Doğrusal olmayan kanonik korelasyon analizi ve bir uygulama

Abstract

7 ÖZET Doğrusal olmayan KKA yönteminin amacı iki yada daha fazla değişken seti arasındaki benzerlikleri ortaya koymaktır. Ayrıca doğrusal KKA'de olduğu gibi düşük boyutta değişken setlerindeki varyansın çoğunun açıklanması amaçlanmaktadır. Buna karşın doğrusal KKA'de olduğu gibi ölçüm düzeyi ya da doğrusal ilişki kısıtlamaları yoktur. Doğrusal olmayan KKA'deki özdeğer, uygunluk ve kayıp değerleri, setler arasındaki ilişkileri açıklamada doğrusal olmayan KKA çözümünün uygunluğunu göstermektedir. Orijinal kategoriler ve kategori açıklayıcılıkları arasındaki ilişkiyi gösteren dönüşüm grafikleri sonucunda uygun optimal ölçek düzeyi seçilmektedir. Birinci sette cinsiyet, medeni durum, unvan, idari görev ve görev yeri değişkenleri, ikinci sette sigara ve alkol kullanımı değişkenleri, üçüncü sette belirlenen 4 faktör; güvensizlik, endişe, mutluluk ve hassasiyet ele alınmıştır. (4 faktör CD. Spielberger, R.l. Gorsuch ve R.Lushene tarafmdan geliştirilen 20 maddelik sürekli kaygı envanteri ölçeğine faktör analizi uygulanarak belirlenmiştir). Bu üç sette yer alan değişkenler arasındaki ilişkiler doğrusal olmayan KKA yöntemi ile incelenmiştir. Bileşen Yükleri Grafiği Boyut-1 incelendiğinde, cinsiyet ve alkol kullanımı değişkenleri ile hassasiyet değişkeni arasında, Boyut-2 ele alındığında ise unvan, görev yeri ve mutluluk değişkenleri ile sigara kullanımı değişkeni arasında ilişki bulunmuştur. Aralarında ilişki saptanan değişkenlerin hangi kategorilerinin ilişkili olduğu kategori açıklayıcılıkları grafiğinde görülmektedir. Boyut-1 incelendiğinde yılda 1-2 66defa alkol kullanan ve hiç alkol kullanmayan kadın öğretim elemanlarının hassas oldukları ve haftada 1-2 defa alkol kullanan erkek öğretim elemanlarının ise hassas olmadıkları bulunmuştur. Boyut-2 incelendiğinde ise Mühendislik Mimarlık Fakültesi ve Yüksek okullarda görev yapan araştırma görevlisi ve okutmanların sigara içme eğiliminde ve daha mutsuz oldukları, Fen Edebiyat, Eğitim, İktisadi İdari Bilimler ve Ziraat Fakültelerinde görev yapan Doktora, Yrd.Doç.Dr. ve Doç. Dr. unvanlarına sahip öğretim elemanlarının sigara içmedikleri ve daha mutlu oldukları bulunmuştur. Tıp Fakültesinde görev yapan öğretim elemanlarının ise merkezde yer aldıkları bulunmuştur. 67

8 SUMMARY The purpose of nonlinear canonical correlation analysis is to determine how similar two or more sets of variables are to one another. As linear canonical correlation analysis, the aim is to account for as much of the variance in the relationships among the sets as possible in a low dimensional space. Unlike linear canonical correlation analysis, nonlinear canonical correlation analysis does not assume an interval level of measurement or that the relationships are linear. The fit and loss values tell you how well the nonlinear canonical correlation analysis solution fits the optimally quantified data with respect to the association between the sets in nonlinear canonical correlation analysis. Transformation plots illustrate the relationship between the quantifications and the original categories resulting from the selected optimal scaling level. In the first set includes sexuality, marital status, title, managary service, faculty variables; in the second set includes smoking and drinking variables. In the third set includes four factors such as not confidence, anxiety, happiness and sensitivity. (Factor analysis was performed for the continious anxiety scales of CD. Spielberger, R.I. Gorsuch and R.Lushene and four factors were found). The result of NLCCA; From the two-dimensional component loading, we will see which variables are related, and to what extent. The correlations were found between the sexuality, drinking variables and sensitivity variable in the first dimension; between the title, faculty, happiness variables and smoking variable in the second dimension. 68We will see which variables' categories are related in the plot of category quantifications. The women were found sensitive who have rareley and never drinking; the men were found non sensitive who have a few drinking in a week in the first dimension the plot of component loadings. The smokers such as Researchers and Lecturers working at the Faculty of Engineering-Architecture and High School were found to be unhappy. The non- smokers such as Doctor of Philosophy and Assistant Professor working at the Faculties of Science, Education, Economic Science and Agriculture were found happy in the second dimession. Faculty of Medicine was found at the centre. 69