Evde bakım hizmeti ve gelişimi

Abstract

Uzun süreli bakım, kişinin ihtiyaçları, sosyokültürel değerleri, tercihleri neticesi evde ya da kurumda aldığı hizmettir. Kronik hastalık, şiddetli mental rahatsızlık, gelişimsel özürlülük ve yaşlılık gibi nedenlerle ihtiyacı olan kişilere istemeleri durumunda, kurumsal bakıma alternatif olarak evde bakım hizmeti verilebilmektedir. Türkiye'de sağlık sistemi içinde yapılandırılmış bir evde bakım hizmeti yoktur. Bu durumdaki kişilere yakınları kendi olanakları ile evde bakmaya çalışmaktadır. Bu çalışmada, - hizmet planlanması yolunda bir aşama olarak- ?evde bakım hizmetlerinde mevcut durumun saptanması? amaçlandı. Bu çalışma, 01 Nisan 2008- 31 Temmuz 2008 tarihleri arasında yapılan tanımlayıcı bir araştırmadır. Eskişehir'in Yetmiş Beşinci Yıl Mahallesinde, %10 sıklıkta bir olay için, %95 güven, 0.02 hata payı ile hesaplanan 706 hane basit rastgele yöntemle belirlendi. Araştırmanın örneklemesi haneler üzerinden yapıldı. Örneğe çıkan hanelerin nüfusu tespit edilerek kişi bazına indirgendi. Evde uzun süreli bakım alanların ve/veya verenlerin prevalansı sıklığı % 3.7 kişi bulundu. Hane itibariyle ifade edilecek olursa, on haneden birinde bakım verildiği saptandı. Bakım alanların sıklıkla yaşlılar, erkekler, bekârlar, lise ve üzeri öğrenimliler ve sosyal güvencesi olan kişiler; bakım verenlerin ise çalışan yaş grubundan, kadınlar, bekârlar, lise ve üzeri öğrenimliler ve sosyal güvencesi olan kişiler olduğu saptandı. Bakım alma süresi, bağımlılık ve özürlülüğün derecesi ile bakım verenin depresyon, anksiyete ve yaşam kalitesi arasında ilişki olduğu bulundu. Bakım verenlerin sırasıyla eşler, çocuklar ve ebeveynler olduğu saptandı. Temel belirleyici olarak öne çıktığı görülen bakım nedenlerinin daha ayrıntılı analizine imkân verecek ve bakım gereksinimini de belirleyecek daha kapsamlı araştırmaların gerekli olduğu sonucuna varıldı.Anahtar Kelimeler: Evde bakım hizmetleri, uzun süreli bakım, informal- formal bakım

Long-term care is a home-based or institutional service which is directed according to individual?s needs, preferences and socio-cultural values. Home based care services can be given alternatively to institutional care in case of their requests, according to their chronic illness, severe mental illness, developmental disabilities and aging. Turkey?s health system has no structured home care service. Relatives of such people try to provide care at their home by their own resources. In this study, it is aimed to state the present situation of home based care as a milestone for planning of the service. This study is a descriptive study which was conducted between 01 April and 31 July 2008. In the Yetmiş Beşinci Yıl District of Eskişehir, 706 houses were selected randomly for a prevalence of %10 and error level of the 0, 02 %, for a 95 % confidence interval. Sampling of the research was done by using houses. The total population of the selected houses was determined and netted down to individual bases. The prevalence rate of the home based long term care recipients and/ or care givers was 3.7%. If it is expressed as houses base, long term care was given in one of the ten houses. It was observed that, majority of the long term care recipients were aged, male, unmarried, senior high school or over graduated and under social security umbrella ones while most of the care givers were in the workers age group and were female, unmarried, senior high school or over graduated and under social security umbrella. Correlation was found between the depression, anxiety and life quality of care givers and the care receiving duration, degree of dependence and disability. Care givers were counterparts, children and parents, respectively. It is concluded that, there is a need of more detailed studies in order to analyze the care reasons which are arising as basic determinates and also to set the care requirementsKeywords: Home based services, long term care, informal- formal care