Döl tutmayan düvelerde klitorisin çıkarılması ve koterizasyonunun kan progesteron ve östrojen seviyeleri ile gebe kalma üzerine etkisi

Abstract

ÖZET Türkiye'nin pek çok yöresinde halkın sık sık başvurduğu bir metot olan, tohumlamayı takiben, klitorisin çıkarılmasının veya dağlanmasının, döl tutmayan hayvanlarda, bazı vakalarda, gebe kalmayı sağladığına inanılmaktadır. Bu çalışmanın gayesi, yapılan bu işlemlerin bilimsel değerini ortaya koymaktır. Bu amaçla, döl tutmayan ve herhangi bir hastalığı bulunmayan 15 adet düve, materyal olarak kullanıldı. Hayvanlar 5'erli 3 gruba ayrıldı. Östrüsleri tespit edildiği günden başlamak suretiyle, 2 östrüs siklusu boyunca, her düveden 2'şer gün arayla, kan örnekleri alındı. İlk gruba (A), 2. östrüste kliteridektomi, 2. gruba (B), klitorisin koterizasyonu yapıldı. Kontrol grubu (C), olarak ayrılan hayvanlara ise hiçbir işlem yapılmadı. Kan alma işlemlerinin bittiği 3. östrüste, hayvanlar, kontrollü olarak tohumlandı. Toplanan kan serumlarında, RİA ile östrojen ve progesteron miktarları tayin edildi. Progesteron değerleri yönünden, A ve B grubunda, 1. ve 2. östrüs siklusu ortalamaları arasında istatistiksel bir fark bulunmazken; kontrol (C) grubunda, 2. sikius ortalama değeri önemli ölçüde artış gösterdi (P<0.01). A ve B grupları progesteron profilleri, 1. ve 2. östrüs siklusu boyunca düzenli olduğu halde, C grubunun progesteron profillerinde bir düzensizlik görüldü. Östrojen (östradiol-17 Ş) seviyeleri, her 3 grupta da farklılık göstermedi. Tohumlamadan 60 gün sonra yapılan rektal muayenede, A grubundan (n-5) 2, B grubundan (n=5) 3 ve C grubundan (n=4) da 1 düvenin gebe olduğu tespit edildi. Klitorise yapılan koterizasyon ve kliteridektomi gibi işlemlerin, döl tutmayan düvelerde, bazı vakalarda, gebe kalmayı sağlayabildiği görüldü. Etki mekanizması tam bilinmemekle birlikte, koterizasyonun ve kliteridektominin, bunu, kandaki progesteron profillerini düzenlemek suretiyle gerçekleştirdiği sanılmaktadır.

32 SUMMARY It is belived that the coterization of the clitoris or ciiteridectomie, which is a common metot used by farmer, help the pregnancy of repeat breeder in some cases after insemination. The aim of this study was to see whether this application has a scientific value. In this study, 15 healty repeat breeder, heifers were used. The animals were divided into three groups, each including five animals. From the determination of oestrus in the heifers, blood samples were collected at two days intervals throughout two cycles. First group (A) was cliteridectomized in the second oestrus. In second group (B) the coterization was performed, the third group (C) was left intact. All the animals were inseminated in the third oestrus. The sera estradiol and progesterone levels were measured by RIA. In the groups A and B, there was no significant difference between the progesterone values of the first and second oestrus cycles. In the control group (C) the mean value of the progesterone concentration of the second oestrus significantly increased (P<0.01). The progesterone profiles of the group A and B were in order throughout first and second cycles whereas the group C showed incoordination. The estradiol levels were similar in the three groups. Sixty days after insemination, 2 of the group A (n=5), 3 of the group B (n=5), 1 of the group C (n«4) were found to be pregnant in the rectal examination. In conclusion, it can be said that the coterization of the clitoris and ciiteridectomie may help the pregnancy of the repeat breeder in some cases. Althought the effect mechanism is not established, it can be suggested that the coterization of the clitoris and ciiteridectomie show their effects implementing the progesterone profiles.