Türkiye`nin Ortadoğu politikası (1946-1960)

Abstract

Bu çalışmanın amacı, 1946-1960 yılları arasında Türkiye Cumhuriyeti'nin genel dışpolitikasında önemli bir yere sahip olan Ortadoğu politikasını değerlendirmektir. Buçalışmada, söz konusu dönem içinde ortaya çıkan uluslararası gelişmelerin ve ülke içindeyaşanan iktidar değişiminin Türkiye'nin Ortadoğu politikasına ne şekilde yansıdığıbelirlenmeye çalışılmıştır.Bu çalışma sırasında, dönem içinde yaşanan gelişmelerin sağlıklıdeğerlendirilebilmesi için konuyla ilgili arşiv belgeleri ve resmi kaynaklar üzerindeçalışılmıştır. Ayrıca, Ortadoğu gelişmeleri karşısında Türkiye'nin izlediği politikalarınkamuoyundaki yankıları da dönemin gazetelerinden örnekler verilerek açıklanmıştır.Çalışma sonunda yapılan değerlendirmelerden de anlaşılmıştır ki, Türkiye'nin 1946-1960 yılları arasında Ortadoğu'ya yönelik geliştirdiği politikalar, iki farklı etkendenkaynaklanmıştır. Bu etkenlerin ilkini; II. Dünya Savaşı sonrasında dış politikasını ABD'yeendeksleyen Türkiye'nin Ortadoğu'da ABD'nin stratejik çıkarları doğrultusunda bir siyasitercihte bulunması oluşturmuştur. İkincisini, 1950 seçimleri ile iktidara gelen DemokratParti'nin dış politika anlayışında görülen radikal değişim oluşturmaktadır. Yaklaşık on beş yılgibi bir süre Ortadoğu'da izlenen Batı taraftarı politikalar, Türkiye'nin Ortadoğu ülkeleriyleolan ilişkilerini ise önemli ölçüde zayıflatmıştır.

The purpose of this study was that evaluation of Turkey?s policy of theMiddle East which had a significant role in the Turkish Republic?s general foreignpolicy in the period of 1946-1960. In this study, international events which arised inthis period and power change which realised in the country, in which way it reflectedto Turkey?s policy of the Middle East was tried to be determined.During this reseach, data were collected from archives and official documentswhich are about the subject so as to assess the progress accurately. Furthermore,public opinions about the Turkey?s policy of the Middle East was declared by givingexamples from the newspapers which were related to that period.It was understood from the assessment of the subject that, Turkey?s policywhich were directed towards the Middle East in the period of 1946-1960 wasinfluenced by two different factors. The policy of Turkey which was based on USA?saims in the Middle East was formed the former factor. The radical changed whichwas appeared in the foreign politic opinions of the Democratic Party that came intopower at the end of the 1950 elections was formed the latter factor. Relationshipsamong countries which were located in the Middle East and Turkey became weakconsiderably because of the West side policy of Turkey which was pursued in theMiddle East for virtually fifteen years.