Motorlu araç kazalarından sonra akut stres bozukluğu ve travma sonrası stres bozukluğu: 6 aylık izlem çalışması

Abstract

7. ÖZET Tüm dünya ülkeleri için geçerli olmakla birlikte trafik kazaları Türkiye için özel bir anlama sahip. İstatistiklere göre Türkiye'de her 1000 aracın sebep olduğu kazada 25 kişi ölüyor. Her 10 kişiden T si yaşamı boyunca en az 1 kez trafik kazası geçiriyor ki bu rakamlar dünya sıralamasında Türkiye'yi 20. sıraya yükseltmiş durumda(97). Bu çalışmada, ülkemiz için ciddi mortalite ve morbidite nedeni olan MAK'dan sonra ortaya çıkabilecek ASB ve TSSB oranlarını ve bu bozuklukların gelişimindeki risk etkenlerini karşılaştırmalı olarak inceledik. Bu amaçla MAK sonrası ortopedik yaralanması olan 40 yatan hasta ile MAK dışı ortopedik yaralanması olan 26 yatan hasta çalışmaya alındı. Olgulara 1. ayda ASB'nun tespiti için DSM-IV tanı ölçütlerini sorgulayan görüşmenin yanında, GSA, HDDÖ, ÇBASDÖ, PDYSL ve sosdemografık özellikleri sorgulayan bir görüşme formu uygulanmıştır. 3. ve 6. aylık izlemde ise olgulara CAPS, HDDÖ, GSA ve kaza sonrası bozulan sağlık, ekonomik ve yasal sorunları belirleyen bir anket formu uygulanmıştır. MAK grubunda 1. ayda %20 ASB, 3. ayda %30 TSSB ve 6. ayda %17 oranında TSSB gelişirken, kontrol grubunda hiç ASB VE TSSB gelişmedi. MAK sonrası, ASB ve TSSB geliştiren olgularda, travma öncesi psikiyatrik bozukluk öyküsü, kadın cinsiyet ve travma anında disosiye olma puanları, ASB ve TSSB geliştirmeyen olgulara göre daha yüksek bulundu. TSSB geliştiren olguların kaza sonrası beden sağlığı ve ekonomik problemler gibi sorunların devam etmesi, TSSB geliştirmeyen olgulardan daha yüksek bulundu. MAK sonrası ASB ve TSSB geliştiren olguların sosyal destek puanları, ASB ve TSSB geliştirmeyen olgulara göre daha düşük bulundu. MAK sonrası ASB geçirenlerin 3. ve 6. ayda TSSB geliştirme oranı ASB geliştirmeyen olgulardan yüksekti. MAK geçiren kişilerde ciddi ve uzun süren psikiyatrik sorunlar oluşmakta olup, belirlenen risk gruplarına erken müdahale ve rehabilitasyon gerekmektedir. 59

8. SUMMARY Although traffic accidents can be seen in all countries of the world; in Turkey this is a more important issue. According to the statistical data; 25 people die on the accidents that are caused by every 1000 vehicles. 7 of every 10 people have at least one traffic accident during life time. With this data, Turkey is the 20th all over the world. In this study, we examined comparatively the rates of Acute Stress Disorder (ASD) and Posttraumatic Stress Disorder(PTSD) after Motor Vehicle Accidents (MVAs); one of the most serious mortality and morbidity causes and the risk factors that may cause ASD and PTSD. 40 hospitalized patients who had orthopedic injuries after MVA and 26 hospitalized patients who had orthopedic injuries without MVA were included in the study. On the first month; for the assesment of ASD, accompanying an interview that determines DSM-IV diagnostic criterias, General Healty Questionnaire (GHQ), Hamilton Depression Rating Scale (HDRS), Multidimensional Scale of Perceived Social Support (MSPSS), Peritraumatic Dissociative Experiences Questionnaire (PDEQ) and sociodemographic data questionnaire were applied to the cases. On the 3rd and 6th month follow-up periods, a questionnaire to determine Clinician-Administered PTSD Scale (CAPS), HDRS, GHQ, the health status that was abolished after accident, economic and law problems; was applied. In the MVA group on the first month % 20 ASD, on the 3rd month % 30 PTSD and on the 6U month % 17 PTSD were developed while in the control group any ASD and PTSD were determined. On the cases developing ASD and PTSD after MVA, history of psychiatric disorder before trauma, female gender and peritraumatic dissociation points were higher than the cases that didn't develop ASD and PTSD. The social support points of the cases that developed ASD and PTSD after MVA was lower than the cases that didn't develop ASD and PTSD. 60The rates of developing PTSD on the 3rd and 6th months, of the people that developed ASD after MVA was higher than the cases that didn't develop ASD. Serious and long-term psychiatric problems are seen on the people that have MVA. Early intervention and rehabilitation are needed on the risk groups that are determined. 61