Fırat havzasındaki spor teşkilatlarının `sporun yaygınlaştırılmasına` katkıları

Abstract

ÖZET Bu araştırmanın amacı; `Fırat Havzasında bulunan spor teşkilatlarının sporun yaygınlaştırılmasına katkılarının analiz edilmesidir. Yasal düzenlemeler çerçevesinde sporun yeri incelenmiş, kalkınma planlan ve projeler doğrultusunda spor teşkilatlarının sporun yaygınlaştırılması açısında görev ve sorumlulukları literatürden tarama yöntemi ile araştırılmıştır. Fırat Havzasında bulunan Fırat Üniversitesinin etki alanındaki Elazığ-Bingöl- Tunceli-Muş illerinde yapılan sportif faaliyetler ve çalışmalar şu andaki mevcut durum ile geleceğe yönelik hedefler veri toplama tablolar hazırlanarak tesbit edilmiştir. Konu hakkında yaklaşımları belirlemek üzere yöredeki spor kamuoyunu oluşturan kişilere anket uygulanmıştır. 1990-95 yılları itibariyle araştırmaya konu olan illerde faaliyet gösteren lisanslı tescilli sporcu sayısı toplam 33.487. Gençlik ve Spor Kulübü sayısı 82, Antrenör sayısı 98, Hakem sayısı 464, Beden Eğitimi Öğretmem sayısı 121'dir. 1990 yılında yapılan Genel Nüfus Sayımına göre spor yapması gereken nüfus; Elazığ ilinde 325.128, Bingöl ilinde 167.367, Tunceli ilinde 87.071, Muş ilinde 250.468 kişi olmak üzere toplam 830.036 dir. Yörede toplam sporcu sayısının 33.487 olduğu bu rakamında konu olan illerde spor yapması gereken nüfusun sadece %4'ünü oluşturduğu görülmektedir. Yörede kulüp sayısıda %1.8 ile ülke ortalamasının altına düşmektedir. Spor tesisleri, Antrenör, Hakem ve Eğitici sayılarının nüfusa oramda bu paralellikte olmaktadır. Yörede spor kamuoyunu oluşturan kişiler; görev aldıkları birimlerin spor kamuoyundaki yerlerini %44.45 oranla `yetersiz` spor teşkilatlarının şu andaki çalışmalarım %60 oranla, ileriye yönelik çalışmaların %62.23 oranla `yetersiz` olarak bulduklarını ifade etmişlerdir. Spor eğitimi bünyesinde yer alan yönetici, antrenör ve eğitici kadroların %68.82 oranla `yetersiz` olduğu en çok ihtiyaç duyulan kadroları %45.8 oranla `eğitici` kadrolar olduğu, spor faaliyetlerinin %66.67 oranında, gençliğin spora eğilimi %24.21 oranla `yetersiz` olduğu yeterli olmayışının nedenleri %27.32 oranla `ekonomikyetersizlik` %24.75 oranla `tesis yetersizliği` %24.74 oranla `eğitim yetersizliği` %18.03 oranla `spor teşkilatlarının yetersizliği` olarak belirtmişlerdir. Yörede sporun geldiği nokta %71.12 oranla, sporun yaygınlaştırılması ve geliştirilmesi için yapılan çalışmaların %68.89 oranla `yetersiz` olduğu, yeterli olmayışının en önemli sebebini %31.41 oranla `ekonomik yetersizlik` olarak belirttikleri görülmüştür. Araştırma sonucunda ortaya çıkan bulgular; sporun yaygınlaştırılması kriterlerinin Fırat Havzasında; Gelişmiş ülkeler ve Türkiye ortalamasının çok altında olduğunu, Fırat Havzasındaki spor teşkilatlarının sporun yaygınlaştırılmasına kalkılan `Maddi yetersizlik`, `Eğitim yetersizliği`, `Tesis yetersizliği`, `Sosyal problemler` ve `Yöresel problemler` nedeni ile yetersiz kaldığını göstermiştir. Araştırmaya konu olan iller arasında Elazığ ilindeki spor ortamı ve yaygınlık düzeyinin diğer illere oranla yüksek görülmesi Elazığ ilinin Gelişme Merkezi ve Üniversiteye sahip olmasıdır. Bu durum Ekonomik, Eğitim, Sosyo-Kültürel yapıya yansıdığı gibi spor ortamına ve yaygınlaşma düzeyine de yansımıştır. Bu noktadan hareketle sonuç olarak; Fırat Havzasındaki spor teşkilatlarının sporun yaygınlaştırılmasına katkılarının düzeyi Ekonomik, Eğitim, Sosyo-Kültürel gelişmişlik değerleri ile paralellik arz etmektedir.

SÜMMARY The purpose of the study is to analyze `the contributions of the sports- institutions at Fırat Territory to the spreading of the sports`. The place of the sports has been studied according to the legal regulations, and duties and responsbilities of the sports-institutions regarding the spreading of the sports have been searched of the literatüre through scanning in the projects and developing plaııs. Preparing data obtaining tables, the present situation of the sportive activities and occasions done in Elazığ, Bingöl, Tunceli and Muş being at the effect area of Fırat University for the future have been identified. A questionnaire was given to the people being effective in sports at the region in order to identify the approaches to the subject. The number of the licensed sportsmen in the cities subjected to the study from 1990 to 1995 is totally 33.487, that of the youth and sports club is 82, that of the coaches is 98, that of the referees is 464 and that of the physical education teachers is 121. According to the general population count in 1990, the population that should do sports was totally 830.036; 325.128 in Elazığ, 167.367 in Bingöl, 87.071 in Tunceli, and 250.468 in Muş. it is understood that the total number of the sportsmen at the region is 33.487 and that the number is only 4% of the population in the cities that should exercise. The number of the sports-clubs at the region is 1.8% and that is below the average of the country. The ratio of the sports foundations, coaches referees and instructors according to the population shovvs such a parallellism. Sportsmen at the region have told that they fınd inadequate the plac of the departments they have been working in sports with a rate of 44.45%, the present affairs of the sports institutions with a rate of 60%, and their workings for the future with a rate of 62.23%. They have also explained that the number of the managers, coaches, and instructors in sports are inefficient with a rate of 68.82% and that the most needed personnel is that of the instructors (45.8%), that the sportive affairs are at the level of 66.67%, that the tendency of the young to the sports is inadequate(24.21%), and that the reasons of the inefficiency is `economical ineffıciency` with a rate of 27.32%, `foundation ineffıciency` with a rate of 24.75%, `educational ineffıciency` with a rate of 24.74%, and `the ineffıciency of the sports-instutations` with a rate of 18.03%. it has been seen that they think the present condition of the sports with a rate of 71.12%, and the efforts for spreading and improving sports with a rate of 68.89% are inefficienct, and the most important reason of that inefficiency`. Findings of the study have shown that the criteria for spreading sports at Fırat Territory is under the average of the developed countries and that of Türkiye, and that the contributions of the sports-institutions to the spreading of the sports are inadequate because of the `financial inefficiency`, `educational inefficiency`, `foundational inefficiency`, `social problems`, and `local problems`. Among the cities subjected to the study, that the sportive atmosphere and spread in Elazığ is higher than those in other cities is because Elazığ has a university and is a developing centre. As that siuation has reflected to the economic, educational, and socio-cultural structure, it has also reflected to the sportive atmosphere and to the spreading of the sports. Consequently, the level of the contributions of the sports-institutions is parallel to the values of the values of the economic, educational, and socio-cultural development.