Öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının ekosentrik, antroposentrik ve çevreye yönelik antipatik tutumları ile ekolojik ayak izlerinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının ekosentrik, antroposentrik ve çevreye yönelik antipatik tutumları çeşitli değişkenler (cinsiyet, gelir, en uzun süre yaşanılan yer, barınılan yer, anne-baba öğrenim durumu, bölüm, sınıf, çevre dersi alma durumu, çevre ile ilgili sunum ve etkinliklere katılım durumu, çevre belgeseli izleme durumu) açısından incelenmiş ve ekolojik ayak izleri hesaplanmıştır. Bu amaç kapsamında 2015-2016 eğitim-öğretim yılında Antalya ili ortaokullarında görev alan, branşları fen bilgisi, matematik, Türkçe, İngilizce, sosyal bilgiler ve din kültürü olan 273 öğretmen ile yine bu bölümlerde öğrenim gören Akdeniz Üniversitesi'ndeki 973 öğretmen adayı ile çalışılmıştır. Araştırmada yöntem olarak genel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından hazırlanan Kişisel Bilgi Formu, Erten (2007) tarafından Türkçe'ye uyarlanan `Ekosentrik, Antroposentrik ve Çevreye Yönelik Antipatik Tutum Ölçeği` ve web-tabanlı `Ekolojik Ayak İzi Hesaplama Anketi` kullanılmıştır. Elde edilen veriler istatistik paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular doğrultusunda katılımcıların ekosentrik tutum puanlarının `olumlu` düzeyde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca katılımcıların ekosentrik, antroposentik ve çevreye yönelik antipatik tutum ortalamaları çeşitli değişkenlere göre anlamlı farklılık göstermektedir. Katılımcıların ekolojik ayak izi ortalamalarının, dünyanın ortalama biyolojik kapasitesini aştığı sonucuna ulaşılmıştır.

The purposes of this study were to determine teachers' and preservice teachers' ecocentric, anthropocentric and antipathetic attitudes toward environment, to examine their attitudes with respect to related variables (gender, income, place of residence, housing, parental education, department, class, attendance of environmental course, participation in presentations and activities about environmental, status of watching environmental documentary), and to calculate their ecological footprints. The sample included 273 teachers working in secondary schools in the province of Antalya in the academic year of 2015-2016, whose branches are science, mathematics, Turkish, English, social studies and education of religion and ethics and 973 preservice teachers enrolled in these departments. The overall design of this study was mainly a survey and conducted in the 2015-2016 academic year. Personal Information Form prepared by researcher, `Ecocentric and Anthropocentric and Antipathetic Attitude Scale` adapted to Turkish by Erten (2007) and web-based `Ecological Footprint Calculator` were used as a data collection tool in the study. Descriptive statistics and inferential statistics techniques were used in data analysis. Results revealed that participants' ecocentric attitude scores were positive. Besides, the average of participants' ecocentric, anthropocentric and antipathetic attitudes toward environment are significantly different with respect to various variables. Findings also revealed that participants' ecological footprints exceeded the world's average biological capacity.