Yakup Kadri Karaosmanoğlu`nun romanlarında ideoloji

Abstract

Yakup Kadri Karaosmanoğlu, imparatorluktan ulus devlete geçiş sürecinde şair, gazeteci, romancı kimliğinin yanı sıra bir politikacı ve diplomat olarak hem Türk kültürel sahasına büyük katkı sağlamış hem de Türk siyasetinde aktif rol oynamış önemli bir isimdir. Karaosmanoğlu, romanlarına gelinceye değin hikâye, tiyatro, mensur şiir, makale, deneme gibi türlerde eserler kaleme almıştır ancak bu çalışmanın odağını yazarın romanları oluşturmaktadır. Karaosmanoğlu'nun romanları, erken Cumhuriyet dönemini Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucu kadroları içerisinde yer alan bir aydının gözünden görme imkânı tanıması açısından büyük değer taşımaktadır. Yazarın romanlarının düşünsel altyapısını Türk modernleşme süreci ve bu süreçte yaşanan büyük toplumsal olayların bireyler üzerinde yarattığı etki, kendisinin temas içerisinde olduğu tarihî kişilikler ve toplumda hâkim olan fikirler gibi önemli unsurlar oluşturmaktadır. Bu çalışma, Karaosmanoğlu'nun romanlarını ideoloji bağlamında okuyarak yazarın savunduğu Cumhuriyet ideolojisinin romanlara nasıl yansıdığını tespit etmeyi amaçlamaktadır. Karaosmanoğlu'nun romanlarının bireysel anlatılar olmanın ötesinde Türk modernleşme sürecine dair bir bakış açısı sunan ideolojik romanlar olduğu gösterilmeye çalışılmıştır. Hem dil, üslup ve anlatım açısından güçlü romanlar ortaya koymuş hem de romanlarda ortaya koyduğu özgün sosyolojik tespitlerle Türk düşünce dünyasına önemli katkı sağlamış olan Karaosmanoğlu üzerine yapılan edebî ve sosyolojik çalışmaları birleştirerek yazarın romanlarının disiplinler arası bir yaklaşımla incelenmesi amaçlanmıştır.

Yakup Kadri Karaosmanoğlu as a politician and diplomat as well as a poet, journalist and novelist in the process of transition from empire to nation-state, is a significant name who contributed greatly to Turkish cultural sphere and played an active role in Turkish politics. Karaosmanoğlu has written works such as short stories, plays, poems, articles, essays, etc. until his novels but the focus of this study is on the author's novels. Karaosmanoğlu's novels are valuable in terms of giving the opportunity to see the early Republican era from the perspective of an intellectual who is among the founders of the Turkish Republic. Turkish modernization and the impact of great social events on individuals during this process, the historical personalities he communicate, commonly accepted ideas in society and etc constitutes the author's intellectual basis.This study aims to examine Karaosmanoğlu's novels in the context of ideology and determine how the ideology of the Republic defended by the writer is reflected in the novels. In this study, it is tried to be shown besides being individual narratives, Karaosmanoğlu's novels are ideological novels that offer a perspective on the Turkish modernization process. It is aimed to examine the novels with an interdisciplinary approach by combining the literary and sociological studies on Karaosmanoğlu, who have produced strong novels both in terms of language, style and expression, and which have made significant contributions to the Turkish world of thought with the unique sociological determinations in the novels.