19. ve 20. yüzyılda Eskişehir`e yapılan göçler

Abstract

YÜKSEK LİSANS TEZ ÖZÜ 19. ve 20. YÜZYILDA ESKİŞEHİR'E YAPILAN GÖÇLER Engin KIRLI Tarih Anabilim Dalı Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Ağustos 2001 Danışman: Yrd. Doç. Dr. Selahattin ÖNDER 18. yüzyılın ikinci yansından itibaren Osmanlı Devleti'ni en fazla meşgul eden problemlerden biri, kaybedilen topraklardan merkezi bölgelere doğru yapılan kitle göçleridir. Adriyatik sahillerinden Balkanlar'a, Kırım'dan Kafkasya'ya ve hatta Kazan diyarına değin uzanan geniş bir coğrafyada meydana gelen bu göçler, günümüzdeki sosyo-kültürel yapının oluşumunda etkin bir rol oynamıştır. Osmanlı Devleti, tüm varlıklarını anayurtlarında bırakıp göç etmek zorunda kalan bu insanların, açlık ve sefalet çekmemelerini sağlamak için elinden geleni yapmaya çalışmıştır. Bu amaçla, çeşitli göçmen komisyonları kurulmuş ve iskân işlerinin ne şekilde yürütüleceğini belirten hükümler içeren birçok talimatname düzenlenmiştir. Osmanlı Devleti' ne gelen muhacirler içinde çeşitli mesleklere mensup kişiler bulunmakla beraber, göçmenlerin ekserisi tarımla uğraşan insanlardan oluşuyordu. Bu yüzden göçmenlerin ziraatla uğraşabilecekleri tarıma elverişli boş araziler tespit edilerek muhacirlere tahsis edilmiştir. Eskişehir ili, gerek tarıma elverişli geniş ve boş arazilerinin mevcudiyeti gerekse de ulaşım olanakları açısından sağladığı avantajlar dolayısıyla muhacirlerin yoğun şekilde iskân edildikleri bir bölge olmuştur. Devlet göçmenlere arazi, tohumluk, çift hayvanı, tarım aletleri ve sermaye tahsisi gibi yardımlarda bulunmuştur. Bunun sonucunda göçmenlerce şehir merkezinde yeni mahalleler kurulurken, kırsal alanda da çok sayıda yeni köy oluşturulmuştur.

11 HIGH MASTER'S DEGREE THESIS ESSENCE MIGRATIONS TO ESKİŞEHİR IN 19th and 20th CENTURIES Engin KIRLI History Main Science Subdivision Osmangazi University Social Science Institute August 2001 Advisor: Yrd. Doç. Dr. Selahattin ÖNDER Starting from the second half of the 18 Century, on of the major problems that plaqued the Ottoman Empire has been the mass-migration of the people from the territories lost to foreign powers to the inner parts of the Empire. This migration movement, taking place in a wide range of region from the Adriatic to the Balkans, from Crimea and to the Caucasus and southern Russian steppes, has contributed greatly to the formation of the Ottoman-Turkish cultural set up in subsequent years. The Ottoman Administration tried to do its best to ensure the well-being of its migrating citizens and not to allow them suffer hunger and any other miseries alike. To this end various `Migration Commissions` have been set up and many `Instructions` regulation the settlement procedures have been published. Among the immigrants the distribution of the profession groups was varying, although the majority engaged in agriculture. Taking this fact into consideration in places where the immigrants were setted, uncultivated lands convenient to cultivation have been assigned for immigrants' use. The town Eskişehir, owing to its vast lands and uncultivated fields as well is its transportation facilities, has turned out to be a center where the immigrants were settled down densely. The Ottoman administration has also aided the migrants by providing them with vacant lands, seed, plough-animals, agricultural tools and capital. Consequently, new quarters were founded in the town center, while the countryside numerous new villages were formed.