş ve onun etrafında birleşerek Kurtuluş Savaşı'nı başlatmıştır. Kurtuluş Savaşı'nın en buhranlı günlerinde vatanı ve milleti bağımsızlığa ulaştırması amacıyla Mustafa Kemal Paşa 5 Ağustos 1921'de Büyük Millet Meclisi tarafından Başkumandanlık Makamına getirilmiştir. Ancak, Büyük Millet Meclisi'nin şahsiyet-i maneviyesinde bulunan Başkumandanlığın Mustafa Kemal Paşa'ya devredilmesi de o kadar kolay olmamıştır. Çünkü Başkumandanlık Kanunu, Mustafa Kemal Paşa'nın Büyük Millet Meclisi'nin orduya ait tüm yetkilerini üzerine alması ve bundan böyle söylediği her sözün kanun sayılıp, tartışmasız kabul edilmesi anlamını taşıyordu, işte bunun için de, Başkumandanlık Kanunu gerek yasallaşması gerekse uzatılması esnasında Meclis'te uzun tartışmalar yaratmıştır. Kurtuluş Savaşı'nın en kritik günlerinde Başkumandanlığa getirilen Mustafa Kemal Paşa, oluşturulmasına büyük emek harcadığı Büyük Millet Meclisi ve burada Türk Milletini temsil eden mebusların haklarını, Başkumandanlık Kanunu'nun kendisine verdiği haklardan daha üstün tutmuştur. Mustafa Kemal Paşa - Meclis'teki tüm endişe ve tedirginliğe rağmen - Başkumandanlık Kanunu ile kendisine verilen yetkiyi ve sıfatı asla amacı dışında kullanmamış, Büyük Millet Meclisi hukukuna karşı daima saygılı olmuştur. Nitekim, kritik günlerin atlatılmasıyla Mustafa Kemal Paşa, Başkumandanlık Kanunu'nun kendisine verdiği yetkiyi derhal asıl sahibi olan Büyük Millet Meclisi'ne iade ederek bu makama karşı ne denli saygılı ve sorumlu olduğunu ispat etmiştir.

ABSTRACT At the end of World War I, the Ottoman Empire has been finished, because of signing of Mondros Pact Afterwards, the hostile forces took over the Anatolian lards. But Turkish people decided to overcome this matter. On May 19,1919, Mustafa Kemal came to Samsun, so Turkish people found their savior, and then they all got together and started their Salvation War. At the most depressing days of Salvation War Mustafa Kemal has been selected as head Commender-in-chief by the National Assembley on August 5,1921, but it was not so easy decision, because those days head Commender-in- chief was related to the National Assembly directly. Selecting Mustafa Kemal as head Commender-in-chief meaned to obey his every rules and his commands without any reason or argue.So, in order to, either legalize the head Commander- in-chief law or National Assembly made many discussions. By the time of the most gloomy days of Salvation War, Mustafa Kemal prefered the members of parliament dues to his dues, which were given him by assembly. Even if his, restlessness and anxiety about the assembly, Mustafa Kemal never used his authority out of his mission, and he showed his respect to the assembly. As a matter of fact, after overcoming of the critical days, he gave back the authority, which was given him by the assembly, to the parliament. So he proved his respect and responsibility about the parliament.