Entelektüel bir eğitim lideri olarak Emrullah Efendi

Abstract

Türk Eğitim tarihinin araştırılması ve oradaki birikimin bugüne taşınması önemlidir. Bugünkü eğitim sisteminin ve yapılanmasının temelleri, tarihteki yenileşme çalışmalarının başladığı Tanzimat ve sonrasında atılmıştır. Dolayısıyla bu dönemden günümüze kadar bütün eğitimcilerin Türk Milli Eğitimine etkileri olmuştur. îşte eğitimi derinden etkileyerek, şekillendirenlerden birisi olan Emrullah Efendi, dönerninin imkanları çerçevesinde iyi bir eğitim almış, kültürlü, yeniliğe açık entelektüel bir eğitim lideridir. Eğitim bürokrasisinin çeşitli basamaklarında görev alan ve iki kere eğitim yönetiminin en üst makamı olan Maârif Nazırlığı yapan Emrullah Efendi, fikir ve uygulamaları ile hem zamanındaki hem de kendisinden sonraki bir çok eğitimciyi etkilemiştir. Günün eğitim sorunlarıyla ilgili gazete ve dergilerde çeşitli yazılar yazmıştır. Fransız eğitim sisteminden etkilendiği rahatça söylenebilir. Çünkü verdiği örneklerde ve yaptığı uygulamalarda sık sık Fransız eğitim modelini referans olarak kullanmaktadır. Meşrutiyetin ilk yıllarında aydınların `eğitim reformuna nereden başlanılmalı?` tartışmalarına `Tuba Ağacı Nazariyesi` ile yükseköğretimden başlanılmasını savunarak katılan Emrullah Efendi, uygulamada ilköğretimin yapılanmasını bir yasayla gerçekleştirmeye çalışmış ama, hazırladığı ilköğretim yasa tasarısı ancak kendisinden sonraki bakan zamanında yürürlüğe girebilmiştir. Yüksek öğretimde de, çıkardığı yönetmelikle Türkiye'de çağcıl bir üniversitenin oluşmasında öncü bir rol- oynamıştır. Ogünkü ortaöğretim kurumlanndan olan idadileri liselere çevirerek müfredatında gerekli değişiklikleri yapan, `öğretmenlik bir meslektir` diyerek öğretmenlerin hayat standartlarını yükseltmeye çalışan, eğitimde denetim olayına yeni bir anlayış getiren Emrullah Efendi, ayrıca siyasetle de flğüenmiş ve İttihat ve Terakki Cemiyetinin, düşünsel gehşiminde etkili olmuştur. Emrullah Efendi, Türk Eğitim Tarihinde özgün bir yere sahip olan entelektüel, okuyan, yazan, vizyon sahibi, öğretmen, örnek bir eğitim lideridir.

Research of Turkish Education history and carrying its results to present is important for any contemporary education system. It can be said that the foundations, of the Turkish educational system were founded at Tanzimat when the first renewing attempts took place. Emrullah Efendi was one of the leading and well-educated intellectual leaders in the Turkish educational history. Emrullah Efendi, who had different positions at education bureaucracy -and became secretary of education twice, affected lots of teachers with his ideas and studies. He wrote about the education problems of the day for a variety of publications: From its. publications and ideas about education, it can be stated that he was affected by French education system. During his service as educational servant, he used French education model as en example at both in his reform efforts. In the first years of Meşrutiyet, Turkish intellectuals were discussing about where to begin educational reform. Emrullah Efendi defended his ideas on educational reform in his well theory called `Tuba Ağacı.` According to this theory, any educational reform must begin from the universities instead of primary schools. For that reason, he prepared educational laws however; he was not very successful in passing these educational regulations from the assembly. The law he prepared was accepted at the time of following secretary of education. In addition; he played. a pioneer role in the realization of a contemporary university with a report he prepared. He also made an attempt to transform İdadi' s to high schools and changed their subjects. He also stated `teachership is a profession. Emrullah Efendi also had a political idea and effected the philosophic development of the İttihâd and Terâkki Cemiyeti. In conclusion, Emrullah Efendi was a teacher, an intellectual and ideal educational leader, who read and wrote about variety of educational issues and topics. He had a vision and a privileged place in Turkish educational history.