Otizmli çocuğa sahip ailelerde anne-çocuk ve baba- çocuk etkileşiminin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada 36-72 ay arasında otizmli çocuğa sahip olan anne (n=12) ve babaların (n=12) çocukları ile olan etkileşimsel davranışlarının ne düzeyde olduğunu belirlemek, anne-çocuk ve baba-çocuk etkileşiminde anneve babaların çocuklarıyla etkileşim düzeyleri arasında eğitim durumu, çocuğun cinsiyeti ve çocukta otizm görülme olasılığı açısından fark olup olmadığını değerlendirmek amaçlanmıştır. Tarama modelinde betimsel bir çalışma olarak planlanan araştırmanın çalışma grubunda 36-72 aylık otizmli çocuğa sahip 12 anne-baba çifti yer almıştır. Araştırma verileri anne ve babaların çocukları ile etkileşimleri sırasında video kaydı alınarak toplanmıştır. Ebeveyn etkileşim davranışları Ebeveyn Davranışı Değerlendirme Ölçeği-Türkçe Versiyonu (EDDÖ-TV; Diken, 2009) kullanılarak puanlanmıştır. Elde edilen veriler bir istatistik programı aracılığı ile analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda, otizmli çocuğa sahip annelerin ve babaların çocuklarıyla etkileşimlerinde EDDÖ-TV duygusal ifade edici olma ve duyarlı yanıtlayıcı olma alt ölçeklerinden düşük puan aldıkları belirlenmiştir. Anneler ile babaları EDDÖ-TV başarı odaklı ve yönlendirici olma alt ölçeğinden ise yüksek puan aldıkları, dolayısıyla fazlasıyla başarı odaklı oldukları görülmüştür. Anne-çocuk etkileşiminde, çocuklarda otizm görülme olasılığı, çocukların cinsiyeti ve annelerin eğitim durumu, baba-çocuk etkileşiminde çocuklarda otizm görülme olasılığı, çocukların cinsiyeti ve babaların eğitim durumu arasında anlamlı bir farklılığa rastlanmamıştır.Araştırma bulguları, otizmli çocuğa sahip anne ve babaların etkileşimsel davranışları konusunda ilgili araştırmalar çerçevesinde tartışılmış ve ileri araştırmalara yönelik önerilere yer verilmiştir.

In this research, it was aimed to measure the level of interactional behaviours of mothers and fathers with their childwho is autistic and 36-72 months-old, to examine educational back ground of the mothers (n=12) and fathers (n=12)within their interaction levels with their child in mother-child and father-child interaction, and to evaluate the possible opinions which may vary due to child's gender and probability of autism in child. In this descriptive survey study, the participants were 12 parents who have a child with autism within 36-72 months- old age range. The data were collected through video records of interactions among mothers, fathers and children. Parents' behavior The Maternal Behaviour Rating Scale – Turkısh Versiyon (MBRS- TV; Diken, 2009). The data were analyze dusing a statistical program.The results showed that the parents who have a child with autism had low interactions scores in the subscalses of sensual expressive and responsive- interactional behaviours. Their scores in the subscale of guiding and success-oriented interractional behaviours were high, meaning that they are extremely success- oriented. It was not found a note worthy difference among the variables of probability of autism in child, children's gender and mothers' educational background in mother-child interaction; probability of autism in child, children's gender and fathers' educational background in father-child interaction.The research findings were discussed within the frame of researches carried out about interactional behaviours of mothers and fathers with autisticchild, and conduct of advance researches was recommended in this respect.