Ortaöğretim kurumlarının etkili okul özelliklerini karşılama düzeyleri

Abstract

YÜKSEK LİSANS TEZ ÖZÜ ORTAÖĞRETİM KURUMLARININ ETKİLİ OKUL ÖZELLİKLERİNİ KARŞILAMA DÜZEYLERİ Araştırma Görevlisi, Pınar Girmen Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi.Teftişi, Planlaması ve Ekonomisi Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü MAYIS, 2001 Danışman:Yard. Doç. Dr. Zühal Çubukçu Bu araştırmada ortaöğretim kurumlarının etkili okul özelliklerine ne derece sahip oldukları, bu okullardaki okul yöneticisi, öğretmen ve öğrencilerin algıları doğrultusunda ortaya konmaya çalışılmıştır. Ortaöğretim okullarında görevli öğretmenlerin, okul yöneticilerinin ve öğrenim gören öğrencilerin, kendi okulları ile ilgili var olan durum ve uygulamalara ilişkin algılarına dayalı olarak, söz konusu okulların ne ölçüde etkili okul özelliklerine sahip olduklarının belirlenmeye çalışıldığı bu araştırmada var olan durum yansıtılmaya çalışıldığından tarama modelinden yararlanılmıştır. Araştırmada elde edilen sonuçlara göre, öğrenci ve öğretmen algıları doğrultusunda bu araştırmada belirlenen etkili okul boyutları ve bunlara ilişkin özellikler açısından en etkili bulunan boyut, okul yöneticisi boyutudur. Okul yöneticisi boyutunu, etkili olma açısından ikinci sırada, öğrenci boyutu izlemektedir. En az etkili bulunan boyut ise okul çevresi ve veliler boyutudur, öğretmen boyutuna ilişkin okul yöneticisi ve öğrenci algılan arasında farklılık gözlenmektedir. Buna göre, okul yöneticilerinin algılamaları daha olumludur. Okul kültürü ve ortamına ilişkin, öğretmen ve okul yöneticisi algılarıdoğrultusunda okulun kendisine ait değerlerini yansıtan törenlerinin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Etkili okulun bir boyutu olan okul çevresi ve velilere ilişkin okul yöneticisi ve öğretmen algıları birbiriyle neredeyse tamamen örtüşmektedir. Bu algılamalar doğrultusunda veliler, öğretmen ve yöneticilerle istedikleri zaman rahatça konuşabiliyorlar; ancak okulun kendilerinden neler beklediği konusunda yeterli bilgilere sahip değiller. Eğitimde niteliğin yükseltilebilmesi için okul-aile işbirliğinin vazgeçilmez bir öğe olduğu unutulmamalı ve bu amaçla yeni düzenlemelere gidilirken, okulun kapıları çevreye açılmalıdır. Bu bağlamda öğretmenlerin çevresel değişim sürecine uyum sağlamaları için bölgesel düzeyde hizmet-içi eğitim verilmeli, bunun yanında her okul, kendi bünyesinde sürekli olarak öğrenmeyi özendiren bir okul kültürü oluşturmaya çalışmalıdır.

Ill ABSTARCT OF THE THESIS GİRMEN, PINAR Dissertation Chairperson: Zühal Çubukçu, Assistant Professor. LEVEL OF THE EFFECTIVENESS IN SECONDARY SCHOOLS The purpose of the study was to examine the characteristics of effective schools as perceived by principals, teachers and students in Turkish secondary schools as measured by the Effective School Questionnaire. The effective schools have five dimensions: Leadership, teacher, student, school culture and parent involvement. Descriptive statistical analyses were performed to show the degree of school effectiveness which each school has. The results of the study indicated that the schools of the study had some characteristics of effective schools. The schools had high percentage on principle and student dimension. However, the study indicate that the school in the study had very low score on teacher, school culture, and parent involvement. The study also included recommendation for both practice and research. Further in depth studies, needs to examine the parent involvement from different perspectives in order to increase parent involvement, which is one of the keys in school effectiveness. New school policies and restricting of organizational structures of schools are needed.