Sözlükbirimlerin tanımlanması bağlamında Türkçe sözlüklerin karşılaştırılması

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Türkçe sözlüklerin başarı düzeylerini ölçmek ve yeni hazırlanacak olan sözlüklere sağlam ölçütler sunmak için sözlükbirimlerin tanımlanması bağlamında Türkçe sözlükleri karşılaştırmaktır. Çalışmanın girişinde sözlükbilimi, sözlük ve önemi, sözlük hazırlama ve sözlük türleri; anlam, anlambirimcik, anlam ölçütleri; kavram ve kavram alanı hakkında birtakım genel bilgilere yer verilmiştir. Giriş bölümünden sonra `Sözlükbirimlerin Tanımlanması Bağlamında Türkçe Sözlüklerin Karşılaştırılması` bölümünde ise Misalli Büyük Türkçe Sözlük, Milli Eğitim Bakanlığı Örnekleriyle Türkçe Sözlük, Doğan Büyük Türkçe Sözlük, TDK Türkçe Sözlük ve Ötüken Türkçe Sözlük'te belirlenen kavram alanları noktasında, sözlükbirimlerin anlambirimcikleri ayrıştırılıp, anlam ölçütlerinin sayıları ve oranları incelenmiştir.Değerlendirme ve sonuç bölümünde ele alınan sözlükbirimlerdeki anlam ölçüt sayılarına göre sözlüklerin başarıları; kavram alanlarına göre anlam ölçüt sayıları, farklılıkları ve sözlüklerin iç tutarlılıkları ile ilgili istatistiksel bilgiler tablo halinde aktarılmıştır. Ve son olarak elde edilen bilgilere dayanılarak sözlüklerin, ortak kavram alanı noktasında sözlükbirimlerin tanımlanması bağlamında ölçünlülüğü ve tutarlılığı tartışılmıştır.Anahtar Sözcükler: Türkçe Sözlük, sözlükbilimi, sözlükbirim, anlam ölçütleri, anlambirimcik

The aim of this thesis is identification of the context of lexemes comparison of Turkish dictionaries to measure the level of success of Turkish dictionaries and submit good new criteria to the dictionaries will be published.In the introduction of this thesis, it has been given a place to some general information about lexicography, dictionary preparation and glossary types, semantic, seme, mean criterions; concept and conceptual field. After this chapter, in the chapter of `Identification Of The Context Of Lexemes Comparison Of Turkish Dictionaries` in the point of conceptual fieldes which are determined in Misalli Büyük Türkçe Sözlük, Milli Eğitim Bakanlığı Örnekleriyle Türkçe Sözlük, Doğan Büyük Türkçe Sözlük, TDK Türkçe Sözlük ve Ötüken Türkçe Sözlük seme of lexemes had been decomposed and examined number and rate of mean criterions.In the chapter of evaluation, it has been given on the table that statistical information of about disparity and internal consistency of dictionaries, according to conceptual fields number of mean criterion, according to number of mean criterions accomplishments dictionaries in the lexems. And finally, based on the information obtained in the conclusion, it has been discussed that dictionaries's standard in the context of the definitions of the dictionary units at the area of a common concept and consistency of them with each other.Key Words: Türkish dictionary, lexicography, lexeme, mean kriterions, seme.