Nontravmatik akut karın ağrılı hastaların tanısında ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografinin etkinliklerinin karşılaştırılması

Abstract

ÖZET Bu çalışma, kasım 2003-ağustos 2004 tarihleri arasında, Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyodiagnostik Ana Bilim Dalı'nda gerçekleştirildi. Çalışmaya acil servise nontravmatik akut karın ağrısı ile başvuran 88 olgu alindi, 16 yaşın altındaki hastalar ve gebe hastalar dahil edilmedi. Olguların tamamına önce US, takiben klinik ön tanıya yönelik belirlenen protokolde spiral BT tetkikleri çalışıldı. US ve BT incelemeleri ayrı radyologlar tarafından, birbirinden habersiz olarak değerlendirildi. Çalışmamızda akut karın ağrısına neden olan 9 hastalık grubu belirlendi. Bunlar sıklık sırasına göre; akut apandisit, akut kolesistit, akut pankreatit, renal kolik, ileus, mesenter emboli, abdominal aorta anevrizması, perforasyon ve jinekolojik hastalıklar şeklindeydi. Sonuçlar, 52 hastada (%59) cerrahi-histopatolojik bulgular ve 36 hastada (%41) ise laboratuar ve klinik takip sonucu elde edilen verilerle korele edildi. A. apandisit en sık izlenen kesin tanı olup; 88 hastanın 18'i (%20) apandisit tanısı almıştır. Akut karın ağrısı ile gelen 88 hastanın 63'ünde (%72) sonuçlar klinik ön tanı ile uyumlu bulundu. 25 hastanın ön tanısında yanılgı olduğu saptandı (%28). Çalışmamızda, tüm olgularda US'nin duyarlılığı %86, özgüllüğü %89, doğruluk oranı %86; BT'nin duyarlılığı %95, özgüllüğü %100, doğruluk oranı %95 olarak tespit edildi. US'nin tüm hastalarda, doğru tanı oranının %71'den %84'e; BT'nin ise, doğru tanı oranını %71'den %94'e çıkardığı tespit edildi. Ayrıca US ve BT'nin doğruluk oranlan arasında, BT lehine istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptandı (p<0.005). Çalışmamızda alt hasta grupları içerisinde US, a. kolesistit, koledokolitiazis ve jinekolojik hastalıklarda daha etkili olmakla birlikte; BT'nin a. apandisit, a. pankreatit, renal kolik, intestinal iskemi ve perforasyon tanısında daha ön planda olduğu gözlenmiştir. Ayrıca intestinal iskemi, perforasyon ön tanısı alan hastalarda BT lehine belirgin üstünlük göze çarparken, jinekolojik hastalıklarda US'nin daha etkili olduğu, ileus ve AAA tanısında ise belirgin farlılık izlenmemekle birlikte, özellikle mekanik iieuslarda etiyolojinin belirlenmesinde BT'nin daha üstün olduğu görülmüştür. Ancak bu gruptaki hastalarda olgu sayısının yeterli olmaması nedeniyle bu sonuçlar arasındaki farklılığın istatiksel olarak değerlendirilmesi mümkün olmamıştır. Hasta gruplarında US ve BT birlikte kullanıldığında, bu iki yöntemin genelde birbirini tamamlayıcı özellikte olması nedeniyle oldukça yüksek duyarlılık ve özgüllük sonuçlarına ulaşılmaktadır. Bu açıdan bakıldığında nontravmatik akut karın ağrılı 74olgularda; ilk yaklaşım hastalık grubuna göre yönlendirme yapılarak, gerekli görüldüğünde her iki modalitenin birlikte kullanılması şeklinde olmalıdır. Bu durum alt gruplardaki hastalık gruplarında da aynı sonuçları doğurmuştur. 75