Yöneticilerin insan doğasına ilişkin görüşleri ve yönetsel yaklaşımlar

Abstract

11 ÖZET YÖNETİCİLERİN İNSAN DOĞASINA İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ VE YÖNETSEL YAKLAŞIMLAR (Eskişehir İli Osmangazi Üniversitesi Örneği) Fehmi ÖZÇELIK Yüksek Lisans -2002 Eğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Ekonomisi Bilim Dalı Danışman: Doç. Dr. Ayhan AYDIN Eğitimin amacı, bireyler arasındaki ilişkileri geliştirmek, örgütsel verimlilik ve etkililiği artırarak uygar bir sosyal yaşam oluşturmaktır. Bu bağlamda özellikle eğitim organizasyonlarındaki insan ilişkilerinin kalitesi çok önemlidir. Buna göre; eğitim örgütlerindeki yöneticilerle, çalışanlar arasında sosyal hayata yön veren duygusal, bilişsel, sosyolojik ve psikolojik ilişkiler sorgulanmalıdır. Diğer bir deyişle, insan doğası konusundaki sayımlarla yönetsel yaklaşımlar arasında bir ilişki olduğu düşünülmektedir. Bu araştırmaya göre; insan doğasına ilişkin iyimser sayıltıları olan yöneticilerin demokratik yaklaşımlar, kötümser sayıltıları olan yöneticilerin de otokratik görüşler benimsedikleri varsayılmaktadır. Bu amaçla^ Osmangazi üniversitesinde bulunan fakülte dekanları, dekan yardımcıları, bölüm başkanları ve anabilim dalı başkanlarının insan doğasına ilişkin görüşleri ve yönetsel yaklaşımları konusundaki algı ve değerlendirmeleri belirlenmiştir. Bu bulgular; örgüt iklimi, örgüt kültürü, verimlilik ve etkililik boyutlarım kapsamaktadır. Kısaca, yöneticiIll görüşlerine dayalı olarak, insan ilişkileri araştırılmış ve sorun, felsefi, psikolojik ve sosyolojik çerçevede ele alınmıştır. Araştırma böylece, nicel ve nitel veri ve bulgularla güçlendirilmiştir. Sonuç olarak, araştırma bulguları, eğitim yöneticilerine kendilerini sorgulamaları ve yaklaşımlarının gözden geçirmeleri için bir fırsat vermektedir. Topluma ve bireylere yön veren eğitim örgütlerini eleştirmek için `göz kendini göremezmiş` şeklinde bir deyiş vardır. Bu çalışma kendini görmek isteyen gözler içindir. Araştırmanın sonuçlarına göre, yöneticilerin önemli bir bölümü, insan doğası konusunda iyimser görüşler taşımaktadır. Bu yöneticiler, aynı zamanda, demokratik yönetsel yaklaşımların örgütsel etkililik ve verimliliği artıracağı yönünde görüşlere sahiptirler. Öte yandan, çalışanların bencil ve a sosyal olduğunu düşünen yöneticiler ağırlıklı olarak otakratik yönetsel tutumları benimsemektedirler. Özetle yöneticilerin insan doğasına bakış açılarıyla yönetsel tutumları arasında benzerlikler bulunduğu saptanmıştır.

IV ABSTRACT VIEWPOINTS OF ADMINISTRATORS ABOUT HUMAN NATURE AND ADMINISTRATIVE APPROACHES (A case of Osmangazi University in Ekişehir). Fehmi ÖZÇELİK Master Thesis -2002 Educational Administration, Supervision, Planning and Economics Advisor: Ayhan AYDIN, Assistant Professor The purpose of the education is, shortly, to improve the relationship between individuals and to develop organizational productivity and efficiency, and by this way to create a civilized social life. In this context, especially the quality of human interactions in educational organization is very important. For that reason, relationship between managers and employees in the educational organizations, which give direction for the social life and effects the members of if in emotional, informative, instructive, sociologic and psychological way, should be interrogated. In another word, it is thought that there is a relationship between assumptions of human nature and managerial approaches. According to this survey it can be accepted that managers who have optimistic assumptions of human nature may follow democratic approach, managers who have pessimistic assumptions of human nature may follow autocratic approach and have prejudice for personnel in management process. For that reason, assumptions about human nature and management policy of managers such as the deans of faculties, assistant deans, managers of institutes, and sub departments chiefs and etc. have been collected. Results of these assumptions have been evaluated in order to reflex the organizational climate, culture, productivity and efficiency. Thissurvey was made in Osmangazi University, one of the big universities of Turkey in Eskişehir, and surprising results has been found. Shortly, based on managers-employees relationship, quality of human relationship has been surveyed and the problem has been taken account in philosophic, psychologic and sociologic context and framework. Thus, this survey has been strengthened by qualitative and quantitative data and findings. As a result, by giving a chance to the managers of educations to interrogate themselves and to review their approaches this discourse reflects alternative approaches and data and findings. To criticize the educational organizations that give directions to the society human beings, there is an expression like that `eyes are not able to see themselves`. This discourse, for the eyes who want to see themselves.