Deneysel olarak selenyum zehirlenmesi oluşturulan koyunlarda kan ve selenyum düzeylerinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışma, deneysel olarak selenyum zehirlenmesi oluşturulan koyunların kan ve dokularındaki (karaciğer, böbrek, dalak, kalp, akciğer, kıl, deri, tırnak, kas ve safra) selenyum düzeylerinde meydana gelen değişikliklerin belirlenmesi amacıyla yapıldı. Araştırmada 50-55 kg ağırlığında 25 adet Morkaraman koyun kullanıldı. Koyunlara ağız yolu ile 1, 2, 3 ve 4 mg/kg, kas içi yolla 0.1, 0.2, 0.4 ve 0.6 mg/kg dozlarında selenyum (sodyum selenit) verildi. Ağız yolu ile selenyum uygulamasından sonra 1, 3, 6, 9, 12, 18, 24, 48, 72, 120, 168, 240, 360, 480 ve 600.saatlerde; kas içi yolla selenyum verilmesinden sonra ise 1/6, 1/3, 1/2, 1, 3, 6, 9, 12, 24, 48, 72, 120, 168 ve 240. saatlerde kan örnekleri v.jugularis'ten alındı. Doku örnekleri ise 0.6 mg/kg dozunda selenyumun kas içi yolla uygulamasından sonra 1/2, 1, 3, 9 ve 24.saatlerde hayvanların boğazları kesilmek suretiyle alındı. Kan ve dokulardaki selenyum düzeyleri selenyumun asit ortamda 3,3- diaminobenzidin ile reaksiyona girmesi sonucu oluşan sarı renkli piazselenol bileşiğinin 420 nm'de spektrofotometrik olarak belirlenmesi esasına dayanır. Selenyum uygulanan hayvanlarda kan selenyum düzeylerinin doza bağlı olarak arttığı görüldü. Selenyumun ağız yolu ile verilmesinden sonra kan selenyum düzeyleri tüm dozlarda 1. saatten itibaren artarak 18.saatte en yüksek seviyeye ulaştı. Daha sonra selenyum düzeyleri tedrici bir şekilde azalarak 1 ve 2 mg/kg'lik dozlarda 360.; 3 ve 4 mg/kg'lik dozlarda ise 600.saatlerde kontrol gruplarına yakın düzeylere indiği belirlendi. Selenyumun kas içi yolla verilmesinden sonra kan selenyum düzeyleri tüm dozlarda (0.1, 0.2, 0.4 ve 0.6) 10.dk'dan itibaren artarak 0.1 ve 0.2 mg/kg dozlarında 20.dk'da; 0.4 ve 0.6 mg/kg 45 dozlarında ise 30.dk'da doruk noktaya ulaştığı tespit edildi. Daha sonra selenyum düzeyleri tedrici bir şekilde azalarak 0.1 ve 0.2 mg/kg'lık dozlarda 120; 0.4 ve 0.6 mg/kg'lık dozlarda ise 168.saatlerde kontrol gruplarına yakın seviyelere indiği belirlendi. Selenyumun 0.6 mg/kg dozunda kas içi yolla verilmesinden sonra alınan karaciğer, böbrek, dalak, kalp, akciğer, kas ve safra örneklerindeki selenyum düzeyleri 30.dk'dan itibaren artmaya başlayarak, dalak, kalp ve akciğerde 1.saatte; karaciğer, böbrek ve kasta 3.saatte; safrada ise 9.saatte doruk noktaya ulaştığı görüldü. Daha sonra selenyum düzeyleri tedrici bir şekilde azalarak 24.saatte kontrol gruplarından yüksek seviyelerde olduğu tespit edildi. Kıl, deri ve tırnak gibi dokulardaki selenyum düzeylerinde ise 24 saatlik süre içinde hiçbir değişikliğin oluşmadığı belirlendi.

This study was carried out to determine the changes in the selenium levels in blood and tissues (liver, kidney, spleen, heart, lung, hair, skin, toenail, muscle and bile) in sheep experimentally poisoned with selenium. In the study, 25 Morkaraman sheep at the weight of 50-55 kg were used. Selenium was given orally at the doses of 1, 2, 3 and 4 mg/kg and intramuscularly at the doses of 0.1, 0.2, 0.4 and 0.6 mg/kg. Blood samples were taken from v.jugularis following the oral and intramuscularly application of selenium at 1, 3, 6, 9, 12, 18, 24, 48, 72, 120, 168, 240, 360, 480, 600th hours; and at 1/6, 1/3, 1/2, 1, 3, 6, 9, 12, 24, 48, 72, 120, 168, 240th hours, respectively. Selenium was intramuscularly given at the dose of 0.6mg/kg and then tissue samples were obtained at 1/2, 1, 3, 9 and 24th hours by decapitation of sheep. Selenium levels of blood and tissues were spectrophotometrically determined at 420 nm by measuring piazselenol which occurs as a result of a reaction between selenium and 3,3-diaminobenzidine in the acid medium. The selenium levels of blood were observed to increase depending on the doses in selenium administrated animals. The blood selenium levels started to increase at 1st hour and observed to reach to the maximum levels at 18th hours in all doses of selenium given orally. Then, the selenium levels were determined to gradually decrease to the near levels of control groups at 360th hours at doses 1 and 2 mg/kg, and 600th hours at doses 3 and 4 mg/kg. The selenium levels of blood samples started to increase in all doses (0.1, 0.2, 0.4 and 0.6mg/kg) at 10th min following the administration of selenium intramuscularly and reached to 47 the maximum levels at 20th min at the doses of 0.1 and 0.2mg/kg; and 30th min at doses of 0.4 and 0.6mg/kg. Then the blood selenium levels gradually decreased to the near levels of control groups at 120th hours at doses 0.1 and 0.2 mg/kg, 168th hours at doses 0.4 and 0.6 mg/kg. Selenium levels in liver, kidney, spleen, heart, lung, muscle and bile started to increase at 30th min and were observed to reach the maximum levels at 1st hours in spleen, heart and lung; at 3rd hours in liver, kidney and muscle; at 9th hours in bile, following the application of selenium intramuscularly at the doses of 0.6mg/kg. Then, the selenium levels determined to gradually decrease and they were at the higher levels than control groups at 24th hours. No changes were observed in the selenium levels in hair, skin and toenail within the 24 hours.