Tarih boyutu içinde alfabe sorunu ve Türk Harf Devrimi (1839-1929)

Abstract

Türkler tarihleri boyunca çeşitli etkiler altında pek çok yazı sistemi benimsediler.slam dinin kabulünden sonra ise eski alfabelerini bırakarak Arap alfabesini kullanmayabaşladılar. Ancak slam dininin kutsal kitabı Kuran-ı Kerim'in Arap harfleriyle yazılmışolması Arap alfabesi ve diline zamanla kutsal bir nitelik ve dokunulmazlık kazandırdı.Diğer taraftan Arap alfabesi hem içerdiği harfler bakımından hem de imla sistemibakımından Türk dilinin yapısına tamamen aykırıydı. Tüm bu olumsuz etkiler OsmanlıDevleti'nde okuma-yazma öğrenmekten yoksun bir kesimin ortaya çıkmasına neden oldu.Arap alfabesinin yarattığı olumsuzluklar ilk kez Tanzimat döneminde açıkçagörülmeye başlandı. Bu tarihten sonra da alfabe sorunu gündemi sürekli meşgul eden birkonu haline geldi. Dönemin aydınları bu konuyu basında enine boyuna tartıştı. Hatta budönemde Latin alfabesinin alınması gerektiğini öne süren ancak sayıları azınlıkta kalanaydınlar da oldu. Meşrutiyet yılları da tıpkı Tanzimat yıllarında olduğu gibi alfabekonusundaki münakaşalarla geçti. Ancak yapılan tartışmalar daha ziyade varolan Arapharflerinin ıslah edilmesi ile ilgiliydi.Tanzimat ve Meşrutiyet yıllarında yapılan tartışmalarla olgunlaşan alfabe sorunu,gerekli siyasal ve sosyal şartların sağlanması ile birlikte, Mustafa Kemal Atatürk'ünönderliğinde Latin kökenli Yeni Bir Türk alfabesinin kabulü ile çözüme kavuştu. 9Ağustos 1928 tarihi ile başlayan yeni bir alfabenin kabul edilmesi süreci 1 Kasım1928Tarihinde 1353 sayılı kanunun ilanı ile resmileşti. Böylelikle Türk eğitim ve kültürtarihinde büyük bir çığır açan yeni bir döneme girildi.

Turks have used various alphabets in their history. After the acceptance of Islamthey began to use Arabic Alphabet. The holy book of Islam (Koran) was in Arabic so inthe course of time the Arabic language and letters gained a kind of holiness. However, theArabic Alphabet was improper to the structure of Turkish Language because of its lettersand orthography. Due to these negative reasons, lots of people living in the ottomanEmpire could not learn reading and writing.The negativeness emerging because of Arabic Alphabet began to be seen firstduring Tanzimat Period. Thenceforward, this subject kept busy the agenda. Theintelligentsia discussed this subject in length and breadth. Moreover, sone intellectualsput forward the necessity of having the Latin Alphabet. Discussions on alphabet questioncontinued during the Meşrutiyet Period. But discussions were mostly on the improvementof Arabic letters.Discussions on the alphabet question during the Tanzimat and Meşrutiyet Periodspaved the way for the acceptance of the Latin Alphabet by the Turks under the guidanceof Mustafa Kemal Atatürk after the formation of social and political conditions. Theprocess of admission began in August 9, 1928 and it was declared officially in November1, 1928. As a result, a new period began in the history of Turkish education and culture.