Bırak-Kazan 1996 uluslararası çekilişli sigarayı bırakma kampanyasının Elazığ ili pilot çalışmasının değerlendirilmesi

Abstract

107 ÖZET `Bırak-Kazan 1996 Uluslararası Çekilişli Sigarayı Bırakma Kampanyasının Elazığ ili pilot çalışmasını değerlendirmek amacıyla bir izleme (follow up) araştırması yapılmıştır. Örneklem; Kampanyaya müracaat eden 1299 katılımcıdan, Rastgele Sayılar Tablosu kullanılarak tespit edilen 1000 kişiden oluşmuş, bu sayı bilahare (18 kişinin yaşmm bilinmemesi, 1 formun mükerrer olması, 2 form sahibinin 18 yaşının altında olması ve 1 kişinin de ölmesi nedeniyle) 978'e düşmüştür. Cevaplan alınabilen katılımcı sayısı 759'da kalırken; 171 Anket formunun cevabı geri gelmemiş, 37 katılımcıya göç, 6 katılımcıya ise, askere gittikleri için ulaşılamamıştır. 5 katılımcı da Anket formunu cevaplandırmak istememiştir. Anket Formunun hazırlanmasından ağırlıklı olarak Kampanya Koordinasyon Merkezi'nin önerdiği sorular kullanılmıştır. Analizleri SPSS 6.0. programında yapılan araştırmanın, saha çalışması Mayıs 1997'de yapılmıştır. Kampanyaya katılım oranlan; Elazığ il merkezi için %2.84, ilçe merkezleri ve köyler için %0.34 toplam olarak ise %1.37 olmuştur. Katılımcıların; %83'ü erkek, %17'si kadın, %70'i 25-44 yaş gruplannda, %84'ü ise evlidir. Ağırlıklı olarak lise ve dengi okul mezunu olan katılımcılann; %82.6'sı, kampanyaya sigarayı tamamen bırakmak niyetiyle katılmış, %63.6'sı kampanya süresince sigara içmemeyi başarabilmiş, % 60.6'sı bırakma çabasında bir destek görmüş, %43.7'si ise arkadaş veya iş arkadaşından duyarak kampanyadan haberdar olmuştur. Katılımcılann kampanya süresince sigaradan uzak kalmayı başaramamalarının en önemli sebepleri; stres ve yoksunluk belirtilerinin ortaya çıkması olurken, katılımcılann %48'i kampanyaya önemli hastalıklardan korunmak için katılmıştır. Kampanyanın bırakma çabasma önemli bir katkı sağladığım hisseden katılımcı oram ise,%43.6'dır. Katılımcılann %33.9'u (cevabı alınamayan 176 kişi içiyor kabul edildiğinde % 27'si), kampanyanın başlangıcından araştırmanın yapıldığı Mayıs 1997 tarihine kadar ki geçen bir yıllık süre içerisinde sigarayı hiç içmediğini, %23.7'si ara sıra içip, halen içmediğini, % 7.4'ü düzenli bir şekilde içip, halen içmediğini ve %35'i de içtiğini ve içmeğe devam ettiğini belirtmiştir. Bu konuda yapılan çalışmalarla uyumluluk gösteren %33.9'luk başanlı katılımcı oram; bu tür kampanyalann etkili bir Sigara Mücadele Stratejisi olduğunu göstermekle kalmayıp, mücadelede yeni stratejiler aramak yerine Bırak-Kazan kampanyalan gibi kendisini kanıtlamış stratejileri geliştirmenin daha doğru olacağı sonucunu ortaya koymuştur.

108 SUMMARY This fallow up study aimed to evaluate the effects of the Quit & Win Smoking Cessation Campaign in Elazığ Demonstration Area as part of the International Quit & Win 1996. A random sample of 1000 participants were drawn randomly from a list including the names of all 1299 participants. Number of the individuals in the purified sample was 978 because of that the information on age lacked in 18 participants in the group and that of the remaing 4, one indivudual died, two indivuduals did not have postal and / or phone addresses in their entry forms and one had his name twice on the list. Most of the questions in the questionnaire were the ones requested by the international Quit & Win for global evaluation of the campaign. The participants received questionnaires either by post or by personal contact. In some cases a telephone interview was conducted to complete the questionniare. The study was conducted during may 1997 just one year after the cessation campaign had been launched. Of the individuals in the sample 759 responded. The participation rates were 2,84 % and 0,34 % among the smokers in the provincial center and the rest of Elazığ respectively. The overall partricipation rate was 1.37 %. Of the respondents 83% were male, 70 % were between the ages of 25-44, and 84 % were married. Most of the respondents had at least a high school degree. Among the respondents 82,6 % had an intention to stop smoking completely when they participated, 60.6 % were supported in their efforts to give up by someone. 43,7 % heard about the campaign from either a friend or a workmate. Among the main reasons reported by the ones who failed to give up were tobacco withdrawal symtomps, and stress. Of the respondents 48.6 % participated in the campaign in order to protect themselves from important diseases, 43.6 % reported that the campaign had contributed a lot to their efforts to give up smoking. One year abstinance rate among respondents was 33.9 %. If 176 indivuduals who did not respond are supposed to have failed to give up, this figure will decreases to 27 %. Among the respondents 23,7 % reported that they had smoked sometimes during the 12 months after quit day but they did not smoke at the time of survey; 7.4 % reported that although they had continously smoked in the last year they didn't smoke at the time of the survey; 35 % reported that they had smoked in the last year and they also continued to smoke at the time of the survey. The results of the survey shows that launching Quit & Win Campaigns is a worthwhile strategy to curb smoking epidemic.