Muş şartlarında limousin x esmer melezleri buzağılarda büyüme, erkek danalarda besi performansı ve saf limousin ırkının adaptasyonu

Abstract

48 6. ÖZET Bu çalışma Alparslan Tarım İşletmesinde yetiştirilen Esmer, Limousin, Limousin X Esmer melezi sığırlarda 1995-1998 yılları arasında yapılmıştır. Araştırmanın hayvan materyalini 221 adet Limousin X Esmer melezi buzağı ile 57 adet Limousin ırkı buzağı oluşturmuştur. Limousin X Esmer melezlemesinde Süt emme döneminde büyümenin takip edilmesi için 38 melez buzağı besi döneminde besi performansının ortaya konulması içinde 23 adet melez erkek dana kullamlmıştır. Bu çalışmada melezlemeye tabi tutulan Esmer ırkda gebelik süresi düvelerde 290.4, ineklerde 289.3 gün, genel ortalama ise 289.46+.50 gün olarak tespit edilmiştir. Müdahalesiz doğumlar melezlerde % 59.28 olmuştur. Sadece bir doğumda sezeryan operasyonu yapılmıştır. Buzağılama kolaylığı açısmdan cinsiyet grupları arasında istatistiki anlamda bir farkhlık bulunamamıştır. Limousin X Esmer melezi buzağılarda doğum ağırlığı ortalama olarak 39.18 ± 0.41 kg bulunmuştur. Cinsiyet gruplarına göre doğum ağırlığı ise erkek buzağılarda 40.04 ± 0.51 kg, dişilerde 37.54 ± 0.45 kg olarak tespit edilmiş olup, cinsiyet grupları arasındaki fark istatistiki anlamda önemli olduğu belirlenmiştir ( p< 0.05 ). Süt emme dönemi sonunda melez buzağıların genel olarak 44.82 ±1.20 kg canlı ağırlık ve süt emme dönemi boyunca 0.533 ± 0.14 kg günlük ortalama ağırlık artışı sağladıkları belirlenmiştir. Yine aynı dönemde erkek buzağılar 0.521 ± 0.18 kg, dişi buzağılar 0.577 ± 0.23 kg günlük ortalama canlı ağırlık artış sağlamışlar ve cinsiyet grupları arası farklılık istatistiki anlamda önemsiz olarak hesaplanmıştır ( p>0.05 ). Melez erkek danalar altı aylık yaşda ve ortalama olarak 149.17 ± 3.31 kg'da besiye alınmışlar ve besi sonu ağırlıkları ise ortalama 509.45 ± 5.53 kg olarak tespit edilmiştir. Besi dönemi boyunca ortalama ağırlık artışının en az olduğu dönem 60-90. günler arasıdır (0.75 ±.05 kg). Ortalama canlı ağırlık artışının en fazla olduğu dönem ise 1.46±.06 kg la 300-330.günler arasında olmuştur. Tüm besi boyunca (360 gün) günlük ortalama canlı ağırlık artışı 1010± 0.01 g. olarak hesap edilmiştir. Kesim ve karkas özelliklerini belirlemek amacıyla Limousin X Esmer melezi 23 baş tosun kesime sevk edilmiş. Kesim neticesinde ortalama kesim ağırlığının 551.48 + 8.86 kg, ortalama sıcak karkas ağırlığının da 314.52 ± 5.65 kg olduğu belirlenmiştir. Bu veriler49 neticesinde sıcak karkas randımanı % 56.98 ± 0.23 olarak hesap edilmiştir. Aynca kesim özelliklerinden baş, deri, dört ayak, takım ve dalak oranlan sırasıyla % 3.18, 8.57, 1.77, 2.70 ve 0.16 olarak tespit edilmiştir. Çalışmanın ikinci amacı saf limousinlerin bölgeye adaptasyonunu ortaya koymaktır Bu amaca yönelik olarak saf Limousinlerde 56 adet doğum vakası değer lendirilmiş,neticede müdahalesiz doğum oram % 96.43, müdahaleli doğum oram ise % 3.57 olarak tespit edilmiştir. Bu çalışmada 56 adet doğum neticesinde 30 adet Limousin erkek, 27 adet dişi Limousin buzağı doğmuştur. Genel olarak ortalama doğum ağırlığı 24.44 ±.41 kg, cinsiyet gruplarına göre doğum ağırlığı ise erkeklerde 25.0 ±.59, dişilerde 23.81 ±.56 kg olarak hesap edilmiş olup, cinsiyet grupları arasındaki fark istatistiki anlamda önemli olduğu belirlenmiştir (p<0.05). Doğumlar neticesinde sadece bir adet ikiz doğum, free-martin şeklinde gerçekleşmiştir. Limousin ırkında 0-6 aylık dönemde yaşama gücü % 91.97, 0-12 aylık dönemde % 87.50 olarak tespit edilmiştir. Sonuç olarak Limousin X Esmer melezlerinin saf Esmer ırka göre fazla bir üstünlük sağlamadığı ve Limousin ırkının bölgeye adapte olabileceği kanaatine varılmıştır.

50 7. SUMMARY This exercise had been made about the cows of which names were Brown Swiss, Limousin, Limousin X Brown Swiss and which had been grown up, in Alpaslan Agricultural Corporation beetwen 1995-1998. There were 221 Limousin X Brown Swiss crossbreed and 57 Limousin calves for this exercise. 38 crossbreed calves had been used to observe for growing up in weaning and also 23 male calves for fattening performance. In this exercise, the time of pregnancy for Brown Swiss that had been made crossbreed was 290.4 days for heifers and 289.3 days for cows the general average time was 289.46 ± 0.50 days. The ratio of births without interference was % 59.28 in crossbreeds. Only one calf was born by surgical operation. In statistical meaning, there weren't any difference between sexuality groups according to easiness of giving birth of calves. The Limousin X Brown Swiss crossbreed calves had been averagely measured 39.18 ± 0.41 kilos of weight when they had just been born. According to sexuality groups; male calves were 40.04 ± 0.51 kilos of birth weight and females were 37.54 ± 0.45 kilos of birth weight and the difference between sexuality groups were important in statistical meaning (P< 0.05). At the finish of weaning crossbreed calves had got 44.82 ± 1.20 kg living weight in generally, and during this time they had got 0.533 ± 0.14 kg daily increase. In the same term the males had got 0.521 ± 0.18 kg average daily increase and the females 0.577 ± 0.23' kg but the difference between sexuality groups weren't important in statistical meaning (p>0.05). The crossbreed male calves had been set to fatten when they were 149.17 ±3.31 kg and 6 months of old. And their last weight at the and of this term was 509.45 ± 5.53 kg average. In this term, when time was in between 60 th-90th days they had got min. Increase (0.75 ± 0.05), and the max. Increase was in 300th- 330th days 1.46 ± 0.06 kg. During all the term (360 days) the average increase of living weight had been measured as 1010 ± 0.01 gr. 23 Limousine X Brown Swiss crossbreed bulls had been taken to slaughter for determining specialty of slaughter. Final of it the average slaughter weight had been measured as 551.48 ± 8.86 kg, the average hot carcass weight was 314.52 ± 5.65 kg too. By the final of these data's the dressing percentage had been measured as % 56.98 ± 0.23. Moreover the ratio51 of head, skin, four legs, set and spleen from specialty of slaughter had been measured as % 3.18, 8.57, 1.77, 2.70 and 0.16 in order. The second aim of this exercise is to show adaptation of pure Limousines openly. So, 56 births had been examined carefully in pure Limousines and finally the ratio of birth without surgical operation had been measured as % 96.43, the birth with operation was % 3.57. In this exercise 30 Limousine male calves and 26 Limousine female calves had been born from 56 births. Generally the average birth weight was 24.44 ±0.41 kg. According to sexuality groups, that was 25.0 ± 0.59 kg for males and 23.81 ± 0.56 kg for females, and the difference between sexuality groups was important in statistical meaning (p< 0.05). During the births only one twin birth had happened as free-martin. In Limousines the power of life ratio had been measured as % 91.97 in first 6 months and in first 12 months that was % 87.50. As a result, we have come to a conclusion that the Limousine breeds weren't much better than pure Brown Swiss breeds and Limousine breeds can adapt to area.