Açlığın trombosit agregasyonuna etkisi

Abstract

36 ÖZET Bu çalışmada açlığın trombosit agregasyomına etkileri araştırıldı. Yaşlan 19-24, vücut ağırlıkları 50-77 kg arasında değişen ve sigara alış kanlığı olmayan 20 sağlıklı erkek denekten yararlanıldı.Denekler bir ay boyunca oruç tutmak suretiyle günde yaklaşık 15 saat açlığa maruz bıra kıldı. Deney süresinin 0., 1., 14. ve 28. günlerinde öğleden sonra saat 16:00' da (yani açlığın 14. saatinde) venöz ve kapiller kan örnekleri alındı. Alınan bu kan örneklerinde kanama ve koagülasyon zamanlan, trombosit sayılan, trombositlerin kollojen, ADP ve epinerrine karşı agregasyon cevaplan, serum glukoz, lipit ve çeşitli hormon düzeylerine bakıldı. Yine yukanda belirtilen aynı gün ve saatlerde deneklerin arteriyel kan basınçları, kalp atım hızlan ve vücut ağırhklan deney boyunca ölçüldü. Bu çalışma-mızda deneklerin vücut ağırlıkları ve kalp atım hızlannda hafif bir azalma görülmekle beraber istatistiki önem arzetmedi. Fakat açlığın 14. ve 28. günlerinde, dinlenim durumundaki sistolik ve dias- tolik basınçlarda başlangıç değerlerine göre önemli azalmalar kaydedildi (p<0,05). Açlığın 14. ve 28. günlerinde seram insülin düzeyleri başlangıç değerlerine göre önemli ölçüde azalma (p<0,001, p<0,005) ve buna parelel olarak yine aynı günlerde serum glukoz düzeyleri önemli miktarda düşme gösterdi (p<0,001). Açlığın 14. ve 28. günlerinde serum glukoz insülin konsantrasyonlannda görülen bu düşüşe karşılık, plazma glukagon düzeylerinde önemli ölçüde artış görüldü (p<0,001). Bu beklenen bir sonuçtu. Aldosteron seviyesinde ise, açlığın sadece 14. gününde hafif bir artış görüldü. 28. günde tekrar normal başlangıç düzeyine indi. Buna karşılık ANP konsantrasyonunda açlığın 0., 1. ve 14. günlerinde önemli bir değişiklik gözlenmezken, açlığın ancak 28. gününde %12,5 oranında37 önemli bir artış kaydedildi (p<0,02). Keza, açlığın 14. ve 28. günlerinde seram TG seviyelerinde görülen artışa (p<0,05, p<0,001)karşılık,seram total kolesterol seviyelerinde sadece açlığın 14. gününde hafif bir düşüş gözlendi (p<0,05). Açlık süresi boyunca trombosit sayılan önemli derecede etkilenmezken, kanama zamanlan açlığın ancak 28. gününde hafif bir artış gösterdi (p<0,02). Koagülasyon zamanlannda ise açlığın hem 14. hem de 28. gününde baş langıç değerlerine göre önemli artışlar tesbit edildi (p<0,02, p<0,005). Açlığın 14. günde trombositlerin kollajene duyarlılığı %17, ADP'ye du yarlılığı %21 oranında azaldı (p<0,02, p<0,05). Epinefrine duyarlılıkta ise %11 gibi hafif bir azalma görüldü. Açlığın son gününde ise trombositlerin hem kollojen, hem ADP, hem de epinefrine karşı agregasyon değerlerinde ortalama %25 oranında önemli derecede azalmalar kaydedildi (p<0,001). Bu çalışmanın sonuçlanna göre oruç tutan genç erkeklerde trombo sitlerin çeşitli agonistlere karşı duyarhhklannın önemli ölçüde azaldığı ve bu azalmanın kan glukoz seviyelerindeki azalmaya, lipit ve bazı hormon düzeylerindeki değişikliklere ve agregasyonu arttıncı ve azaltıcı hormonlara trombositlerin duyarlılığmdaki değişikliklere bağlı olabileceği kanısına vanldı.

38 SUMMARY Ramadan fasting by the repeated daily fasting for 29-30 days by deprivation from water and foods during fasting time and by extension of fast to severel hours more than an overnight fast. The effects of Ramadan fasting of platelet aggregation in twenty healty young male subjects were investigated. Fasting blood semples were taken on days 0, 1, 14 and 28, and were analyzed for triglycerides, cholesterol, glucoz, insulin, glucagon, aldosteron and atrial natriuretic peptid. In addition, systolic and diastolic pressure, heart rate, platelet count, bleeding and coagulation time and platelet sensitivity to severel agonists(collogen, ADP and epinephrine) and body weight changes were examined. During of Ramadan, body weight and heart rate did not changed. Systolic and diastolic arterial pressure decreased significantly on days 14 and 28 (P<0,05). There were significant increase serum insulin levels on days 14 and 28 (P<0,001, P<0,005). However blood glucoz levels decreased significantly on days 14 and 28 (P<0,001). Plasma glucagon levels increased significantly on days 14 and 28 (P<0,001). Aldosteron levels increased on day 14 (P<0,05). There was no change in levels of ANP on days 0, 1 and 14. But there was a significant increase in ANP concentration on day 28 (P<0,02). Significant increase in the levels of TGs while there was a decrease total serum cholesterol particularly during on day 14 (P<0,05). Day 28 there was still an increase in the levels TGs. Platelet count did not change during of Ramadan. Bleeding time increased only on day 28 (P<0,02). Coagulation time increased significantly on days 14 and 28 (P<0,02, P<0,005).But these changes remained at the physiological limits.39 Ramadan fasting iduced reduction of the platelet sensitivity to aggregating agents(collogen and ADP) on days 14 and 28. But epinephrine induced platelet aggregation decreased only on day 28 (P<0,001). Our study indicates that Ramadan fasting leads to increased in the levels of TGs, glucagon, ANP, and aldosteron. Also it leads to increased in bleeding and coagulation time. But Ramadan fasting leads to decreased in the levels of cholesterol, glucoz, insulin and the platelet responses to different aggregating agents(collogen, ADP and epinephrine) in vitro.