Türkiye`de çok partili hayata geçiş süreci (1940-1950)

Abstract

I. Meşrutiyetin ilanıyla başlayan demokratikleşme sürecimiz II. Abdülhamid' in meclisi feshetmesi sonucu uzun bir araya girse de II. Meşrutiyetin ilanı tekrar başlamıştır. I. Dünya Savaşı'nın ardından da Mustafa Kemal'in önderliğinde milli mücadeleyi idare etmesi amacıyla 23 Nisan 1920'de Türkiye Büyük Millet Meclisi açılmıştır. Hâkimiyet kayıtsız şartsız milletindir düsturunu benimseyen TBMM demokrasi sürecimiz adına en büyük adım olmuştur. 1923'de Cumhuriyetin ilanıyla gelişimini sürdürmüştür. Sonrasında demokrasinin olmazsa olmazı olan çok partili hayata geçiş denemeleri başlamıştır. Mustafa Kemal hayattayken iki başarısız denemenin ardından süreç askıya alınmıştır. II. Dünya Savaşı'nın başlamasıyla da tüm dünyada olduğu gibi demokrasimiz de ilerici adımlar atılamamıştır. Savaşın sona ermesiyle iç ve dış şartların dayatmaları sonucu yeni birçok partili hayata geçiş süreci Milli Kalkınma Partisi'nin kurulmasıyla başlamıştır. Yükselen toplumsal talep Demokrat Parti'nin kurulmasıyla siyasal karşılığını bulmuştur. Bu dönemde süreç demokratik yasalarla desteklenmiş ve çok partili hayata geçiş süreci tamamlanmıştır. 1950 yılına gelindiğinde ise 27 yıllık CHP iktidarının demokratik yollarla DP'ye geçmesiyle Cumhuriyetimiz beklenin ötesinde bir başarı göstermiştir.Anahtar Kelimeler: Türkiye, ABD, Demokrasi, II. Dünya Savaşı, Dış Etken, İç Etken, Ekonomi, Çok Partili Hayat, Politika, Seçim, İktidar, Muhalefet.

The process of democratization that started with the declaration of the Constitutional Monarchy II. Abdülhamit Although the Assembly came together as a result of the termination of the II. The declaration of the Constitutional Monarchy has started again. After the First World War under the leadership of Mustafa Kemal, Grand National Assembly of Turkey (TBMM) was opened on 23 April 1920 in order to manage the war of independence. Adopting the principle of `authority, without any condition and reservation, belongs to the nation` the Grand National Assembly of Turkey (TBMM) has been the biggest step in our democracy process. With the declaration of the Republic in 1923 continued its development. Afterwards, attempts to transition to multi-party life, the sine qua non of democracy, began. The process was suspended after two unsuccessful attempts while Mustafa Kemal was alive. With the outbreak of World War II, progressive steps could not be taken in our democracy as in the rest of the world. With the end of the war and the imposition of internal and external conditions, the transition to a new multi-party life began with the establishment of the National Development Party. The rising social demand has found its political counterpart with the establishment of the Democratic Party. In this period, the process was supported by democratic laws and the transition to multi-party life was completed. In the year 1950, the Republic of Turkey has achieved a success beyond the expectations with the 27 year old CHP government's transition to DP through democratic means.Key Words: Turkey, USA, Democracy, II. World War, External Factor, İnternal Factor, Economy, Multi-party life, Policy, Selection, Government, Opposition