Sanal tembellik ve yaratıcılık arasındaki ilişkide stresin rolü: Kosova örneği

Abstract

Günümüzde bilgi ve teknolojinin hızla gelişmesinin getirdiği yenilikler, bireylerin davranışlarını olumlu ya da olumsuz olarak etkilemektedir. Teknolojideki yenilikler, bilgisayar ve internetin, kurumlara özellikle eğitime büyük katkı sağlamaktadır. Teknolojik gelişmeler, bu olumlu gelişmelerin yanı sıra bazı olumsuzlukları da beraberinde gelmektedir. İş yerlerinde bilgisayar ve internet kullanımının artması ile çalışanların işyerinde kişisel amaçlı internet kullanımı başka bir ifadeyle sanal tembellik davranışları da arttırmıştır. Bilgi ve teknolojinin gelişimi rekabetin de artmasına yol açmış ve kurumlar, çalışanlarının yaratıcılığına daha fazla önem vermeye başlamıştır. Hızlı gelişmeler, artan rekabet, çalışanların yaratıcı olma çabası onları stres ile karşı karşıya getirmiştir. Bu araştırmada, sanal tembelliğinin yaratıcılığa etkisinde, stresin aracılık rolü incelenmiştir. Bu amaca yönelik olarak çalışmanın ilk üç bölümünde konu ile ilgili tanım ve kavramlar açıklanmıştır. Çalışmanın son bölümde, Kosova'da, devlet üniversitelerindeki akademisyenlerin sanal tembellik davranışları, yaratıcılık ve stres düzeyleri incelenmiştir. Araştırmada, Yapısal Eşitlik Modellemesi (YEM) yöntemi ile Kanonik Korelasyon Analizi (KKA) yöntemleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, akademik personelin genel olarak sanal tembellik faaliyetleri sergilediklerinde yaratıcılıklarının azaldığı ve stres düzeylerinin de arttığı ve stresin sanal tembellik ile yaratıcılık arasında aracılık rolü oynamadığı belirlenmiştir. Ayrıca, sanal tembellikte; cinsiyet, yaş, medeni durum, eğitim durumu, mesleki statü, iş deneyimi, internet kullanım deneyimi ve çalışma alanında, yaratıcılıkta; cinsiyet, medeni durum, internet kullanım deneyimi ve stres düzeylerinde de yaş ve çalışma alanına göre akademik personel arasında istatistiksel olarak farklılıklar olduğu ortaya koulmuştur.

Information and technology's rapid improvement gives birth to many innovations which in turn do affect people's behaviors either positively or negatively. The innovations that today's information technology's rapid improvement bring affect people's behaviors either positively or negatively. The innovations in technology; computer and internet, bring great advantages to institutions, especially to education. Technological innovations do also have some negative effects. Increased computer and internet usage has brought with itself increased internet usage at work for personal purposes, otherwise stated, it has increased cyberloafing behavior. Improvement of information and technology lead to increased competition among institutions, which in turn made institutions give more importance to workers' creativities. Rapid improvements, increasing competition, and workers' effort to be creative has crossed workers' paths with stress.In this research, the mediator role of stress in the effect of cyberloafing behavior to creativity is being analyzed. For this purpose, related definition and notions have been explained in the first three parts of this research. In the last part of this research, cyberloafing, creativity and stress level of the academic staff in Kosova's public universities have been analyzed. In this research, Structural Equation Modeling (SEM) and Canonical Correlation Analysis (CCA) methods have been used. At the end of the research, it has been identified that creativity usually decreases and stress level increases when the academic staff show cyberloafing behavior, and that stress does not play a mediator role between cyberloafing behavior and creativity. Furthermore, it has been identified that there are statistical differences among the academic staff in cyberloafing behavior between: gender, age, marital status, education status, professional status, work experience, experience of internet usage and working area, whereas in creativity there are statistical differences between; gender, marital status, experience of internet usage, stress level, age and working area.