Malatya Sultansuyu Tarım İşletmesi`ndeki esmer ırkı ineklerde linear (doğrusal) tip özellikleri ile süt verimi arasındaki ilişkiler

Abstract

93 6. ÖZET Bu araştırma, Malatya Sultansuyu Tarım İşletmesi'ndeki toplam 99 baş Esmer ırkı inekte toplam puan, linear tip özellikleri (L T Ö) ve süt verimi arasındaki ilişkileri belirlemek amacıyla yapılmıştır. İneklere ait toplam puan değeri 100 puanlık ve L T Ö ; 1-boy, 2-vücut derinliği, 3-sağrı meyili (pelvis açısı), 4-sağn genişliği (pelvis genişliği), 5-sütçü form, 6-arka bacaklar (yandan görünüm), 7-ayak yapısı (açısı), 8-ön meme başı yerleşimi (arkadan görünüm), 9- ön meme bağlantısı, 10-ön meme başı uzunluğu, 11 -meme derinliği, 12-arka meme yüksekliği (bağlantısı) ve 13-suspansor ligament ise 1-50 puanlık bir puanlama skalası kullanılarak hesaplanmıştır. Araştırmada, toplam puan ve L T Ö üzerine laktasyon sayısı (doğum sayısı), puanlama yılı, puanlama mevsimi ve yaş gibi bazı çevre faktörlerinin etkisi incelenmiştir. Bu faktörlerden hiçbiri toplam puan üzerine istatistiki anlamda önemli bir etkiye sahip bulunmamıştır. Ancak bu faktörlerden; laktasyon sayısı L T Ö'nden; sağrı meyili, ön meme başı yerleşimi ve meme derinliği, puanlama mevsimi; ön meme başı yerleşimi, sağrı genişliği, arka meme yüksekliği, ayak yapısı, meme derinliği ve arka bacaklar, puanlama yılı; sütçü form ve sağrı genişliği, yaş ise vücut derinliği, sağrı genişliği, sütçü form, ön meme bağlantısı, meme derinliği, ön meme başı uzunluğu ve suspansor ligament özellikleri üzerine istatistiki anlamda değişik düzeylerde (p<0.05 ile pO.001) önemli bir etkiye sahip olarak hesaplanmıştır. Linear tip özelliklerine ait puanlar, laktasyon safhalarına göre suspansor ligament ve sütçü form özellikleri hariç istatistiki anlamda önemli şekilde değişmiştir. Bu araştırmada, bazı önemli çevre faktörlerine göre düzeltilmiş toplam puana ait ortalama puan değeri 73.38 ± 0.30, L T Ö'ne ait ortalama puan değerleri ise en düşük boy için 13.25 ± 0.58 ile en yüksek ön meme başı uzunluğu için 36.48 ± 0.56 olarak hesaplanmıştır. İneklere ait 305 günlük süt verimi 4000.80 kg olarak tespit edilmiştir. Linear tip özelliklerine ait kalıtım dereceleri en düşük arka bacaklar için 0.14 + 0.08 ile en yüksek arka meme yüksekliği için 0.74 ±0.14 bulunmuştur. Süt verimine ait kalıtım derecesi ise 0.29 + 0.09 olarak tespit edilmiştir. Bu araştırmada, toplam puan ile süt verimi arasındaki fenotipik korelasyonlar 120 ve 305 günlük için sırasıyla 0.05 ve - 0.01 olarak94 belirlenmiştir Toplam puan ile L T Ö arasındaki fenotipik korelasyonlar ise en düşük arka bacaklar için - 0.16 ve en yüksek ön meme bağlantısı için 0.30 (p<0.001) olarak bulunmuştur. Linear tip özelliklerinden sağrı meyili, ön meme bağlantısı ve meme derinliği ile 305 günlük süt verimi arasındaki fenotipik korelasyonlar ise sırasıyla - 0.26 (p<0.05), 0.09 ve 0.09 olarak elde edilmiştir. Linear tip özelliklerinin kendi aralarındaki fenotipik korelasyon değerleri en düşük sütçü form ile vücut derinliği arasında - 0.46 (p<0.001) ve en yüksek sağrı genişliği ile vücut derinliği arasında 0.51 (pO.001) bulunmuştur. Linear tip özellikleri ile 305 günlük süt verimi ile meme derinliği ve boy arasında ise sırasıyla - 0.29 ve 0.71 olarak tespit edilmiştir. Linear tip özelliklerinin kendi aralarındaki genetik korelasyon değerleri genellikle yüksek olarak bulunmuş olup, bu değerler; vücut derinliği ile ön meme başı uzunluğu arasında 0.96 ile ön meme başı uzunluğu ile ön meme bağlantısı arasında - 0.83 olarak hesaplanmıştır. Diğer özellikler arasındaki genetik korelasyonlar ise bu değerler arasında yer almıştır. Sonuç olarak, Malatya Sultansuyu Tarım İşletmesi'nde bulunan Esmer ırkı ineklerde bazı L T Ö ile süt verimi arasındaki orta ve yüksek düzeylerde belirlenmiş olan genetik korelasyonlar, süt verim yönlü yapılacak seleksiyon uygulamalarında bu özelliklerin kullanılmasının yararlı olacağı umudunu doğurmuştur. Bununla birlikte daha fazla inek üzerinde benzer araştırmaların tekrarlanmasının yararlı olacağı kanaatine varılmştır.

95 7. SUMMARY The aim of this study was to determine the relationships between final score, linear type traits (L T T) and milk yield of Brown-Swiss cows bred at Malatya Sultansuyu Agricultural Station. Final score of cows were given on a 100 grade scale. For L T T, a 50 grade scale was used for each of the below parameters; 1 - Stature, 2 - Body depth, 3 - Pelvic angle, 4 - Pelvic width, 5 - Dairy form, 6 - Rear legs (side view), 7 - Foot shape (angle), 8 - The placement of front teat (rear view), 9 - The attachment of front udder, 10 - Length of front teats, 11 - Udder depth, 12 - The height of rear udder (attachment), 13 - Suspensory ligament. In the study, the influence of the number of lactation (the number of birth given), grading year, grading season, the age of the animal and of the environmental factors on the final score and L T T were also determined. None of the factors had significant influence on the final score. However, the number of lactation had significant influence on pelvic angle, the placement of front teat, and on udder depth. The grading season influenced the the placement of front teat, pelvic width, height of rear udder, foot shape (angle), udder depth and on rear legs. Also, similar effects of grading year on dairy form, and pelvic width was statistically significant. The influences of age on body depth, pelvic width, dairy form, front udder attachment, udder depth, the length of front teat, and on suspensory ligament were significant. The level of significance in the above measurements varied between p<0.05 and p<0.001. grades on L T T varied significantly depending upon lactation stages. Only exceptions to the above findings were suspansor ligament and dairy form. The average final score in this study was 73.38 ± 0.30 and this value is a corercted average final score which takes some environmental factors into the consideration. Average grade points for L T T was 13.25 ± 0.58 for the shortest front teat length, and 36.48 ± 0.56 for the largest front teat lenght. For cows, milk yield for 305 days were 4000.80 kg. Heritabilities for L T T were 0. 14 ± 0.08 for lowest rear legs and 0.74 ± 0.14 for highest rear udder attacment. Heritability for milk yield were 0.29 ± 0.09.96 Phenotypic correlation between the final score and milk yield was - 0.01. Phenotypic correlations between final score and L T T were - 0.16 for the lowest rear legs and 0.30 (p<0.001) for the highest front udder attachment. Phenotypic correlations between 305 days milk yield and pelvic angle, front udder attachment and udder depth were - 0.26 (p<0.05), 0.09 and 0.09, respectively. The lowest phenotypic correlation between the L T T was obtained from dairy form and body depth (0.46, p<0.001) and the highest from the pelvic width and body depth (0.5 l,p<0.00 1). Genetic correlations between L T T and 305 days milk yield and udder depth and stature were - 0.29 and 0.71, respectively. High genetic correlations between L T T were noticed. Of these correlation the one between body depth and the length of front teat was 0.96. Correlation between the length of front teat and front udder attachment was - 0.83. Genetic correlation among ot her traits were between these values. In conclusion, this study may indicate that in selection directed towards increasing milk yield of Brown-Swiss cows bred in Sultansuyu Agricultural Station, genetic correlations between some L T T and milk yield showed that these characteristics may use for selection directed towards increasing milk yield. However, similar studies carried on larger number of cows may also be useful.