Osmanlı yenileşme hareketleri döneminde çocuk eğitimi

Abstract

Bu çalışmada Osmanlı Devleti'nin kuruluşundan başlayarak çocuk eğitimi veren kurumların yapısında meydana gelen değişimler ve devletin modernleşme sürecinin çocuk eğitimi üzerindeki etkileri incelenmiştir. Osmanlı Devleti'nde 4-12 yaş arası çocukların eğitimi klasik ve modern dönem olarak iki döneme ayrılmaktadır. Bu çalışmada bu iki dönemin karakteristik özelliklerinden bahsedilerek modernleşme dönemi üzerinde ağırlıklı olarak durulmaktadır. Osmanlı Devleti'nde ilk dönemlerde ilköğretim görevini üstlenen kurumlar mahalle mektepleridir. Osmanlı Devlet tarihinde ilk örneklerinin Bursa'da açıldığı, Fatih Sultan Mehmet Dönemi'nde İstanbul'da yaygınlaşan çocuklara Kur'an-ı Kerim ve ilmihal bilgilerinin verildiği mahalle mekteplerinin geçmişi Selçuklulara kadar dayanmaktadır. İlköğretim seviyesinde yeni usül eğitim veren kurumlar açılmasına rağmen mahalle mektepleri ikinci bir kurum olarak Osmanlı'nın yıkılışına kadar hep var olmuştur. Eğitimde ilköğretim kurumu olma görevini mahalle mekteplerinin yükseköğretim kurumu olma görevini de medreselerin üstlendiği klasik dönem Tanzimat dönemi ile birlikte son bulmuştur. Bu dönem çocuk eğitiminde devlet seviyesinde ciddi adımların atıldığı bir dönem olmuştur. Pratikte çok fazla ilerleme kaydedilemese de teori de önemli kararlar alınmıştır. Tanzimat döneminde ilköğretimde yeni usül eğitim veren İbtidai mektepleri ve taşrada mahalle mekteplerin eksikliklerini tamamlamak için rüştiyeler açılmış ve eğitimde hiyerarşik bir düzen oluşturma fikri ortaya atılmıştır. Maarif teşkilatının oluşum süreci başlamıştır. Karşılaşılan çeşitli güçlükler nedeniyle birçok tasarı hayata geçirilememiştir. Tanzimat döneminde ortaya atılan fikirler II. Abdülhamit döneminde uygulamaya geçirilmiştir. Devlet yeni okulların açılması için bir bütçe ayırmış ve ilköğretim yaygınlaştırılmıştır. Devlet sınırları içindeki bütün çocukların ilköğretime devam etmesi için çalışılmış ve maarif teşkilatı taşrada kurumsallaşmaya gitmiştir. II. Meşrutiyet dönemi de ilköğretimde yapılan çalışmaların devam ettiği bir dönem olmuştur. Bu dönem anaokullarının ülkemize getirildiği bir dönem olması nedeniyle de önem taşımaktadır. II. Meşrutiyet eğitimde millileşmenin görüldüğü bir dönemdir. Osmanlı Devleti'nin son günlerine denk gelen bu dönemde çocuk eğitimi adına önemli adımların atıldığı ve Cumhuriyet dönemine de öncülük edecek çalışmalar yapılmıştır. Anahtar Kelimeler: Osmanlı Yenileşme Hareketleri, Çocuk, Çocuk Eğitimi

In this study, changes in the structure of the children'seducation institutions and the effects of the modernization process on the children's education were investigated starting from the establishment of the Ottoman Empire The education of children between the ages of 4-12 is divided into two periods as the classical and the modern period in the Ottoman Empire. This study mainly focuses on the characteristic properties of these two periods by mentioning the period of modernization. The mahalle schools that the first institutions was undertakenprimary task in the first period in the Ottoman Empire. The first examples opened in Bursa in the history of the instances of the Ottoman State. The second exmples was opened in Istanbul during the period of Fatih Sultan Mehmet. In the mahalle schools the chilren were learning the Qur'an and the Islamic rules. Despite the opening of the new school at the primary level educational institutions, the mahalle schools has always existed until the fall of the Ottoman Empire as a second institution. with the tanzimat period, The task of giving primary education has been undertaken by the mahalle schools and giving higher education by the Madrasa until the Tanzimat period. The classical period ended and Tanzimat period began. The serious steps were taken at the state level in the education of the child in this period. Although much progress was made in the theory and important decisions were taken but they weren't used in practice. During the Tanzimat period İbtidai schools were opened in primary education the rüştiye schools were opened in the country to complete the mahalle schools however the idea of creating a hierarchical layout have been proposed. The first steps for foundation of the ministry of the education was taken in this period. Because of the various difficulties encountered the projects about the education weren't put into practise but all of the projects implemented in the period Abdülhamid II. The state allocated a budget for the opening of new primary schools have been extended. Primary education to all children within the borders of the state continue to be institutionalized and education organization, we have been working in the country he went to. II. Elementary education was also a time of continuing in the period of constitutional monarchy. Kindergartens were brought to our country because it is the period when this period is important as well. II. Constitutional education is observed in a period where millilesmen. In the corresponding period of the last days of the Ottoman Empire to the Republican era, and important steps were taken on behalf of children's education that will lead to studies.Key Words: The Ottoman Modernization, Child, The Educaton of Children