Bazı kanatlılardaki sarcocystis türleri ve bunların yayılışları

Abstract

43 5. ÖZET Bu araştırmada, Elazığ Merkez, Sivrice, Baskil ve Keban ilçe merkezlerinden ve buralara bağlı köylerden satın alınan 100 ev tavuğu, 25 hindi, 18 ördeğin, tavuk mezbahanesinden temin edilen 400 kümes tavuğunun ve avlanan 20 keklik ile 21 güvercinin kas örnekleri Sarcocystis kistleri yönünden incelenmiştir. Kanatlıların hiçbirinde makroskopik kistlere rastlanmamış olup, göğüs, boyun, bud ve kalp kaslarından alınan örneklerin digestion tekniği kullanılarak yapılan muayenelerinde 100 ev tavuğunun 38 (%38)'inde, 25 hindinin 5 (%20)'inde ve 20 kekliğin 2 (%10)'sinde görülen mikroskopik kistler kümes tavukları, ördek ve güvercinlerde bulunamamıştır. Ev tavuklarında iki mikroskopik Sarcocystis kisti tespit edilmiştir. Bunlardan, 68.5 x 652.5 mikron büyüklüğünde ve içleri belirgin locaları olmayan S. horvathi kistlerinin, 2.3-3.2 mikron kalınlığında ve parmak şeklinde çıkıntıları bulunan bir kist duvarına sahip olduğu görülmüştür. Parazitin muz dilimi şeklindeki bradizoitleri ise ortalama 2.25 x 10.15 mikron büyüklüğünde bulunmuştur. Diğer, 61.93 x 543.75 mikron büyüklükte ve localı olan Sarcocystis sp. kistlerinin 1.0-2.2 mikron kalınlıkta ve parmak benzeri çıkıntıları bulunan bir kist duvarına sahip olduğu görülmüştür. Bu türün bradizoitlerinin ortalama 2.3 x 15.7 mikron büyüklüğünde ve uzun lanset şeklinde oldukları tespit edilmiştir. Ev tavuklarında Sarcocystis horvathi'ye en fazla (%65.8) boyun kaslarında, Sarcocystis sp. kistlerine ise en fazla (%23.7) göğüs kaslarında rastlanmıştır. Hindi ve kekliklerde yapılan muayenelerde parçalanmamış kistlere rastlanmadığından kistlerin büyüklükleri ölçülememiştir. Ancak, görüldüğü kadarıyla localı olan Sarcocystis sp. kistlerinin üzerinde44 parmak benzeri uzantıları bulunan bir kist duvarına sahip oldukları belirlenmiş olup, kist duvarının hindilerde 2.0-2.5 mikron, kekliklerde 1.5 mikron kalınlıkta olduğu tespit edilmiştir. Sarcocystis sp. kistleri hindilerde boyun, bud ve göğüs kaslarında, kekliklerde ise sadece boyun kaslarında görülmüştür. Kanatlıların hiçbirinde kalp kasında mikroskopik kistlere rastlanmamıştır. Diğer taraftan, mikroskopik kistlerle enfekte ev tavuklarında histopatolojik lezyonlar görülmüş olup, bu lezyonların hindi ve kekliklerde daha hafif olarak şekillendiği gözlenmiştir.

45 6. SUMMARY In the current study, muscle samples purchased from 100 housed hens, 25 turkeys and 1 8 ducks in Elazığ and towns of Sivrice, Baskil and Keban as well as various villages in Elazığ province, and from 400 battery hens slaughtered, 20 hunted partridges together with 21 pigeons were examined for Sarcocystis. No macrocyst was evident in any of fowls examined. In analyses of breast, neck, leg and heart muscle samples by digestion technique, microcysts were found in 38 out of 100 housed hens (38%), 5 out of 25 turkeys (20%) and 2 out of 20 partridges (10%) but none was detected in samples from battery hens, ducks and pigeons. Two species of microscopic Sarcocystis cysts were observed in housed hens. The first, S. horvathi cysts were 68.5 x 652.5 f.im and found to be unclearly chambered. The cyst wall contained finger-like protrusions measuring 2.3-3.2 pirn. Bananashaped bradyzoites of the parasite were found to be 2.25 x 10.15 /<m. The second Sarcocystis sp. cysts, which was chambered were 61.93 x 543.75 pirn and found to include a wall with finger-like protrusions measuring 1.0-2.2 jim thick. Bradyzoites of the species were 2.3 x 15.7 pim and in a lancetshaped. The most of Sarcocystis horvathi in housed hens were observed in neck muscles (65.8%), whereas Sarcocystis sp. were mostly found in breast muscles (23.7%). In examinations of turkeys and partridges size of cysts could not be measured since no intact cysts were detected. But chambered Sarcocystis sp. cysts had a cyst wall with finger-like protrusions. The cyst wall was 2.0-2.5 }im thick in turkeys, 1.5 ;<m in partridges. Sarcocystis sp. cysts in turkeys were observed in neck, leg and breast muscles, whereas in46 partridges being neck muscles only. No microscopic cysts were detected in heart muscles of fowles. On the other hand, in housed hens infected with microscopic cysts, histopathologic lesions were observed, but the lesions were less prominent in turkeys and partridges.