Türkiye`de iç göç hareketleri ve göçün eğitim üzerindeki etkisi: Bir durum çalışması

Abstract

Türkiye'de 1950'li yıllarla birlikte başlayan büyük kentlere yönelik göç dalgaları, bu kentlerde büyük sorunların yaşanmasını da beraberinde getirmiştir. En önde gelen sorunlar ise özellikle okul çağında göç yaşamak zorunda kalan çocukların ve onların ailelerinin yaşadığı birtakım sorunlardır. Bunun yanında yoğun olarak göç alan bölgelerde çalışan öğretmen ve okul yöneticilerinin yaşadıkları sorunlar giderek artmaktadır.Ülkede az gelişmiş bölgelerden iş olanaklarının daha geniş olduğu turizm, sanayi ve ticaret merkezlerine yoğun bir göç yaşandığı görülmektedir. Yoğun göç alan şehirlerden biri de Antalya'dır.Bu araştırmanın amacı, Antalya iline göç etmiş çocukların yaşadıkları sorunları, bu öğrencilerin ailelerinin yaşadıkları sorunları, öğretmenlerin ve yöneticilerin okullarda yaşadıkları sorunları belirlemektir. Araştırma bütüncül çoklu durum deseninde nitel bir çalışma olmuştur. Buna uygun olarak araştırma İsmail Hakkı Kaya İlkokulu, Demirgül İlkokulu, Baraj İlkokulu, Şehit Kahraman Çelikbaş İlkokulu ve 80. Yıl Cumhuriyet İlkokulu'nda geçmiştir. Araştırmanın evrenini, Antalya'nın Kepez ilçesindeki bu okullarda görevli 5 okul müdürü, 23 öğretmen (4. sınıf öğretmeni) ile bu okullarda öğrenim gören 487 öğrenci (4. sınıf öğrencisi) ve bu öğrencilerin velileri oluşturmuştur. Araştırmanın çalışma grubunu bu ölçüte uyan ve gönüllülük esasına göre seçilen 5 okul müdürü, 23 öğretmen (4. sınıf öğretmeni), 8 öğrenci (4. sınıf öğrencisi) ve 5 veli oluşturmuştur. Bu çalışmada veri toplama yöntemi olarak bireysel görüşme, odak grup görüşme ve doküman analizi kullanılmıştır. Veri toplama araçları olarak, açık uçlu sorulara dayanan yarı yapılandırılmış bireysel görüşme ve odak grup görüşme formları ve doküman analizi için öğrencilerin göçe ilişkin çizimleri kullanılmıştır.Veri toplama araçlarının da özellikleri dikkate alınarak veriler frekans ve yüzde analizi ile incelenmiştir. Bu veri analizine dayanarak araştırmanın bulgu ve yorumları oluşturulmuştur. Araştırmanın sonucuna dayalı olarak önerilerde bulunulmuştur.Araştırmada yönetici görüşlerine göre elde edilen sonuçlardan bazılarına göre, bölgenin yoğun olarak göç alması ve bölgedeki siyasi sorunların da okula yansıması nedeniyle okulda kavga, şiddet, küfür etme, hırsızlık vb. disiplin sorunları yaşanmaktadır. Göçle gelen öğrencilerin akademik başarıları düşüktür. Göç yaşayan öğrenciler etnik kökeninden dolayı ayrımcılığa uğramakta ve uyum sorunları yaşamaktadır. Velilerin çoğunun Türkçe'yi iyi bilmemesi nedeniyle velilerle iletişim eksiklikleri yaşanmaktadır. Öğretmenler bu okullarda güvenlik sorunları sebebiyle kalmak istememektedirler. Bu nedenle performansları düşebilmektedir. Yöneticilerin yaşanan sorunlara yönelik önerilerinden `İnsanlar arasındaki ayrımcı düşünce bitirilmelidir.` önerisini yoğun olarak belirttikleri görülmüştür. Öğretmen görüşlerine göre elde edilen sonuçlardan bazılarına göre, bölgenin çok fazla göç alması sebebiyle öğretmenler Antalya'nın diğer bölgelerine göre zor şartlarda görev yapmaktadırlar. Bu bölgelerdeki okullarda donanım eksikliği yaşanmaktadır. Öğretmenler göç yaşayan ailelerle iletişim sorunu yaşamaktadır. Veliler çocuğuna ve okula karşı ilgisiz davranmaktadır. Öğretmenlere göre okulun akademik başarı durumu düşüktür. Öğrenciler uyum sorunu yaşamakta ve bunun sonucunda saldırgan ve içe kapanık davranışlar göstermektedirler. Göç eden aileler maddi sıkıntılar yaşamaktadırlar. Bu yüzden çocukları küçük yaşta çalıştırmaktadırlar. Çocuklar okula devamsızlık yapmakta ve başarıları düşmektedir. Öğrenciler Türkçe'ye hâkim olamama nedeniyle dil sorunları yaşamaktadır. Yaşanan sorunlar öğretmenlerin iş doyumunun azalmasına ve bu bölge okullarından tayin isteyip ayrılmalarına neden olmaktadır. Öğretmenler sorunlara yönelik `Göç yaşamış aileler seminer vb. çeşitli faaliyetlerle eğitilmelidir.` görüşünü dile getirmişlerdir.Öğrenci görüşlerine göre elde edilen sonuçlardan bazılarına göre, öğrencilerin eski arkadaş ve öğretmenlerini özledikleri görülmektedir. Göç eden öğrenciler okulda sosyal etkinliklere katılamamaktadır. Okula ilk geldikleri zaman akademik başarıları düşmektedir. Arkadaş ortamında kavga, küfür etme gibi olumsuz davranışlar görmektedir. Diğer arkadaşları tarafından alaya alınmakta ve dışlanmaktadırlar. Bu nedenle çekingenlik yaşayarak yalnızlık hissetmektedirler. Bu öğrencilerin okula uyum sağlamaları diğerlerine göre daha zor olmaktadır. Maddi sıkıntılar nedeniyle aileye katkıda bulunmak için çalışmayı düşünmektedirler.Veli görüşlerine göre elde edilen sonuçlardan bazılarına göre, okulda okul çevresinde madde bağımlısı öğrenci ve gruplar bulunmaktadır. Göç alan bölgelerdeki okullarda eğitim imkânları yeterli değildir. Öğrenciler arkadaş ortamında kavga, şiddet küfür vb. olaylara tanık olmaktadırlar. Velilere göre çocukları uyum sorunu ve yalnızlık yaşamaktadır. Velilerin çalışmak ve iş bulmak amacıyla göç ettikleri belirlenmiştir. Veliler çocuklarından iyi bir meslek sahibi olmalarını beklemektedirler. Veliler tarafından yoğun olarak sorunlarla ilgili olarak `Öğrencilere yönelik sosyal etkinlikler yapılmalıdır.` önerisi belirtilmiştir.Anahtar kelimeler: Göç, göç ve eğitim, göç yaşamış öğrenci

Waves of migration to big cities starting in 1950's in Turkey have caused to big problems in these cities. Most prominant problems are that children's, who have to migrate in their school time and their families' problems. Besides problems of teachers and school managements working in intensive migration areas are getting increasing.In the country it has seemed that there is an intense migration from under-developed regions to centres of tourism, industry and trade. Because in these areas there are more working opportunities. One of the intensive migration cities is Antalya. The purpose of this study is to identfy the problems of children, migrated to Antalya, and their families and also problems of teachers and school management working with them. This study was a qualitative study with a holistic multi-case. Accordingly study was taken place at İsmail Hakkı Kaya Primary School, Demirgül Primary School, Baraj Primary School, Şehit Kahraman Çelikbaş Primary School and 80. Yıl Cumhuriyet Primary School. The study population consisted of 5 headmasters, 23 teachers (4th grade), 487 students (4th grade) and their families in Kepez, Antalya. The study group of the research was composed of 5 headmasters, 23 teachers (4th grade), 8 students (4th grade) and 5 student's parents that met this criteria, selected on a voluntary basis.In this study individual interview, focus group interview and document analysis were used as a way of data collection. Semi-structred individual interview depending on open-ended questions and forms of focus group interview were used as the tools of data collection and drawings of students about migration were used for the document analysis. Data were studied with content analysis considering characteristics of data collection tools. Indications and comments were done depending on this data analysis. Based on the results of the study suggestions were put forward. According to some results of principıls views Antalya was an intensive migration area and some political problems reflect to school; so fight, violance, swear burglary etc. were seen at schools. Success of migrant students was low. Migrant students had some problems because of their ethnich origin and racial discrimination. Most of the parents didn't know Turkish and so they had communication problems. Teachers didn't want to study in these schools because of security issue. So there can be a decline in their performance. It was seen that most of the principıls thought `Thought of discrimination should be erased among people. According to some results of teacher's thought; because of being an intensive migration area, teachers worked in much more difficult conditions than the other parts of Antalya. In these regions schools didn't have enough materials. Teachers had communication problems with migrant families. Parents didn't care about their children and school. According to teachers academical success of school was low. Students had adaptation problems and so they became hostile and shy. Migrant families had financial problems so they made their children work in early ages. So students could not come to school regularly and could not be successful. Students did not know Turkish very well and so they had language problems. Because of these problems teachers did not enjoy their jobs and they wanted to go to other schools. According to teachers `Migrant families should be educated. According to student's results; student missed their old friends and teachers. Migrant students could not take part in social activities at school. When they come to school first, their academical success declined. Among their friends they were subject to negative behaviours like swear, fight etc. Other students had made fun of them and isolated them. So they felt themselves alone. They had much more problems in adaptation to school than other students. They thought working to help their families because of the financial problems. According to parents' results there were some addicted groups and students around the school. In the migration areas; opportunities of education was not sufficiant students witnessed to fight, violance, swear etc. at school. Parents thought that their children had adaptation problems and they felt themselves alone. It was seen that families migrated to find job and and work. They wanted their children to get a good job. They desired that `Social activities should be done for students`.Key words: migration, migration and education, migrant students.