Vazoaktif İntestinal Peptid (VIP)`in sıçanlarda stresle oluşturulmuş mide ülserleri üzerine koruyucu etkisi

Abstract

ÖZET Vazoaktif intestinal Peptid (VIP)' in sıçanlarda stresle oluşturulmuş mide ülserleri üzerine koruyucu etkisi Soğukta-hareketsizlik stresine bağlı gelişen mide ülserlerinin patogenezinde pek çok faktör rol oynamakla birlikte tam mekanizma henüz açık değildir. Mast hücre degranülasyonunun, midede artmış düz kas kasılmasının, mukozal kan akımı azalmasının, çeşitli biyojenik aminlerin salınımının, PMNL (polimorfonükleer lökosit) aktivasyonu ve toksik oksijen moleküllerinin neden olduğu lipid peroksidasyonunun soğukta-hareketsizlik stresi ile oluşturulan mide ülserlerine neden olduğu ileri sürülmektedir. Son zamanlarda VIP' in doku hasarı üzerine koruyucu etkisinin olduğu bildirilmektedir. VIP mast hücre degranülasyonunu engelleyerek, mide ve damar düz kasını gevşeterek, antioksidan ve antiinflamatuar etki göstererek soğukta-hareketsizlik stresi ile oluşturulan mide ülserlerini önleyebilir. Çalışmamızda Sprague Dawley türünden 200-220 gr ağırlığında her iki cinse ait 52 adet sıçan kullanılmıştır. Deneyler 2 aşamada planlanmıştır. I. aşamada; 34 adet sıçan kullanılmıştır. Gl : kontrol grubu (n:5+6), Gll : soğukta-hareketsizlik stresi uygulanan ve stres öncesi 0.1 cc serum fizyolojik (i.p) verilen grup (n: 5+6) ve Glll : stres öncesi 25 ng kg`1 VIP (i.p) verilen grup (n: 6+6). Stres uygulaması için sıçanlar hareketlerini engelleyen tel kafesler içinde 3 saat (08.30 ile 11.30 arası) süreyle 4°C de muhafaza edilmişlerdir ve stres uygulamasından hemen sonra servikal dislokasyon ile öldürülüp mideleri çıkarılmıştır. I ve II. grupdan 5 ve III. grubdan 6 adet sıçan morfolojik ve histolojik değerlendirmeye alınmıştır. I, II ve III. grupların her birinden diğer 6 adet sıçanın midelerinin bir duvarı, doku lipid peroksidasyonu [Malondialdehit(MDA)] ve antioksidan enzim (Süperoksit dismutaz ve katalaz) aktivitelerinin tayini İçin kullanılmıştır. Diğer duvar ise histamin ve metilhistamin tayini için kullanılmıştır. Süperoksit dismutaz ve malondialdehit spektrofotometrik, katalaz ise polarografik yöntemle tayin edilmiştir. Histamin ve metilhistamin ise yüksek basınçlı sıvı kromatografı (HPLC) ile tayin edilmiştir. II. aşamada; GA (n:6), GB (n:6) ve Gc(n:6) olmak üzere toplam 18 adet sıçan kullanılmıştır. Bu gruplarda stres sonrası 25 ng kg`1 VIP 1, 2 ve 3 gün üst üste verilmiştir. II. aşamaya ait sıçanların mide dokuları sadece morfolojik incelemeye alınmıştır. Soğukta-hareketsizlik stresi, mide dokusunda lezyonlara, mast hücre degranülasyonuna ve lipid peroksidasyonuna neden olmuştur. VIP, stresle oluşturulmuş mide ülserlerini ve mast hücre degranülasyonunu engellemiştir. VIP ayrıca mide dokusunu lipid peroksidasyonundan korumuştur. Stres ülserlerinin oluşumundan sonra VIP kullanımında ise, VIP' in ülseri etkin bir şekilde tedavi ettiği gözlenmiştir..

SUMMARY The protective effect of Vasoactive intestinal peptide (VIP) againts stress- induced gastric ulceration in rats. The pathogenesis of cold-restraint stress ulcer involves various factors and is not completely understood. Mast cell degranulation, increased gastric muscular contractility, diminished mucosal blood flow, release of several biogenic amines, activated polimorfonuclear leukocytes and lipid peroxidation that results from toxic oxygen molecules were suggested to be related to production of gastric damage by cold-restraint stress. Recently, it has been reported that VIP protects tissues against injuries. VIP may protect cold- restraint stress induced gastric ulcer development by inhibiting mast cell degranulation, relaxing stomach and smooth muscle of the blood vessels, acting antioxidant and antiinflammatory agents in rats. 52 (Sprague Dawley) rats (200-220 g) of both sexes were used in two series of experiment. In first series ; 34 rats were used. Gl : Controls (n:5+6), Gil : Cold-restraint stress. Physiological serum was injected (i.p) to this group prior to stress (n:5+6), GUI : Prior to stress 25 ng kg`1 VIP (i.p) was given (n:6+6). Stress procedure : The rats were exposed to cold-restraint stress (4 °C for 3 hr) in tight wire cages between ^-l 130 hours. The stomach of 5 rats from the groups I and II, the stomach of 6 rats from the group III were evaluated by morphologically and histologically. One of the symetric part of the stomach of 6 rats from the groups I, II and III were used for the determination of tissue lipid peroxidation [Malondialdehyde (MDA)] and antioxidant enzyme (Superoxide dismutase and catalase) activities. The other symetric part of stomach of rats from groups I, II and III were used for the determination of tissue histamine and methylhistamine levels. Catalase was determined polarographically, superoxide dismutase and malondialdehyde were measured spectrophometrically in tissue mhomogenates. Histamine and methylhistamine were measured in tissue homogenates by using high performance liquid chromatography (HPLC). In second series of experiments ;18 rats were used GA (n:6), GB : (n:6) and Gc (n:6), VIP was administered to the rats (i.p) after stress exposure for one day, two and three consecutive days respectively. The stomach of rats from group GA, GBand Gc were examined only macroscopically. Cold-restraint stress induced gastric lesions, mast cell degranulation and also increased in lipid peroxidation in rat gastric tissue. VIP prevented stress-induced ulcer development, mast cell degranulation and it protected gastric tissue from lipid peroxidation. When VIP was used after induction of stress ulcer it has also therapeutically benefical effect. rv