Sosyal bilgiler öğretmenlerinin 5. sınıf sosyal bilgiler dersinin coğrafya içerikli ünitelerine ilişkin görüşleri: Ankara ili örneği

Abstract

Bu çalışmanın amacı İlköğretimin II. Kademesinde 2005'te uygulanmaya başlanan Sosyal Bilgiler Programının 5. sınıf Coğrafya içerikli ünitelerine ilişkin Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin görüşlerini almak, incelemek ve analiz etmektir.Çalışmanın başlangıcında Sosyal Bilgiler Programı ve programın 5. sınıf Coğrafya içerikli ünitelerini değerlendirmeye yönelik olarak öncelikle 2005 programı incelenmiştir. Bu incelemede programın genel durumu, Coğrafya içerikli beceri, kazanım, konu, etkinlik, ölçme değerlendirme ögeleri belirlenmeye çalışılmıştır.Çalışma sırasında daha önceki Sosyal Bilgiler programları ve ilköğretimde Sosyal Bilgiler derslerindeki Coğrafya öğretimine yönelik yaklaşımlar incelenmiştir. Araştırmada kullanılan anket, yenilenen Sosyal Bilgiler Programının Coğrafya içeriğine yönelik olarak, eğitim-öğretim, eğitim ile program ilişkisi, bölümlerinin anlaşılırlığı, ölçme-değerlendirme, Coğrafya içerikli konulardaki değişim ve içerik, öğretim süreci ve yöntemleri, kullanılan araç-gereçler ve 2005 programının öğrenciler üzerindeki etkilerine yönelik sorulardan oluşmaktadır.Bu araştırmanın evrenini Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı Ankara İli Merkez İlçelerinde bulunan ilköğretim okullarında görev yapan Sosyal Bilgiler Öğretmenleri oluşturmuştur. Bu araştırmanın örneklemi tesadüfi atama yöntemiyle belirlenmiştir. Elde edilen veriler, SPSS 13.0 (Statistical Program for Social Sciences) istatistik programı yardımıyla frekans, yüzde, analizi kullanılarak incelenmiştir.Araştırma sonuçlarının analizine göre, programda coğrafya içerikli konulara yeterli payın ayrıldığı, coğrafya içerikli konuların kendi içinde bütünlük gösterdiği, Coğrafya kapsamlı ünitelerde içeriğin, öğrencide merak uyandırabilecek nitelikte olduğu, Programda yer alan coğrafya içerikli kazanımların aralarında tutarlı, sonrakinin oluşumuna destek dizilimine kısmen sahip olduğu ortaya çıkmıştır. 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinin Coğrafya içerikli ünitelerinden, Bölgemizi Tanıyalım ünitesinde İklim ve İnsan Faaliyetleri konusunun yeterli seviyede verildiği, Ülkemizde afetler konusunun içeriğinin öğrencilerde farkındalık oluşturmaya yeterli olduğu, Ürettiklerimiz ünitesinde yer alan İnsan ve Ekonomi konusunun öğrencilerde farkındalık oluşturduğu belirtilmiştir.5. sınıf Sosyal Bilgiler Öğretim Programı Coğrafya içerikli konularında yaşanan öğrenim sürecinde, öğrenci merkezli eğitim ile materyal kullanımı ve kılavuz kitaptan yapılan etkinlikler dersin görselliğini arttırsa da zaman zaman geleneksel yöntemlere dönüldüğü ortaya çıkmıştır. Öğrenci kitaplarında Coğrafya kapsamlı konuların görsel olarak resim, grafik gibi unsurlarla anlatılmasının öğretimi çoğu zaman olumlu yönde etkilediği, öğretmenler tarafından yapılandırıcı eğitim-öğretim yaklaşımının Coğrafya içerikli ünitelerde ara sıra uygulanabildiği belirtilmiştir.Çalışma sonunda bulunan kritik hususlar Sosyal Bilgiler alanının çok geniş olması bunun yanında zamanın kısıtlı olması, okullarının imkânsızlıkları nedeniyle araç-gereç sıkıntısı yaşanması buna bağlı olarak uygulanamayan etkinliklerin olmasında yoğunlaşmıştır.Anahtar Kelimeler: Sosyal Bilgiler, Sosyal Bilgiler Öğretmeni, Coğrafya, Ankara

The objective of this study is to monitor, analyze and take the views of Social Science Teachers on Social Sciences Programs which have been put into secondary school curriculum in 2005 and its effect on 5th Grades lessons containing subjects about Geography.At the beginning of the study, the 2005 program primarily has been analyzed in order to evaluate Social Science Program and units containing subjects about Geography in 5th Grades. In this study it is aimed at determining general situation of the program, Geography skills, acquisition, subject, activity, measurement and evaluation instruments.In the study previous Social Science Programs and approaches about teaching Geography in Social Sciences Lessons in Primary Schools have monitored. About the subjects dealing with Geography in the renewed Social Sciences Program, the questionnaire applied in the study incorporates education, relationship between education and program, comprehensiveness of the units, measurement and evaluation, changes and contents of the subjects about Geography, education period and methods, materials used and impact of the 2005 program on students. The participants of this study are Social Science Teachers teaching at Primary Schools regulated by Ministry of National Education in center districts in Ankara. Exemplification of this study has been determined by random appointment method. The date obtained by means of SPSS 13.0 (Statistical Program for Social Sciences) has been analyzed by using frequency percentage analysis. According to analysis of the study, it has been observed that sufficient amount of Geography subjects are allocated in the program, there is integrity, the content of the units dealing with Geography are capable of evoking interest in students, acquisitions about Geography subjects in the Program are consistent with each other and partly support the subsequent unit ahead.In Social Sciences Lessons of 5th grades in which the units include subjects about Geography, climate and human activities subject in 'Lets get to know our region' unit is sufficiently explained, the content of 'Natural disasters in Turkey' unit can adequately create an awareness in students, 'Human beings and economy' subject in 'Our Products' unit builds awareness among students.It has been revealed that, in subjects about geography in Social Sciences Lesson of 5th grades, although applying student centered education and relevant material and doing activities taken from the guide book enhance the visuality, traditional methods are also utilized. It has been mentioned that teaching with visual elements such as picture, graphs in subjects about geography in students' books mostly contribute the lessons effectiveness, constructive teaching approaches are rarely applied by teachers in Geography subjects.As a result of the study the critical issues are that, Social Sciences is a very broad field though the time period is limited, due to insufficient economical resources there are some problems about lesson materials and so some of the activities can not be practiced.Key words: Social Sciences, Social Studies Teacher, Geography, Ankara