1844-1845 yılı Temettuât Defterleri ışığında İnönü Nahiyesi`ne bağlı Köhne, Yenice, Cami-i Şerif ve Orta mahallelerinin sosyo-ekonomik ve demografik yapısı

Abstract

`1844-1845 Yılı Temetuât Defterleri Işığında İnönü Nahiyesi'ne Bağlı Köhne, Yenice, Cami-i Şerif ve Orta Mahallelerinin Sosyo-Ekonomik ve Demografik Yapısı` başlıklı çalışma, Başbakanlık Osmanlı Arşivi'nde Maliye Varidat Muhasebe Bölümü'nde (ML. VRD. TMT) yer alan, 1844-1845 yılında yapılan temettuât tahrirleri esnasında hazırlanan 08272, 16106, 16107, 16110 numaralı İnönü Kazası temettuât defterlerine dayanmaktadır.Söz konusu tahrirler, Tanzimat Döneminde yapılan mali düzenlemeler içinde önemli bir yere sahiptir. Tahrirlerin amacı, vergilerin daha düzenli ve adil bir şekilde toplanmasıdır. Bu amaçla halkın servet ve gelirine göre vergi talep edilmesi kararlaştırılmıştır. Halkın mali gücüne göre vergi tespit edilebilmesi amacıyla Anadolu ve Balkanlar'daki şehir, kasaba ve köylerde yaşayan halkın emlak, arazi ve hayvan sayımları yapılmış, bunların gelirleri belirlenmiştir. Osmanlı Devleti'nin genelinde yapılan bu sayımlar, Osmanlı toplumunun sosyo-ekonomik ve demografik yapısı hakkında önemli bilgiler vermektedir. Temettuât çalışmaları Tanzimat Fermanı'nın gereğidir. Fermanda halkın geliri ile orantılı vergi alınacağı ifadesinin bulunması bu çalışmaların dolayısıyla temettuât defterlerinin hazırlanmasını sağlamıştır.Çalışmada, İnönü Kazası'nın 1844-1845 yılı sosyo-ekonomik ve demografik yapısı temettuât defterleri ışığında incelenerek değerlendirmeler yapılmaya çalışılmıştır. Bu sayede 1844-1845 yılında kazanın nüfusu, arazileri, hayvan cinsleri ve sayıları, yörede kullanılan aile-şahıs adları ve lakapları, halkın meslekleri ve bu mesleklerden elde edilen yıllık kazançlar, kazada yetiştirilen ürünler, ödenen vergiler tespit edilmiş olup elde edilen sayısal veriler tablolar halinde gösterilmiştir.Çalışmada İnönü Kazası'nın merkez mahalleleri incelenmiştir. Yapılan bu incelemelerle İnönü'nün sahip olduğu sosyo-ekonomik, kültürel ve demografik özelliklerinin ortaya çıkarılması, Tanzimat Fermanı ile başlayan ekonomik ve mali alandaki düzenlemelerin, İnönü ölçeğinde izlenmesi amaçlanmıştır.Anahtar Kelimeler: İnönü, Temettuât, Tarım, Hayvancılık, Vergi, Meslekler, Mahalle, Hane, Nüfus.

The title of our study is ''The Socia-Economic and Demographic structure of İnönü in the Temettuat Books of 1844 and 1845. Our study is based on Inönü's temettuat books which are numbered with 8272, 16106, 16107,16110 and 1465. These books which were prepared during temettuat enumerations between 1844 and 1845 take place in Ottoman Archives in İstanbul.These temettuat enumerations have great importance in the arrangements of Financial field that are arranged in Tanzimat period.The purpose of these enumerations are to gather taxes regularly and equitably. As a result, it was decided to ask taxes according to people's wealth and income.The enumerations of people's real estate, land ,animals and their income were determined in order to designate the amount of tax according to people's financial power. These people were living in cities, towns and villages of Anatolia and the Balkans. The enumerations which are done in general districts of Ottoman Empire give information about the Socio- Economic and Demographic structure of Ottoman society.We have tried to do evaluations of the Socio-Economic and Demographic structure of İnönü District in 1844 by researching temettuat books. By this way the population of İnönü in 1844 and 1845, lands, buildings,animals, the names and nicknames of family used in the district, people's professions and yearly incomes of these professions, products grown in the district, taxes paid to the state and obtained numerical data are shown in tables mathematically.The neighbourhoods in the center of Inönü are examined in this study. With the help of these researches we have tried to define the features of Inönü's socio-economic, cultural, demographic structure. We have tried to observe the arrangements in the financial and economic field that started with Tanzimat declaration in the scale of Inönü.Keywords: İnönü, Temettuât, Agriculture, Livestock, Tax, Crafts, Professions, Neighborhood, Household, Populaito