Eskişehir bölgesinde 40 yaş üstü populasyonda göz içi basıncının demografik, oküler ve sistemik faktörlerle ilişkisinin değerlendirilmesi

Abstract

ivÖZETGültekin Irgat, S. Eskişehir bölgesinde 40 yaş üstü populasyonda göz içibasıncının oküler, demografik ve sistemik faktörlerle ilişkisinindeğerlendirilmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi GözHastalıkları Anabilim Dalı Tıpta Uzmanlık Tezi, Eskişehir, 2007. Çalışmanınamacı Eskişehir bölgesinde 40 yaş üstü toplulukta GİB dağılımını belirlemek veGİB'nın oküler, demografik, sistemik faktörle ilişkisini ortaya koymaktı. Bu çalışma,Eylül 2002 ve Mart 2005 tarihleri arasında Eskişehir ili Kaymaz Beldesi, Esentepe,Şirintepe ve Osmangazi Semtlerine bağlı sağlık ocakları kayıtlarından ulaşılan 40 yaşve üstündeki %71'i kadın olan toplam 5184 (yaş ortalaması 57.88 ± 10.57 )olgu ileyapıldı. Hastalara oküler ve sistemik hastalıklarına yönelik geniş içerikli anketuygulandı. Sonrasında görme alanı testi, fundus fotoğrafı çekimi, GİB ve SKKölçümleri yapıldı. Yaş ortalaması kadınlarda 56.87 ± 10.30 ve erkeklerde 60.35 ±10.82 olup kadınların daha genç yaş ortalamasına sahip olduğu görüldü. OrtalamaGİB sağ gözde 16.13 ± 3.13 mm Hg ve sol gözde 16.03 ± 3.17 mm Hg ölçüldü.Kadınlarda ortalama GİB 16.3 ± 3.05 mm Hg , erkeklerde ise 15.7 ± 3.28 mm Hgölçüldü. Erkeklerde ortalama SKB, DKB,VKİ, SKK sırasıyla; 128.29 ± 19.41 mmHg, 79.64 ± 9.99 mm Hg, 26.31 ± 3.92 kg/m², 557.09 ± 35.16 μm bulundu.Kadınlarda ise ortalama SKB, DKB,VKİ, SKK sırasıyla; 132 ± 24.33 mm Hg, 81.76± 12.35 mm Hg, 29.05 ± 4.91 kg/m², 552.38 ± 33.93 μm ölçüldü.. Kadınlardaortalama GİB, SKB, DKB ve VKİ erkeklere göre daha yüksek bulundu. SKK iseerkeklerde daha yüksekti. Her iki cinsiyette ve toplamda yaş artışı ile GİB düşmeeğilimindeydi. Sonuç olarak diyabet öyküsünün, kadın cinsiyetin, VKİ, SKK, SKB,DKB'nin ve koyu iris renginin GİB'i pozitif yönde; yaş artışının ise negatif yöndeetkilediği görüldü. Sigara ve alkol kulanımının GİB üzerine belirgin etkisininolmadığı bulundu.Anahtar Kelimeler: göz içi basıncı, yaş, cinsiyet, diyabet, sistolik kan basıncıvABSTRACTGültekin Irgat, S. A study on the relation of intraocular pressure todemographic, ocular and systemic factors in over - 40 population in theEskişehir region. Eskişehir Osmangazi University School of Medicine, MedicalSpeciality Thesis in Department of Ophthalmology, Eskişehir, 2007. The purposeof this study was to find out the intraocular pressure (IOP) distribution and to assessif any relation exists between IOP and demographic, ocular and systemic factors inover 40 population in the Eskişehir Region. The study was conducted betweenSeptember 2002-March 2005 on 5184 cases over the age of 40 who were reachedthrough their registrations in their Health Centers in one township (Kaymaz) andthree districts (Esentepe, Şirintepe and Osmangazi) of the Eskişehir Province. Meanage of the cases was 57.88 ± 10.57 and 71% of them were females. Mean age of thefemale cases was 56.87 ± 10.30 and of the male cases was 60.35 ± 10.82. Aquestionnaire with a large content was given to patients in an effort to find out anyocular or systemic disease. All went through a visual field test, fundus photography,IOP and central corneal thickness (CCT) measurements. Mean IOP's were 16.13 ±3.13 mm Hg and 16.03 ± 3.17 mm Hg for the right and left eyes. In women the meanIOP was 16.3 ± 3.05 mm Hg and in men 15.7 ± 3.28 mm Hg. Mean systolic bloodpressure (SBP), diastolic blood pressure (DBP), body mass index (BMI) and CCT'sin men were 128.29 ± 19.41 mm Hg; 79.64 ± 9.99 mm Hg; 26.31 ± 3.92 kg/m2 ;557.09 ± 35.16 µm and in women the same measurements were, 132 ± 24.33 mmHg, 81.76 ± 12.35 mm Hg, 29.05 ± 4.91 kg/m2, 552.38 ± 33.93 µm, respectively.Women had higher values of IOP, SBP, DBP and BMI as compared to men, whereasCCT was higher in men. IOP seemed to decrease with age in both sexes and in total.The history of diabetes, female sex, BMI, CCT, SBP, DBP and dark colored iris hada positive effect on IOP, whereas advanced age had a negative effect. Smoking andalcohol intake did not seem to have any effect on IOP.Key words: intraocular pressure, age, sex, diabetes, systolic blood pressureviİÇİNDEKİLERTEZ KABUL VE ONAY SAYFASI...........................................................................iiiÖZET...........................................................................................................................ivABSTRACT.................................................................................................................vİÇİNDEKİLER........................................................................................................... viSİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ...............................................................viiŞEKİLLER DİZİNİ...................................................................................................viiiTABLOLAR DİZİNİ................................................................................................. ix1. GİRİŞ........................................................................................................................12. GENEL BİLGİLER..................................................................................................32.1. Göz İçi Basıncı.....................................................................................................32.2. Göz İçi Basıncını Oluşturan Hümör Aköz Dinamiği...... .....................................42.3 Fizyoloji Ve Aköz Yapım Mekanizmaları......................................... ..................52.4 Göz İçi Basıncının Diurnal Değişimi............................................. ......................72.5 Glokomda Yüksek Göz İçi Basıncının Rolü...................................... ..................82.6 Göz İçi Basıncı Üzerine Etkili Faktörler.............................................. ................82.7 Göz İçi Basıncı Ölçüm Yöntemleri................................................ ....................123. GEREÇ VE YÖNTEMLER...................................................................................184. BULGULAR...........................................................................................................215. TARTIŞMA............................................................................................................516. SONUÇ...................................................................................................................727. KAYNAKLAR.......................................................................................................73viiSİMGELER VE KISALTMALARA : Dış kuvvetle düzleşen alanC : Trabeküler Dışa Akım KolaylığıCl : KlorDKB : Diastolik Kan BasıncıF : Humör Aköz Yapım HızıF1 : Dış kuvvetGAT : Goldmann Aplanasyon TonometresiGİB : Göz İçi BasıncıHA : Hümör aközK : PotasyumNa : SodyumNKT : Non Kontakt TonometreO2 : OksijenSKB : Sistolik Kan BasıncıSKK : Santral kornea kalınlığıSP : Silyer ProçeslerP : Küre içi basınca eşit düzlem yapacak kuvvetPv : Episkleral Venöz BasınçTA : Trabeküler AğU : Uveoskleral Dışa AkımVKİ : Vücut-kitle indeksiviiiŞEKİLLERŞekil 3.1. Eskişehir İl Haritası. ............................ Hata! Yer işareti tanımlanmamış.Şekil 4.1. Sağ Göz GİB Dağılım Eğrisi .............. Hata! Yer işareti tanımlanmamış.Şekil 4.2. Sol Göz GİB Dağılım Eğrisi ............... Hata! Yer işareti tanımlanmamış.Şekil 4.3 Kadın ve Erkeklerde Ortalama GİB Değerleri. ................Hata! Yer işaretitanımlanmamış.Şekil 4.4 Kadınlarda GİB Dağılımı ..................... Hata! Yer işareti tanımlanmamış.Şekil 4.5 Erkeklerde GİB Dağılımı...................... Hata! Yer işareti tanımlanmamış.Şekil 4.6.Sağ Göz GİB-SKK Lineer Regresyon Grafiği ..................Hata! Yer işaretitanımlanmamış.Şekil 4.7. Sol Göz GİB-SKK Lineer Regresyon Grafiği . ................Hata! Yer işaretitanımlanmamış.Şekil 4.8. Diyabet hikayesi ve GİB İlişkisi .......... Hata! Yer işareti tanımlanmamış.Şekil 4.9. SKB ve GİB Arasındaki ilişki ............. Hata! Yer işareti tanımlanmamış.Şekil 4.10. DKB ve GİB Arasındaki ilişki ........... Hata! Yer işareti tanımlanmamış.Şekil 4.11. VKİ ile GİB Arasındaki İlişki............ Hata! Yer işareti tanımlanmamış.Şekil 4.12. Sigara kullanım ve GİB Arasındaki İlişki. .....................Hata! Yer işaretitanımlanmamış.Şekil 4.13. GİB ve Alkol İlişkisi. ........................ Hata! Yer işareti tanımlanmamış.Şekil 4.14. İris Rengi ve GİB Arasındaki İlişki.... Hata! Yer işareti tanımlanmamış.Şekil 4.16.Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Sağ GİB Dağılımı .......Hata! Yer işaretitanımlanmamış.Şekil 4.17. Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Sol Göz GİB Dağılımı. .........Hata! Yerişareti tanımlanmamış.Şekil 4.18. Toplamda Yaş Gruplarına Göre VKİ Dağılımı...............Hata! Yer işaretitanımlanmamış.Şekil 4.19. Kadın ve Erkeklerde Yaş Gruplarına Göre VKİ Dağılımı. .......Hata! Yerişareti tanımlanmamış.Şekil 4.20. Toplamda Yaş Gruplarına Göre Ortalama SKB ............Hata! Yer işaretitanımlanmamış.ixŞekil 4.21. Kadın ve Erkeklerde Yaş Gruplarına Göre Ortalama SKB ........Hata! Yerişareti tanımlanmamış.Şekil 4.23. Kadın ve Erkeklerde Yaş Gruplarına Göre Ortalama DKB ......Hata! Yerişareti tanımlanmamış.Şekil 4.25. Kadın ve Erkeklerde Ortalama Sol Göz SKK ................Hata! Yer işaretitanımlanmamış.Şekil 4.26. Toplamda Sigara GİB İlişkisi. ........... Hata! Yer işareti tanımlanmamış.Şekil 4.27. Kadınlarda Sigara GİB İlişkisi. ......... Hata! Yer işareti tanımlanmamış.Şekil 4.28. Erkeklerde Sigara GİB İlişkisi ........... Hata! Yer işareti tanımlanmamış.Şekil 4.29. Toplamda Alkol GİB İlişkisi. ............ Hata! Yer işareti tanımlanmamış.Şekil 4.30. Kadınlarda Alkol GİB İlişkisi. ........... Hata! Yer işareti tanımlanmamış.Şekil 4.31. Erkeklerde Alkol GİB İlişkisi. ........... Hata! Yer işareti tanımlanmamış.TABLOLARTablo 2.1. GAT ile Ölçülen Değerlere Göre Korneanın Durumunun Göz İçi BasıncıÜzerindeki Etkisi ............................... Hata! Yer işareti tanımlanmamış.Tablo 2.2. GİB Ölçüm Yöntemleri ve Özellikleri Hata! Yer işareti tanımlanmamış.Tablo 4.1. Çalışma Kapsamında Cinsiyet ve Yaş Dağılımı. .............Hata! Yer işaretitanımlanmamış.Tablo 4.2. GİB ile İlişkili Değişkenlerin Dağılımı ve GİB Ortalamaları .....Hata! Yerişareti tanımlanmamış.Tablo 4.3. Yaş Guruplarına Göre Ortalama GİB Değerleri ve İki Göz SonuçlarınınDeğerlendirilmesi .............................. Hata! Yer işareti tanımlanmamış.Tablo 4.4. Kadınlarda Yaş Gruplarına Göre Sağ ve Sol Göz GİB Değişimi. ..... Hata!Yer işareti tanımlanmamış.Tablo 4.5. Erkeklerde Yaş Gruplarına Göre Sağ ve Sol GİB Değişimi.......Hata! Yerişareti tanımlanmamış.Tablo 4.6. Yaş Gruplarına Göre VKİ Dağılımı. ... Hata! Yer işareti tanımlanmamış.Tablo 4.7. Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre SKB Dağılımı.............Hata! Yer işaretitanımlanmamış.xTablo 4.8. Yaş Gruplarına Göre DKB Dağılımı... Hata! Yer işareti tanımlanmamış.Tablo 4. 9. Yaş Gruplarına Göre Sağ Göz SKK Dağılımı. ...............Hata! Yer işaretitanımlanmamış.Tablo 4.10. Yaş Gruplarına Göre Sol Göz SKK Dağılımı................Hata! Yer işaretitanımlanmamış.Tablo 4.11. Yaş Gruplarına Göre Her İki Cinste Ortalama GİB,VKİ, Sistolik-Diyastolik Kan Basıncı, Kornea Kalınlığı Değerleri. ...Hata! Yer işaretitanımlanmamış.Tablo 4.12.Sigara GİB İlişkisi............................. Hata! Yer işareti tanımlanmamış.Tablo 4.13. Alkol GİB İlişkisi. ............................ Hata! Yer işareti tanımlanmamış.Tablo 4.14. GİB'i Etkileyen Faktörlerin Multible Lineer Regresyon Analiz Sonuçları.................................................................... Hata! Yer işareti tanımlanmamış.