Üstün zekalı ve üstün yetenekli çocuklarda algılanan sosyal destek düzeyinin benlik saygısına etkisinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı ülkemizde Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı Antalya Bilim Sanat Eğitim Merkezi (BİL-SEM) uygulama ve yönetmelikleri kapsamında üstün zekalı ve üstün yetenekli tanısı konmuş ve BİL-SEM'e devam eden 3, 4 ve 5. sınıf öğrencilerinde algılanan sosyal destek düzeyinin, benlik saygısına etkisini incelemektir. Araştırmaya 2012- 2013 eğitim öğretim yılında Antalya Bilim Sanat Merkezinde 3, 4. ve 5. sınıflarda öğrenimine devam 73 öğrenci (32 kız, 41 erkek) katılmıştır. Araştırmada, Morris Rosenberg (1963) tarafından geliştirilen ve Türkçe 'ye uyarlama çalışmaları Çuhadaroğlu (1986) tarafından yapılan Rosenberg Benlik Saygısı Envanterinin Benlik Saygısı Alt Ölçeği ve Yıldırım (2004) tarafından geliştirilen Algılanan Sosyal Destek Ölçeği ve araştırmacı tarafından geliştirilen Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde istatistik paket programlarından SPSS' in 17.0 sürümü kullanılmıştır. Araştırmada Antalya Bilim Sanat Merkezinde 3, 4. ve 5. Sınıflarda eğitim gören üstün zekalı ve üstün yetenekli çocukların algıladıkları sosyal destek puanlarının, benlik saygısı düzeylerini yordayıp yordamadığı regresyon ve varyans analizleri ile test edilmiştir. Araştırma sonucunda üstün zekalı ve üstün yetenekli çocukların aileden algılanan sosyal destek puanları ile genel sosyal destek puanlarına bağlı olarak benlik saygısı düzeyleri arasında anlamlı farklılık olduğu (p<0.03, p<0.04), ancak arkadaştan ve öğretmenden algılanan sosyal destek puanlarına bağlı olarak benlik saygısı düzeyleri arasında anlamlı farklılık olmadığı (p>0.07, p>0.97) görülmüştür. Üstün zekalı ve üstün yetenekli çocukların algıladıkları sosyal destek (aileden, arkadaştan, öğretmenden ve genel) düzeyleri kontrol edilerek cinsiyet, annenin eğitim durumu, babanın eğitim durumu ve ailenin ekonomik durumunun benlik saygısı üzerindeki etkisini incelemek amacıyla yapılan regresyon ve varyans analizleri sonuçlarına göre, aileden, arkadaştan, öğretmenden ve genel algılanan sosyal destek puanlarına göre benlik saygısı düzeyleri arasında cinsiyet açısından anlamlı farklılık olmadığı (p>0.48, p>0.55, p>045, p>0.74); aileden, arkadaştan ve genel algılanan sosyal destek puanlarına göre benlik saygısı düzeyleri arasında annenin eğitim durumu açısından anlamlı farklılık olduğu (p<0.00, p<0.00, p<0.04), öğretmenden algılanan sosyal destek puanlarına göre benlik saygısı düzeyleri arasında annenin eğitim durumu açısından anlamlı farklılık olmadığı (p>0.36); aileden, arkadaştan, öğretmenden ve genel algılanan sosyal destek puanlarına göre benlik saygısı düzeyleri arasında babanın eğitim durumu açısından anlamlı farklılık olmadığı (p>0.55, p>0.27, p>0.71, p>0.85); aileden, arkadaştan ve genel algılanan sosyal destek puanlarına göre benlik saygısı düzeyleri arasında ailenin ekonomik durumunu açısından anlamlı farklılık olduğu ( p<0.03, p<0.01, p<0.03), öğretmenden algılanan sosyal destek puanlarına göre benlik saygısı düzeyleri arasında ailenin ekonomik durumunu açısından anlamlı farklılık olmadığı (p>0.15) bulguları elde edilmiştir.Sonuç olarak, aileden algılanan sosyal destek düzeyinin benlik saygısını etkilediği, arkadaştan ve öğretmenden algılanan sosyal destek düzeyinin benlik saygısını etkilemediği, annenin eğitim durumunun ve ailenin sosyo ekonomik durumunun benlik saygısını etkilediği, cinsiyetin ve babanın eğitim durumunun benlik saygısını etkilemediği bulunmuştur.Anahtar Kelimeler: Üstün Zeka, Üstün Yetenek, Algılanan Sosyal Destek, Benlik Saygısı

The aim of this study was to analyze the effect of the perceived social support level on self-esteem in 3th, 4th and 5th grade students who were identified as gifted and talented in accordance with the executions and regulations of Science and Art Education Centres (BİLSEM) of Ministry of National Education and who were attending to Antalya Science and Art Education Centre. 73 pupils (32 girls and 41 boys), attending to the 3th, 4th and 5th grades of Antalya BİLSEM during 2012-2013 academic year, participated in the research. Self Esteem Lower Scale of Rosenberg Self Esteem Inventory which was developed by Morris Rosenberg (1963) and was adapted to Turkish by Çuhadaroğlu (1986), Perceived Social Support Scale developed by Yıldırım (2004) and Personal Informaton Form developed by the researcher were used to collect the data. SPSS 17.00 was used for the statistical analysis of the data. Whether the perceived social support scores of the students affected their self-esteem level or not was tested through regression and variance analysis.It was understood that there was a significant difference between self-esteem levels of the gifted and talented students related to the general social support scores and social support scores perceived from the parents (p>0.03, p>0.04), There was no significant difference between self-esteem levels related to the Social Support Points perceieved from the friends and from the teacher (p>0.07, p>0.97). According to the results of the regression and variance analysis which was applied to analyze the effects of sex, parents' education levels and the financial situation of the family on self-esteem by checking the gifted and talented students' social support levels perceived from the parents, friends, teacher and perceived general social support, the following findings was obtained: There was no significant difference between self-esteem levels related to the sex according to the social support scores perceieved from parents, friends, teachers and perceived general social support (p>0.45, p>0.55, p>0.45, p>0.74). On the other hand, there was a significant difference between self-esteem levels related to mother's education level according to the social support scores perceieved from parents, friends and perceived general social support (p<0.00, p< 0.00, p<0.04) while there was no significant difference between self-esteem levels related to mother's education level according to the social support points perceieved from teacher (p>0.36). There was no significant difference between self-esteem levels related to father's education level according to the socail support points perceieved from parents, friends, teachers and perceived general social support (p>0.55, p>0.27, p>0.71, p>0.85); There was a significant difference between self-esteem levels related to the financial situation of the family according to the social support scores perceived from parents, friends and perceived general social support (p<0.03, p<0.01, p<0.03) while there was no significant difference between self-esteem levels related to financial situation of the family according to the social support scores perceieved from teachers ( p>0.15).As a result, self-esteemlevels of the gifted and talented students were effected by the social support scores perceieved from the parents while they were not effected by the social support scores perceieved from the friends and from the teachers. Also, the self-esteem levels of these gifted and talented children were effected by their mothers' education levels and financial situation of the families. It was seen that fathers' education levels and the sex did not effect the self-esteem levels of the gifted and talented students.Key Words: Gifted, talented, perceived social support, self-esteem.