Çuvaş mitleri ve efsaneleri üzerinde bir inceleme

Abstract

Bu tez çalışmasında, İdil-Ural bölgesinde yaşamakta olan Çuvaşların mit ve efsaneleri konu edilmiştir. Söz konusu folklor türleri temelinde, Çuvaşların geleneksel dünya algılarının ortaya konması amaçlanmıştır. Giriş bölümünde çalışmanın amaç, yöntem ve sınırları belirlenmiş; konuyla ilgili literatür ortaya konularak kuramsal bir çerçeve oluşturulmuştur. Birinci bölümde, Çuvaşların mit ve efsaneye karşılık gelen türleri, dünyadaki ve Türkiye'deki folklor araştırmaları ve tür tartışmaları bağlamında değerlendirilmiştir. Çuvaşların gerçeklik ve inanışla ilgili anlatılarının bütün olarak incelenmesi ve gerekli durumlarda farklı türlerden yararlanılmasının önemine vurgu yapılmıştır. İkinci bölümde mekânın, zamanın ve insanın yaratılışı ile kültürün icadı konuları incelenmiş; Çuvaşların geleneksel dünya algısı çerçevesinde, dünyanın orta, yukarı ve alt kısımları hakkındaki düşünceler ele alınmıştır. Sonuç bölümünde, yapılan incelemelere dayalı olarak ulaşılan yargılara yer verilmiştir. Bu bağlamda, Çuvaşların gerçeklik ve inanış temelli anlatılarının farklı türlerdeki folklor verimleriyle birlikte incelendiğinde insan yaşamı, doğa ve toplum yapısı özdeşliğini yansıtan bütünlüklü bir hikâye meydana getirdiği ortaya konmuştur. Son olarak çalışma hazırlanırken yararlanılan kaynakların bulunduğu Kaynakça bölümünde sıralanmıştır.

In this dissertation, the myths and legends of Chuvashes, living in İdil-Ural region, are discussed. On the basis of the folklore genres in question, it is aimed to reveal the traditional worldview of Chuvashes. In the introductory, the aim, method and limits of the study are determined; a theoretical framework has been established by introducing the relevant literature. In the first section, folklore genres of Chuvashes, corresponding to myth and legend, are evaluated in the context of folklore studies and discussions about folklore genres around the world and in Turkey. Emphasis has been placed on the importance of examining Chuvash narratives about reality and belief as a whole and making use of different genres when necessary. In the second part, creation of space, time and human and invention of culture are examined; the thoughts about the middle, upper and lower parts of the world are discussed within the framework of the traditional worldview of Chuvashes. In the conclusion, the judgments reached based on the examinations are given. In this context, when Chuvash's narratives based on reality and belief are examined together with the folklore yields of different genres, it is revealed that it creates an integrated story that reflects the identicalness of human life, nature and social structure. Finally, the references used in preparing the study are listed in the Bibliography section.