Sınıf öğretmenleri ve sınıf öğretmeni adaylarının bilimin doğasına ilişkin görüşleri

Abstract

Bu çalışmanın amacı, sınıf öğretmenlerinin ve sınıf öğretmeni adaylarının bilimin doğası hakkındaki görüşlerini ortaya çıkarmaktır. Araştırmanın çalışma grubunu 116 sınıf öğretmeni ve 105 sınıf öğretmeni adayı (56 ikinci sınıf, 49 dördüncü sınıf) oluşturmuştur. Katılımcıların görüşlerini belirlemek amacı ile Aikenhead, Ryan ve Fleming (1989) tarafından deneysel yolla geliştirilen, dokuz kategoriden ve 114 çoktan seçmeli sorudan oluşan ?Fen'in Doğası Hakkındaki Görüşler? (VOSTS) anketinin içinden Doğan tarafından 2005 yılında Türkçeye çevrilmiş ve adapte edilmiş olan 25 maddelik VOSTS-TR anketi kullanılmıştır. Anket ile elde edilen verileri derinleştirmek amacıyla 10 sınıf öğretmeni ve 8 öğretmen adayı ile yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır.Araştırmada elde edilen veriler analiz edildiğinde katılımcıların; toplumun bilim üzerine etkisi, bilimin toplum üzerine etkisi, gözlemlerin doğası, sınıflama düzenin doğası bilimsel bilginin geçiciliği ve değişebilirliği hakkında gerçekçi görüşlere sahip oldukları görülürken, bilimsel buluşlarla cinsiyetin ilişkisi, bilimsel modellerin doğası, hipotez-teori-kanun arasındaki ilişki ve bilimsel bilginin epistemolojik durumu hakkında yetersiz görüşlere sahip oldukları görülmüştür. Katılımcılarla yapılan görüşmeler bu sonuçları desteklemiştir.Öğretmen ve öğretmen adaylarının bilimin doğası ile ilgili görüşlerinin hipotez, teori, kanun arasındaki hiyerarşi ve bilimler arası kavramların tutarlılığı ile ilgili olan iki soruda farklılık olduğu diğer sorularda anlamlı bir farklılık olmadığı tespit edilmiştir.Bilimin doğasına ilişkin öğretmen adaylarının görüşleri ile akademik düzeyleri arasında toplumun bilim üzerine etkisi, bilim insanının karakteristik özellikleri, bilimsel bilginin sosyal yapısı, bilimsel bilginin doğası ile ilgili kategorilerdeki bazı sorularda anlamlı farklılıklar ortaya çıkmıştır.Öğretmenlerin sahip oldukları mesleki deneyimleri ile bilimin doğası hakkındaki görüşleri arasında bilimin toplum üzerine etkisi, bilim insanlarının bazen bilimin kurallarını çiğneyebilecekleri ve teoriler ile ilgili sorularda anlamlı ilişki olduğu ortaya çıkmıştır.

The goal of this study is to reveal the views of the teachers and pre service teachers about the nature of science. The study group of the research has consisted of 116 teachers and 105 pre service teachers (56 second grade, 40 fourth grade). The questionnaire of ?Views About the Nature of Science? which consisted of nine categories and 114 multiple choice questions was developed by Aikenhead, Ryan and Fleming (1989) in an experimental way and 25-item VOSTS-TR questionnaire which was translated and adapted to Turkish by Doğan was used with the aim of determining the views of the participants. Structural interviews were made with 10 teachers and 8 pre service teachers with the aim of detailing the data obtained by the questionnaire.After analyzing the data obtained by the research it was observed that the participants had realistic views about; the effect of society on science, the effect of the science on society, the nature of the observations, nature of the classification scheme, impermanence and changeability of knowledge on the other hand they had insufficient views about; the relation of the sex about scientific inventions, the nature of the scientific models, the relation between hypothesis- theory law and epistemological status of the scientific knowledge. The interviews made with the participants supported these results.The fact that there was a difference in two questions relating the consistency of hierarchy and interdisciplinary concepts between hypothesis, theory, law on the other hand there was no significant difference in other questions were determined.There were significant differences about the questions in categories relating the effect of society on science between the views and academic levels of pre service teachers about nature of science, characteristics of scientist, the social structure of scientific knowledge and the nature of scientific knowledge.The significant relation was found relating the questions about teachers? professional experience between nature of science, the effect of science on society, the fact that scientist might break the rules of science and theory.