Elazığ Elet mezbahasında kesilen koyun ve keçi memeleri üzerinde patolojik incelemeler

Abstract

29 5. ÖZET Bu çalışma, bölgemizde, koyun ve keçilerde klinik mastitislerin insidenslerini ortaya koymak ve klinik mastitisli bu hayvanların meme dokularında ve ilgili lenf düğümlerinde saptanan değişiklikleri, patomorfolojik olarak, incelemek amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla, 1 yıl boyunca, mezbahada, ante mortem olarak, inspeksiyon ve palpasyonla muayene edilen 6500 koyun (13000 meme lobu) ve 1200 keçiden (2400 meme lobu), post mortem muayene sonucu, mastitisli veya mastitis yönünden şüpheli görülen 190 koyun memesi (285 lop) ile bunlara ait 150 supramammar lenf düğümü ve 79 keçi memesi (132 lop) ile bunlara ait 52 supramammar lenf düğümü örnekleri alınarak, patomorfolojik olarak, incelenmiştir. Ayrıca, mikrobiyolojik olarak, klinik mastitis tespit edilen loblann koyunlarda 133'ünden, keçilerde de 67'sinden standart ekimler yapılmış ve üreyen mikroorganizmalar identifiye edilmiştir. Çalışmada, koyun ve keçi mastitislerinde tespit edilen başlıca bulgular aşağıda sunulmuştur; 1. Koyunlarda, total olarak, muayene edilen 6500 hayvanın % 2.92'sinde (190 hayvan), keçilerde ise 1200 hayvanın % 6.58'inde (79 hayvan) klinik mastitis saptanmıştır. 2. Mikrobiyolojik ve patomorfolojik olarak, koyun ve keçilerde, kalitatif yönden birbirinin benzeri bulgular gözlenmiş, ancak kantitatif olarak bazı farklılıkların olduğu dikkati çekmiştir. Bunlardan; a. Mikrobiyolojik olarak, mastitisli 133 koyun meme lobunun 37'sinde Staph, spp. (% 27.80), 25'inde Str. spp. (% 18.80), 14'ünde E. coli (% 10.50), 10'unda C. spp. (% 7.50), 5'inde P. spp. (% 3.80); keçilerin ise 67 meme lobunun 22'sinde Staph, spp. (% 32.90), ll'inde Str. spp. (% 16.40), 6'sında E. coli (% 9.00), 5'inde C. spp. (% 7.40) ve 2'sinde P. spp. (% 3.00) izole ve identifiye edilmiştir. Koyunlarda 42, keçilerde 21 meme lobundan herhangi bir etken üretilememiştir. b. Koyunlarda ve keçilerde, mikrobiyolojik olarak, izole edilen farklı etkenlerin aynı form mastitislere veya diğer bir deyişle, aynı etkenin farklı formlardaki mastitislere yol açtığı saptanmış ve bu görüşten hareketle; mastitisli meme loblanndan üretilen etkenler ile bu loblarda şekillenen patomorfolojik değişiklikler arasında yakın bir ilişkinin bulunmadığı veya kurulamadığı dikkati çekmiştir.30 c. Koyun ve keçilerde, meme loblannda saptanan histopatolojik değişiklikler esas alınarak, mastitisler; akut kataral purulent galaktoforitis ve mastitis (1), kronik kataral galaktoforitis ve mastitis (2), akut gangrenöz mastitis (3), kronik purulent apseli mastitis (4) ve nonpurulent intersitisyel mastitis (5) olarak sınıflandırılmıştır. d. Total olarak, muayene edilen koyun (6500 hayvan) ve keçiler (1200 hayvan) içerisinde; akut kataral purulent galaktoforitis ve mastitis, koyunların 22'sinde (% 0.34), keçilerin 19'unda (% 1.58); kronik kataral galaktoforitis ve mastitis koyunların 52'sinde (% 0.80), keçilerin 22'sinde (% 1.83); akut gangrenöz mastitis koyunların 38'inde (% 0.58), keçilerin 4'ünde (% 0.33), ), kronik purulent apseli mastitis koyunların 74'ünde (% 1.14), keçilerin 30'unda (% 2.50) ve nonpurulent intersitisyel mastitis koyun ve keçilerde 4'er olguda (% 0.33) tespit edilmiş, hiçbir olguda granülomatöz mastitise rastlanılmamıştır. e. Mastitisli koyunların (190 hayvan), total olarak, 58'inde (% 38.66) lenfadenitis kronika, 44'ünde (% 29.33) lenfadenitis simpleks, 48'inde (% 32.00) lenfadenitis hiperplastika; keçilerin (79 hayvan) ise 19'unda (% 36.53) lenfadenitis kronika, 17'sinde (% 32.69) lenfadenitis simpleks ve 16'sında (% 30.76) lenfadenitis hiperplastikaya ilişkin histopatolojik değişiklikler saptanmış, böylece koyunlarda ve keçilerde, mastitisli meme loblan ile supramammar lenf düğümlerindeki histopatolojik değişiklikler arasında çok sıkı bir ilişkinin olduğu görülmüştür.

31 6. SUMMARY This study was carried out to determine the incidence of clinical mastitis in sheep and goats, and to examine pathomorphologic changes in the udder tissues and lymph nodules in Elazığ region. For this purpose, ante mortem examination of 6500 sheep (13000 udder lobe) and 1200 goats (2400 udder lobe) were done with inspection and palpation. As a result of post mortem examination, 190 sheep udder (286 lobe, 150 supramammary lymph nodule) and 79 goats udder (132 lobe, 52 supramammary lymph nodule) with mastitis or mastitis doubtful were pathologically examined and tissue samples were taken. In addition, microbiologically, standart cultures were prepared from 133 sheep and 67 goats with clinical mastitis and microorganisms reproduced in culture environment were identified. In this study, the main findings observed in sheep and goats with mastitis are as follow; 1. Clinical mastitis was determined in 190 of 6500 sheep examined (2.92 %) and in 79 of 1200 goats examined (6.58 %). 2. The qualitative findings were microbiologically and pathologically similar, but the following differences between them were observed quantitatively; a. Microbiologically, Staph, spp. (27.80 %) in 37, Str. spp. (18.80 %) in 25, E. coli (10.50 %) in 14, C. spp. (7.50 %) in 10 and P. spp. (3.80 %) in 5 of total 133 udder lobes of sheep with mastitis, and Staph, spp. (32.90 %) in 22, Str. spp. (16.40 %) in 11, E. coli (9.00 %) in 6, C. pyogenes (7.40 %) in 5, P. spp. (3.00 %) in 2 of total 67 udder lobes of goats with mastitis were isolated and identified. No microorganisms were isolated from udder lobes of 42 sheep and 21 goats. b. It was determined that different microorganisms caused same forms of mastitis or same microorganisms caused different forms of mastitis in sheep and goats. Hence, there was no close relationships between microorganism reproduced in udder lobes with mastitis and pathomorphological changes in these lobes. c By using the histopathologic^ changes differences observed in udder lobes of sheep and goats, mastitis was classified as below, 1. Mastitis and galactophoritis purulenta catarrhalis acuta, 2. Mastitis and galactophoritis catarrhalis chronica, 3. Mastitis gangrenous acuta,32 4. Mastitis apostematosa purulenta chronica, 5. Mastitis interstitiel nonpurulenta. d. Among a total of 6500 sheep and 1200 goats examined; acute catarrhal purulent galactophoritis and mastitis were determined in 22 (0.34 %) of sheep and in 19 (1.58 %) of goats; chronic catarrhal galactophoritis and mastitis were observed in 52 (80 %) of sheep and 22 (1.83 %) of goat, acut gangrenous mastitis was determined in 38 (0.58 %) of sheep and 4 (0.33 %) of goat, chronic apestematosa mastitis was found in 74 (1.14 %) of sheep and 30 (2.50 %) of goats, and nonpurulent interstitiel mastitis was also determined in 4 (0.33 %) of both sheep and goats. Mastitis granulomatousa was not observed in sheep and goats. e. Some histopathological differences such as lymphadenitis chronica in 58 (38.66 %), lymphadenitis simplex in 44 (29.33 %), lymphadenitis hyperplastica in 48 (32.0 %) of 190 sheep with mastitis and lymphadenitis chronica in 19 (36.53 %), lymphadenitis simplex in 17 (32.69 %) and lymphadenitis hyperplastica in 16 (30.76 %) of 79 goats with mastitis were determined. In conclusion, it is suggested that there is a close relationship between histopathological changes in udder lobes with mastitis and their supramammary lymph nodules.