Niyâzî-i Mısrî Dîvânı`nda tasavvufî ıstılâhlar

Abstract

XVII. yüzyıl mutasavvıf şâiri olan Niyâzî-i Mısrî?nin Dîvânı?nda yer alan şiirlerin tamamına yakını tasavvufî şiir özelliği göstermektedir.Fenâ, bekâ, insan-ı kâmil, tecellî, celâl ve cemâl gibi tasavvufî ıstılâhlar birçok mutasavvıf şâir tarafından kullanılmıştır. Niyâzî-i Mısrî tarîkat hakîkatlerini anlatmak için bu tasavvufî ıstılâhlardan yararlanmıştır. Bu nedenle Niyâzî-i Mısrî Dîvânı?nda bu ıstılâhlara sık rastlanmaktadır. Mısrî, şiirlerinde tasavvuf ıstılâhlarını hem doğrudan kullanmış hem de ıstılâhların anlamını veren sözcük ve söz öbeklerinden yararlanmıştır. Tasavvufa özgü olan bu ıstılâhların bilinmesi ve anlam çerçevelerinin belirlenmesi tasavvufî metinlerin daha iyi anlaşılmasına katkı sağlayacaktır.Bu çalışmada Niyâzî-i Mısrî?nin Dîvânı?nda geçen ıstılâhlar tespit edilmiş ve bu ıstılâhların açıklamaları yapılmıştır. Dîvân?dan seçilen örnek şiirlerle de bu ıstılâhların anlamları ve diğer sözcüklerle anlam ilgileri açıklanmaya çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: tasavvufî ıstılâhlar, mutasavvıf, dîvân, tasavvufî şiir, tecellî.

Almost all the poems are characterized by mystical poetry in the Divan of Niyâzî-i Mısrî, who is a sufi poet of XVII. century.Mystical terms, such as ''fenâ, bekâ, excellent human, transfiguration, celâl, cemâl'' were used by a lot of sufi poets. Niyâzî-i Mısrî took advantage of these mystical key expressions to tell the truths of the religion. So, in the Divan of Niyâzî-i Mısrî these expressions are usually seen. In his poems, Mısrî not only used mystical terms directly but also took advantage of the words and phrases, which give the meaning of the terms. Knowing and determining the meaning frameworks of these terms, which are specific to mysticism, will contribute to a better understanding of the mystical texts.In this study, the mystical key expressions used in the divan of Niyâzî-i Mısrî are determined and the descriptions of these expressions are given. With the sample poems chosen from the divan, it is tried to be explained the meanings of these key expressions and their meaning relevance with other words.Key Words: Mystical Key Expressions, sufi, divan, mystical poetry, transfiguration.