Elazığ ve çevresinde koyun, keçi ve sığırlsrda eksternal myiasit etkenlerinin yayılış ve gelişmeleri

Abstract

Bu araştırma, 1994 ve 1995 yıllarında Elazığ Merkez, Sivrice, Kovancılar, Baskil ilçeleriyle Saikaya köyünde yürütülmüştür.Sineklerin toplanmalarını sağlamak ve öldürmek maksadıyla önceden kokuşturulmuş et, karaciğer ve dalak parçaları üzerine Golden Malrsn serpilmiş ve bu şekilde odaklardan toplam 10440 adet sinek yakalanmıştır.Laboratuvarda morfolojik özelliklerine göre teşhis edilen sineklerin 7989 (% 76.52)' unun Locllla serlcata, 35 (% 0.34)' inin L. caesar, 540 (% 5.17)' inin Cdlltphora vlclna, 46 (% 0.44)' sının C. vomltoria, 1416 (% 13.56)' sının Chrysomyia albiceps, 3 (% 0.03)' ünün Woh!fahrtia magniflca, 233 (% 2.23)f ünün Sarcophaga haemorrholdalls ve 178 (% 1.71)' inin de S, carnarîa olduğu görülmüştür. Sineklerin 9490 (% 90.90) adedinin dişi, 950 (% 9.10) adedinin erkek olduğu belirlenmiştir. W. magniflca' nın erkeklerinin dışında, diğer türlerin erkek ve dişilerine rastlanmıştır.Her iki yılın Ocak, Şubat, Mart, Kasım ve Aralık aylarında görülmeyen sineklerin meteoroloji verilerine göre ortalama; sıcaklığın 17.9°C, nisbi nemin % 52.8 ve yağış miktarının 24.4 mm3 olduğu 1994 yılı Mayıs ayında (% 20.92), ortalama; sıcaklığın 21.4°C, nisbi nemin % 43.4 ve yağış miktarının 10.7 mm3 olduğu 1995 yılı Haziran ayında (% 24.6) en yüksek oranda bulundukları tespit edilmiştir.Laboratuvar şartlarında gelişmeleri incelenen türlerden; Lucllîa serlcata' nın 17-22 günde, C. vicirta ve W. magniflca' nın 19-23 günde S. haemorrhoidaiîs1 in ise 10-16 günde gelişmelerini tamamladıkları görülmüştür,Diğer taraftan, araştırma süresince 52 myiasis vakası tespit edilmiştir. Bunlardan; 22 (% 42.31)' si her iki yılın Haziran ayında, 10 (% 19.23)' u Mayıs ayında, 9 (% 17.31)' u Temmuz ayında, 8 (% 15.38)' i Eylül ayında ve 3 (% 5.77)' ü de Ağustos ayında görülmüştür. Vakaların 47 (% 90.38)' sinin koyunlarda, 5 (% 9.62)! inin de sığırlarda bulunduğu saptanmıştır. Keçilerde herhangi bir myiasis vakasına rastlanmamıştır. Yaralardan toplanan larvaların yapılan preparatlarının ve pupadan çıkan sineklerin incelenmesi sonucunda, yaraların 51 (% 98.08)' inin W. magniflca, 1 (% 1.92)' inin de L. serlcata larvaları tarafından oluşturulduğu tespit edilmiştir.Diğer taraftan, nekrotik dokuları uzaklaştırılan ve uygun antiseptiklerle yıkandıktan sonra Negusant püskürtülen yaraların tamamının iyleştikleri görülmüştür.Anahtar Kelimeler; Koyun, Keçi, Sığır, Eksternal Myiasis.?

The current study was conducted in the city limits of ElazicJ, in towns of Sivrice, Kovancilar, Baskil and Salkaya Village.Flies were gathered and killed using Golden Malrin sprinkled on the pieces of putrified meat, liver and spleen. By doing so, 10440 flies were caught from various areas.Of the flies identified in the laboratory according to their morphological characteristics, 7989 (76.52 %) were Lycilla serlcata, 35 (0.34 %) L. caesar, 540 (5.17 %) CallSphora vlclnat 46 (0.44 %) C. vomltorla, 1416 (13.56 %) Chrysomyla aiblceps, 3 (0.03 %) Wohlfahrtia magnifies, 233 (2.23 %) Sarcophaga haemorrhoidaiis and 178 (1.70 %) S. carnarla. It was found that, of the flies 9490 (90.90 %) were females and 950 (9. 10 %) were males. Females and males of all the species, except males of W. magriifica, were detected.Flies did not appear in January, February, March, November and December 1994 and 1995 whereas flies were present at the maximum rate in May 1994 (20.92 %) wherein, according to meteorological details, average temperature was 17.9°C, relative humidity 52.8 % and the rainfall 24.4 mm3 and in June 1995 (24.6 %) in which these values were 21.4°C, 43.4 % and 10.7 mm3 respectively.Of the species developments of which were investigated in laboratory conditions, L. aerfcata,C. vIcinaandW. magnlflea, andS. haemorrhoidaiis completed their developments in 17-22, 19-23 and 10-16 days respectively.On the other hand, throughout the experiment, 52 myiasis cases were detected. Of which 22 (42.32 %) occured in July of either year, 10 (19.23 %) in May, 9 (17.31 %) in July, 8 (15.38 %) in September and 3 (5.77 %) in August. 47 of the cases (90.38 %) were diagnosed in sheep and 5 (9.62 %) `m catties. No myiasis case was detected in goats. Upon the examination of flies and preparates obtained from larvae collected from wounds, 51 of wounds (98.08 %) were brought about by W. magrtifica larvae and 1 (1.92%) by L. serlcata larvae.Having cleared the necrotic tissues and rinsed with proper antiseptics, wounds sprayed with Negusant healed completely.Key Words: Sheep, Goat, Cattle, External Myiasis.?