Edirne ili sağlık ocaklarında çalışan hekimdışı sağlık çalışanlarının iş yaşamına ilişkin sorunları ve çözüm önerileri

Abstract

ÖZET Araştırmanın amacı; Edirne İli Sağlık Ocaklarında çalışan hekimdışı sağlık çalışanlarının iş yaşamlarına ilişkin sorunlarını almak ve bu sorunlara çözüm önerileri geliştirmektir. Ayrıca;. Hekimdışı sağlık çalışanlarının sosyal, ekonomik ve kültürel özellikleri hakkında bilgi almak,. Çalışmadan elde edilecek bilgilerle, sağlık hizmetlerinin kalitesini ve çalışanların iş verimini arttırmak amacıyla ilgili birimlerle görüş alış verişinde bulunmak,. İl Sağlık Müdürlüğü'nün hekimdışı sağlık çalışanları ile ilgili bilgi toplamasına yardımcı olmak ve çalışmadan elde edilecek bilgilerle, sorunlara yönelik çözüm önerileri geliştirmek amaçlarıyla bu çalışma yapılmıştır. Araştırma kapsamına, Edirne İli Sağlık Müdürlüğü'ne bağlı 51 Sağlık OcağYnda çalışan toplam 532 hekimdışı sağlık çalışanının tümü alınmıştır. 51 Sağlık OcağYnın 24tt (% 47.0) kent (ilçe merkezlerinde), 27si (% 53.0) kırsal Sağlık Ocağı'dır. Sağlık Ocağı basma düşen nüfus, kentte 9 386, kırsal alanda 6 402'dir. Bir sağlık memuruna düşen nüfus 7 521, bir hemşireye düşen nüfus 3 160, bir ebeye düşen nüfus 1 143 ve bir çevre sağlığı teknisyenine düşen nüfus 16 350'dir. Araştırma kapsamına alınan Sağlık Ocaklarının tümü tek tek ziyaret edilmiştir. Belirlenen amaçlar doğrultusunda hazırlanan anket formu, hekimdışı sağlık çalışanları ile yüz yüze görüşülerek kendilerine çalışma hakkında bilgi verdikten sonra doldurtulmuş ve bu şekilde veriler toplanmıştır. Elde edilen veriler kodlanarak bilgisayara girilmiş ve analiz edilmiştir. Araştırma tanımlayıcı ve kesitsel bir çalışmadır. Araştırmaya katılanlardan kent Sağlık Ocaklarında çalışanların yaş ortalaması 31.51±7.13 (20-30-52)1, kırsal Sağlık Ocaklarında çalışanların yaş ortalaması 27.69±5.20 (20-26-43)'dir. Hekimdışı sağlık çalışanlarının 265'i (% 73.8) kent, 94'ü (% 26.2) kırsal Sağlık Ocaklarında çalışmaktadır. Hekimdışı sağlık çalışanları arasında en çok (% 32.9) 6-10 yıllık devlet memuru vardır. Hekimdışı sağlık çalışanlarının aylık net gelir ortalaması 186.27±70.38 milyon TL'dir (70-200-500 milyon TL). Tüm grupta 254 kişi (% 70.8) aylık gelirini yetersiz ve çok yetersiz bulduklarını belirtmiştir. Hekimdışı sağlık çalışanlarının 273 'ü (% 76.0) sağlık çalışanlarının ücretlendirilmesinin `maaş + prim` şeklinde olması gerektiğini belirtmişlerdir. Tüm grupta fazla çalışma yapan 209 kişi (% 59.9) olup; aylık ortalama fazla çalışma süresi 7.87±4.27 saattir (1-8-20 saat). Hekimdışı sağlık çalışanları çalıştıkları birimin bina, ısınma, oda sayısı, çalışan sayısı, araç-gereç durumunu yetersiz olarak bulmuştur. 1 (Minimum - Ortanca - Maksimum)Hekimdışı sağlık çahşanlannın % 48.2'si birimlerindeki iş yoğunluğunu yoğun ve çok yoğun olarak belirtmişlerdir. Hekimdışı sağlık çalışanları birimde çalışma nedeni olarak birinci sırada `zorunlu, tayin nedenli` (% 25.8) seçeneğini belirtmiştir. Hekimdışı sağlık çahşanlannın gelecekle ilgili uzun erimli planlan arasında en yüksek oranda emekli olmak (% 40.0) ve buna yakın bir oranda da göreve devam etmek (% 39.6) belirtilmiştir. Meslek hastalığı olanlar arasında 96 kişi (% 25.8) kas-eklem hastalıklarım bildirmiştir, ikinci olarak ruhsal sorunlar (% 21.0) gelmektedir. Mezuniyet öncesi alınan eğitimin yeterliliği sorusuna 203 kişi (% 56.5) kısmen yeterli ve 74 kişi (% 20.6) yetersiz yanıtı vermiştir. Hekimdışı sağlık çahşanlannın 91'i (% 25.3) görevlerinde çalışırken bir üst öğrenime devam etmekte olduklarım belirtmişlerdir. Hekimdışı sağlık çahşanlannın `bir üst öğrenime devam etme amaçlan` sorusuna, bir üst öğrenime devam eden hekimdışı sağlık çahşanlannın 71 'i (% 78.0) `derece-kadro yükseltmek` olarak yanıt vermiştir. Hizmetiçi eğitim çalışmalanm 108 kişi (% 30.1) yetersiz bulmaktadır ve 59 kişi (% 16.4) yapılmıyor yanıtı vermiştir. Hekimdışı sağlık çalışanlan hizmetiçi eğitim çalışmalanm en çok (% 35.9) `tartışmalı toplantılar` biçiminde yapılmasını istemektedir. Hekimdışı sağlık çahşanlannın % 49.3 'ü mesleklerinin kendilerine `kısmen uygun` olduğunu, 25 kişi (% 7.0) mesleğin kendilerine `uygun olmadığını` belirtmiştir. Hekimdışı sağlık çalışanlan çalışma alam ile ilgili alman kararlara katılım konusunda; % 16.2 hiç katılmadıklarım, % 70.2 az ve kısmen katıldıklarını belirtmişlerdir. Hekimdışı sağlık çahşanlannın mezuniyet öncesi eğitimleri bir standarda kavuşturulmalı, sağlık insan gücü planlamasının ülke gerçeklerine uygun ve bilimsel temellere dayandınlarak yapılması gerekmektedir. Hekimdışı sağlık çahşanlannın sistemden kaynaklanan ekonomik, sosyal ve ruhsal sorunlan vardır. Çalışanlar umutsuzluk içindedir, güdüleri yitiktir. Çalışan atamalan adil ve dengeli bir sistemle yapılmalı, çalışan yönetiminde ödüllendirme sistemi işletilmelidir. Hekimdışı sağlık çahşanlannın her birinin mesleği ayn ayn önemlidir ve çalışanların sorunlarına ivedi çözüm yollan herkesçe aranmalıdır. Anahtar sözcükler : Hekimdışı sağlık çalışanlan, sağlık ocaklan, iş yaşamına ilişkin sorunlar, iş doyumu, takım çalışması, birinci basamak çalışanlan.

SUMMARY The aim of this survey is to determine the problems of Health Staff Other Than Physicians (HSOTPs) about work, who work in Primary Health Care Units (PHCUs) in Edirne, and to develop possible solution suggestions. Besides;. To get information about social, economic and cultural characteristics of HSOTPs,. To communicate with related units in order to raise efficiency of working and quality of health services using information to be obtained as a result of this survey,. To assist Health Directory of Edirne in getting information about HSOTPs and to develop possible solution suggestions. Totally, 532 HSOTPs from 51 PHCUs have been included in the survey. 47 % percent of 51 PHCUs (24) are urban and 53 % percent of 51 PHCUs (27) are rural. Average population of each PHCU is 9 386 in urban areas and 6 402 in rural areas. The mean population that HSOTPs are responsible for is given below : - 7 521 for each health official - 3 160 for each nurse - 1 143 for each midwife - 16 350 for each sanitarian. The data have been collected by visiting each PHCU. The HSOTPs were given information before the study and the questionnaire form which was prepared in accordance with the above mentioned aims, was given them and the whole questionnaire form was filled out by interviewing them face to face. Collected data have been loaded into computer and required analysis have been carried out through SPSS version 8.0 package programmes at data processing center of Trakya University Medical School. This is a descriptive and cross-sectional survey. Age average of the HSOTPs who work in urban PHCUs is 31.51±7.13 (20-30-52)* this ratio at rural PHCUs is 27.69±5.20 (20-26-43). 265 of HSOTPs (73.0 %) work in urban PHCUs and 94 of HSOTPs (26.2 %) work in rural PHCUs. Most HSOTPs (32.9 %) have been working for 6-10 years. Average income for each HSEP is monthly 186.27±70.38 million TL (70-200-500). 254 person of the group (70.8 %) stated that they have inadequacy or very inadequacy. 273 person of all HSOTPs (76.0 %) stated that Health Staff should have an income as salary + prime. 209 person of group (59.9 %) work more than 40 hours weekly. The average of overworking hours is 7.87±4.27 hours (1-8-20). HSOTPs have stated that they find the heating building, room and staff number in their units inconvenient. 1 (Minimum - Median - Maximum).48.2 % of HSOTP shave stated that working load is heavy or very heavy. As the reason of working at their present unit they firstly elected the choice of obligatory appointment (25.8 %). For the choice of long-term future plans they firstly elected `retirement` at the rate of 40.0 % and going on working at the rate of 39.6 %. Among work diseases, they have informed that they firstly have muscle- joint dieseases (25.8 %) and secondly psychological problems (21.0 %). 203 person of the group (56.5 %) have stated that they find the education they got before graduation partly adequate. On the other hand, 74 person of the group (20.6 %) found it inadequate. 91.0 of HSOTPs (25.3 %) have stated that they have still been attending a school since their post graduation. The first aim of the HSOTPs attending a school is getting promotion (78.0 %). 108 person of HSOTPs (20.1 %) find their work-related education inadequate and 59 person (16.4 %) have stated that work-related education is not given. 35.9 % of HSOTPs wish work-related education to be carried out in an ambient debate atmosphere. 49.3 % of HSOTPs find their jobs appropriate. 25 person (7.0 %) find then- jobs inappropriate for themselves. 16.2 % of HSOTPsdon't express their opinion for decisions about working- area. 70.2 % of the group express their opinion partly or inadequately. Education of HSOTPs before graduation should be standardized. To prepare the health manpower planning on the scientific ground considering the country's reality as of long-term policies is the immediate must. HSOTPs have social, psychological and economic problems deriving from the system. The staff are in hopelessness and they have lost their motivation. Staff transfer should be done fairly and equally. In staff management appreciation method should be active. Each profession is important. Everyone is responsible for problems of the staff and solutions should be found urgently. Key- Words : Health staff other than physicians, primary health care units, job problems, job satisfaction, team work, primary care staff.