Mardin yöresi Süryanî müziği

Abstract

Yaklaşık 5000-6000 yıllık bir geçmişi olan Mezopotamya?nın en eski topluluğu olarak bilinen Süryanîler, bu toprakların vazgeçilmez bir parçasıdır. Akad, Babil, Kenan, Arami gibi Sami kökenli ırkların bir potada erimesiyle ortaya çıkan Süryanîler, Hıristiyanlığı kabul eden ilk topluluktur. Hıristiyanlığı kabul etmeden önce Mezopotamya da putperest bir dini kimliğe sahip iken, Hz. İsa?nın müjdecilerinden ?Aziz Aday? adında bir din adamı Mezopotamya?ya gelerek Hıristiyanlığı kademeli olarak yaymaya başladı ve Hıristiyanlığı kabul ederken kendilerini putperest soydaşlarından ayırmak için kendilerine Suriye?den gelen anlamındaki ?Süryanî? adını verdiler.İnsanlık tarihi kadar eski olan müzik, Süryanîlerin de ilk zamanlarında vardı. Büyücülük ve sihirde kullanılan müzik daha sonra dini bir boyut kazandı ve mabed müziği olarak gün yüzüne çıktı. Süryanîler yıllar önce kiliselerinde org adı verilen klavyeli bir çalgıyla ayinlerine eşlik ederdi. Bunun amacı seslerin daha uyumlu çıkması ve Allah?a dua ederken kendilerini o ruhani havaya vermekti. Süryanîlerin müzikle çok yönlü uğraştıklarını ve bu geleneğin çok eskiye dayandığını yapılan arkeolojik kazılarda, mağaralara çizilen müzikle ilgili resimlerde bunu doğrular niteliktedir. Kilise müziğinin halk müziğinden daha çok gelişmesinin nedeni halk müziğinin kilise müziğine ters düşmesi ve o ruhaniyeti, maneviyatı bozmasıdır. Bu bakımdan kilise müziği halk müziğinden daha çok gelişme göstermiştir.Müzik, bilimsel ve tarihsel süreç içinde varlığını sürdüren, toplumlara yol gösteren ve günümüzde halen etkisini sürdüren kültürel bir araçtır. Bu coğrafyada yaşayan halkları birbirlerinden ayıran ufak nüans farkları olmakla birlikte asıl amacımız bu nüans farklarını ortaya çıkarmak, unutulmaya yüz tutmuş bu kültürün önemli bir kolu olan müziği Türk müziğiyle karşılaştırmak ve seçtiğimiz eserlerin müzikal analizini yapmaktır.Bu denli eskiye dayanan Süryanîleri araştırırken tezimizde alan araştırması ve kaynak araştırması yaptık ve aşağıda ki bölümleri içine alan bir tez hazırladık.Çalışmamızın birinci bölümünde, Süryanîlerin tarihini, yaşadıkları coğrafya, kültür ve sanat, bestekâr ve müzisyenlerini, edebiyat, şiir ve felsefe gibi konularını ele aldık.İkinci bölümde, Süryanî tarihinde müziğin kiliseye girmesini, makamların tabiatını, etkilerini, müzikli ilahi türlerini inceleyerek bu konulara yer verdik.Üçüncü bölümde ise, Süryanî toplumunun dini törenlerinde ayinlerinde okudukları ilahilerin genel saptamalar, makama ilişkin saptamalar ve usûl anlayışına ilişkin saptamalar olarak müzikal analizini yaptık.Çalışmamızı sonuç, kaynakça ve ekler ile tamamladık.Bu çalışmada Süryanilerîn tarihini, nereden geldiklerini, Süryanî müziğini, Süryani müziğinin kiliseye (ibadete) girmesini araştırdık ve Süryanî ilahi örneklerinin analizini yaptık. Çalışmamızın benzer çalışmalara bir katkı sağlaması ve kaynak teşkil etmesi dileğimizdir.Anahtar Kelimeler: Mardin, Süryanî, Müzik, Tarih, Kilise

Mesopotamia dates back to around 5000-6000 years ago. Assyrians, as the most ancient community that lived in that area, are crucial elements of those lands. Semitic races such as Acadians, Babylonian, Canaans and Arami gave birth to Assyrians. Assyrians is the earliest Christian group. Before turning into Christianity, they were pagan. But once ?Saint Aday?, one of Christ?s messengers, came to Mesopotamia and started propagating Christianity. Then Assyrians started to call themselves ?Assyrians? meaning ?Syriac Christians? in order to be distinguished from their pagan fellows.Music is as old as humanity itself. In their earlier periods, Assyrians used to use music for witchery and magic. After, it gained a religious identity and came to light as holy music. They used to play keyboards called organ during religious ceremonies in the past. Its main aim was to produce sounds in better harmony, and to submit to a godly atmosphere. Archaeological excavations and drawings in caves prove that Assyrians were interested in music and it is quite an ancient trend. The reason why plainchant was more developed than folk music is that the latter was not in harmony with the former and ruined spirituality.Music is a universally recognized cultural instrument which have guided communities and survived throughout the scientific and historical developments. Different communities living in that region have shades. Different groups in this region have shades. Our main aim is to identify these shades, to compare their music with Turkish classical music, and analyze selected pieces in musical terms.Following details about Assyrians dating back to early times are provided supported with literature review.Chapter one gives information about history, territory, cultural, artistic, literary and philosophical background of Assyrians as well as Assyrian composers and musicians.Chapter two includes introduction of music to the church in Assyrian history, nature and effect of musical modes, and musical chant types.In chapter three, musical analysis is done on musical chants Assyrians hymn in their religious ceremonies, mode and tempo of their music.Lastly, conclusion is provided, which is followed by bibliography and attachments.This study gives an overview about history, main land and music of Assyrians and introduction of Assyrian music to praying along with musical analysis of Assyrian musical chants. We hope to contribute to further studies as an example.Key Words: Mardin, Assyrian, Music, History, Church