Kadın öğretmenlerin iş-aile yaşam dengeleri ile denetmenlik eğilimleri arasındaki ilişki

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ilk ve ortaokullarda görev yapan kadın öğretmenlerin, iş-aile yaşam dengeleri ile denetmenlik eğilimleri arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. İlişkisel tarama modelinde tasarlanan bu araştırmanın evrenini, 2012-2013 eğitim-öğretim yılında Antalya ilinin beş merkez ilçesindeki resmi ilk ve ortaokullarda görev yapan 6853 kadın öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada amaçlı küme örnekleme tekniğiyle 34 okul seçilmiştir. Bu okullarda görev yapan 528 kadın öğretmene veri toplama aracı iletilmiş ve uygun biçimde doldurulmayanlar elendikten sonra kalan 396 gözlemle araştırma yürütülmüştür. Araştırmada veri toplama aracı olarak üç bölümden oluşan bir anket kullanılmıştır. Anket Apaydın (2011) tarafından geliştirilen `İş-Aile Yaşam Dengesi` ölçeği, kadın öğretmenler için araştırmacı tarafından geliştirilen `Denetmenliğe Eğilim` ölçeği ve demografik sorulardan oluşmaktadır. Verilerin analizinde SPSS13.0 ve Lisrel 8.54 paket programları kullanılmıştır.Araştırma bulguları, örneklem grubunda aile-iş uyumunun bulunduğunu, işin aileye olumsuz etkisinin düşük, ailenin işe olumsuz etkisinin daha düşük düzeyde olduğunu göstermektedir. Kadın öğretmenlerin denetmenlik rolünde cinsiyetin dengeli temsilinden yana oldukları, ancak özel yaşam önceliklerinin denetmenliğe eğilimlerini sınırladığı gözlenmiştir. İş yükü artışının denetmenliğe eğilimi olumsuz yönde etkilemediği gözlenirken, en düşük düzey kariyer yapma isteklerinde ortaya çıkmıştır. Bazı boyutlarda; aile-iş yaşam dengesi için kıdem, brans, eğitim durumu, çocuk sayısı ve bakmakla yükümlü olunan aile bireyi; denetmenlik eğilimi için medeni durum, yaş, kıdem, eğitim durumu, eşin işi, denetim deneyimini değerlendirme değişkenleri önemli bulunmuştur. Kadın öğretmenlerin iş-aile yaşam dengeleri ile denetmenlik eğilimleri arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla yapılan basit doğrusal regresyon analizi sonucunda; aşağıdaki yordayıcı değişkenler önemli bulunmuştur. Kadın öğretmenlerin `kariyer yapma isteği` üzerinde `ailenin işe olumsuz etkisi`, `özel yaşam önceliği` ile `iş yükü artışı`nda `işin aileye olumsuz etkisi` ve `aile-iş uyumu`, `cinsiyetin dengeli temsili beklentisi`nde `aile-iş uyumu`. Anahtar Sözcükler: Kadın öğretmen, il eğitim denetmeni, iş-aile yaşam dengesi, denetmenlik eğilimi

The purpose of this study is to determine the relationship between work-family life balance and tendencies to supervisorship of female teachers working in primary and secondary schools affiliated to the Ministry of National Education. Population of this study that was designed in relational survey model was composed of 6853 female teachers working at public primary and secondary schools in five central towns the provinces of Antalya province in the school year 2012-2013. In this study, 34 schools were selected through the techniques of purposeful cluster sampling. A total of 528 female teachers working in these schools were provided with the data collection tool and after eliminating the unsuitable ones the research was carried out with the remaining 396 observations. A three-part questionnaire was used as data collection instrument in the research. The questionnaire consisted of `The Work-Family Life Balance` scale developed by Apaydın (2011), `The Tendency to Supervisorship` scale which was developed by the researcher for female teachers, and some demographic questions. The data of the study was analysed using the SPSS 13.0 and Lisrel 8.54 software packages.The findings of the study show that there is family-work life balance in the sample group, the negative effect of the work on the family life is low, and the negative effect of family on the work life is lower. It was observed that female teachers are in favor of balanced representation of gender in the supervisorship role, but private life priorities limit their tendency to supervisorship. It was observed that while the increase in workload did not affect the tendency of supervisorship negatively, the lowest level occurred in the career desire. In some dimensions, the variables `seniority, branch, educational status, number of the children and family member who needs care` for the family-work life balance; the variables `marital status, age, seniority, education status, spouse's work, and evaluation of supervision experience` were found to be significant for the tendency to supervisorship.As a result of the simple linear regression analysis conducted to determine the relationship between the work-family life balance and the tendencies to supervisorship of female teachers, the following predictor variables were found to be significant: the negative effect of the family on the work life on career desire of female teachers; the negative effect of work on the family life and family-work life balance on the increase of workload and on the private life priority; and family-work life balance on expectation of gender's balanced representation.Key Words: Female Teacher, Provincial Educational Supervisor, Work-Family Life Balance, Tendency to Supervisorship.