Selim Sırrı Tarcan`ın beden eğitimi ve spor analizi

Abstract

Son yıllarda ülkemizde de beden eğitimi ve spor konusu çok boyutlu olarak araştırılmaya başlanmıştır. Bu konuda birçok akademik çalışma yapılmaktadır. Türk beden eğitimi ve spor tarihinde hizmet ve çalışmalarıyla önemli bir yeri olan Selim Sırrı Tarcan'ın (1874-1957) bugüne kadar hayatı, eserleri, beden eğitimi ve spor sistemi ile spor yönetimine ait kapsamlı bir araştırma ve incelemenin yapılmamış olması büyük bir eksiklik olarak görülmektedir. Selim Sırrı Tarcan'ın genel eğitimde beden eğitimi ve sporun yeri ve öneminin ne olduğu yönündeki görüşleriyle birlikte, spor felsefesine yönelik görüş ve düşüncelerinin yeni nesillere bugüne kadar aktarılmamış olması da ayrıca önemli bir sorun olarak görülmektedir. Selim Sırrı Tarcan'ın kitap ve makalelerinin büyük bir kısmı eski harflerle (arap harfleriyle) yazılmıştır. Bu eserlerin okunması ve günümüz insanı tarafından anlaşılması özel bir çalışmayı gerektirdiğinden dolayı, Selim Sırrı Tarcan'ın beden eğitimi ve spor sistemi birincil kaynaklardan analiz edilip, günümüz anlayış ve uygulamalarıyla karşılaştırılması ve bir değerlendirmeye varılması bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Selim Sırrı Tarcan, 1874 yılında Mora Yenişehir'de doğmuştur. Babası Harput'a bağlı Kesrik köyünden Albay Yusuf Bey'dir. Tarcan, lise öğrenimini İstanbul-Galatasaray Lisesi'nde, yüksek öğrenimini de Mühendis Hane-i Berri-i Hümayun'da tamamlamıştır. 1896-1908 yılları arasında da subay olarak görev yapmıştır, 1909 yılında İsveç'e beden eğitimi ihtisasına giden Selim Sırrı Tarcan, yurda dönüşünde ordudaki görevinden istifa ederek, 14 Temmuz 1910 yılında Osmanlı Mektepleri Terbiye-i Bedeniyye Müfettişliği'ne atanmıştır. Müfettişlik ve. beden eğitimi öğretmenliğinin yanında Millet Vekili olarak da görev yapmış olan Selim Sim Tarcan, 1957 yılında İstanbul'da ölmüştür. Selim Sırrı Tarcan'a göre eğitim; `halka ayağa kalkmayı ve dik yürümeyi öğretmektir`. O'nun beden eğitimi hakkındaki en önemli görüşü ise; `Beden terbiyesi umumi terbiyenin esasını teşkil eder. Çünkü, beden terbiyesi insanınruhen, fikren olduğu gibt bedenen de tekamülüne nüfuzlu bir surette yardım eder. Terbiye-i bedeniyye bir şube-i ilmiyyedir. Terbiye-i bedeniyyede gaye vüvudun sıhhat ve selametidir` şeklinde ifade etmiştir. Selim Sırrı Tarcan'ın spor eğitimi hakkındaki görüşü ise; `Spor, ilerlemek, geçmek, tmaffak olmak arzusundan doğan şiddetli bir faaliyettir. Sporun esas karakteri yarış ve müsabakadır. Spor, hayatı sevmek, zamanı iyi kullanmak, disiplin dahilinde yaşamak, hertürlü fenalıktan kendini korumak, neşeli, fedakar bir insan olmak için yapılır` şeklinde olup, amatörlük ve amatör sporun yaygınlaşması taraftandır. Sporun teşkilatlanması ve yönetimi konusundaki görüşleri ise; amatör spor kulüplerinin çok sporlu olarak yaygınlaşması şeklindedir. Bu biçimdeki örgütlenme biçimi halen günümüz spor yöneticileri ve kulüplerinin en önemli idealleri arasında olduğu söylenebilir. Günümüz spor anlayışında profesyonel spora önemli ölçüde yer verilirken, Selim Sim; `Spordan menfaat, kazanç uman, onu kendisine yiyitn yeri yapan kimselerde fedekarlık hissi azalır. İyi bir sporcuda aranan vasıf fedakarlık ve feragattir. Spor, cins-i beşerin ıslah ve tekamülüne vasıta olan zevkli ve heyecanlı bir meşgaledir` görüşünü İleri sürmektedir. Bu görüşlerin doğruluğu ve önemi de günümüz spor adamları ve spor bilimcileri tarafından benimsenmektedir. Selim Sırrı Tarcan, okulöncesinde, ilk ve ortaöğretim gençliğinin genel eğitiminde, kadın eğitiminde ve yaygın eğitimde beden eğitimi ve sporun yeri ve önemi üzerinde önemle durmuş ve hatta bütün dikkatini bu konular üzerinde toplamıştır. Selim Sırrı Tarcan, beden eğitimi ve spora bir sistem ve metod getermiştir. O'na göre beden eğitimi, bütün eğitim kurumlarında uygulanmalıdır. Beden eğitimsiz bir eğitim sistemi eksik ve yanlıştır. Diğer yandan Selim Sun Tarcan, uzun yıllar Uluslararası Olimpiyat Komitesi üyeliği, Milli Olimpiyat Komitesi Yöneticiliği yaptığından, sporun amatörce ve olimpiyat ruhuna uygun olarak yapılması taraftarıdır. Sonuç olarak, Selim Sırrı Tarcan'm beden eğitimi ve spor sistemi ve bu konudaki görüşleri günümüz anlayış ve uygulamalarıyla karşılaştırıldığında, önemli oranda özdeşliği görülmektedir. Selim Sim Tarcan'ın beden eğitimi ve spor eğitimi ile ilgili görüş ve uygulamaları ayrı ayn araştırma konusu olacak düzeydedir. Bu nedenle, Selim Sırrı Tarcan'm bibloğrafyası hazırlanarak kitap ve makaleleri konularına göre incelenip bir araştırma konusu yapılmalıdır.

in the later the subjects physical education and sport have begun to be searched in different aspects in our country. it seem as a big lack that there is no research ör siudy on sport, physical education, sport management and Selim Sırrı Tarcan's (1874-1957) and his /vorks vvho took an important place in the history of sport, it is another problem that Tarcan's vievvs about the importance of physical education and sport for general education and his concept of sport have not been yet conveyed to new generations. Most of Tarcan's books and articles had been vvritten vvith Arabic letters. Because of the diffuculty in reading and understanding this written language w e amied to analyze Tarcan's concept of physical education and sport that vvas taken from the original sources and to compare it vvith that of our time. Selim Sırrı Tarcan vvas born in Mora / Yenişehir in 1874. His father vvas colonel Yusuf Beg from a village in Harput called Kesrik. He studied fırst at Galatasaray High School in İstanbul and than he vvas graduated from `Mühendis Hane-i Berr-i Hümayun` (Faculty of Engineering). He served in the army in the years betvveen 1896 and 1908. He vvent to Svveden in 1909 to specialize in physical education. When he came back to the country he resigned from the army and he vvas appointed as an inspector of Osmanlı Mektepleri Terbiye-i Bedeniyye (Ottoman Schools of Physical Education). He also vvorked as a deputy and he died in 1957. According to Tarcan, education is to teach people hovv kto stand up and hovv to vvalk solidly. He also regards physical education as the basis of the general education for it makers man's psychological, mentali and physical conditions strong. He mentions about physical education as a branch of science that aims to keep body safe and sound. As for his vievv of sport education, sport is a strong actiön that emerges from the vvish for improving, vvinning and succeeding. The essential characteristic of sport is competition. Sport means to love life, to spend time in a good manner, to have a disciplined way of life, to kggp oneself from ali danger and to be a happyand a loyal öne. Tarcan supports amateurism and amateur sport and wishes sport to be organised and managed by clubs vvith many kinds of sports. This type of organisation is also the wish of the clubs and the sport managers of our time. However professional sport is considered important in the concept of sport of our time. Tarcan believes that people who expect interest and profit from sport have loss of loyalty. According to him the essential characteristic of a pleasut and exciting occuppation. This way of introduction to sport is also appropriated by the sportsmen of our time. Tarcan regards physical education and sport as a very important factor in pre-school period, in education of young generations and women and in common education. He brought a system and a method to physical education and sport. According to him physical education should be practiced in ali educational institutions. An educational system vvithout physical education is defıcient and /vrong. On the other hand Tarcan is the supporter of amateur sport and olympic sport for he worked as a member of İnternational Olympic Committee and as a manager at National Olympic Committee. As a result vvhen we compare Tarcan's concept of physical education and sport vvith that of our time we see that there is no difference betvveen his views and those of our time. His vievvs about physical education and sport worth to search and study in detail. For this reason his bibliography should be made and his books and articles should be searched according to their contents.