Sıçanlarda kastrasyon sonrası timus ve dalakta görülen değişikliklerin makroskopik ve ışık mikroskopik düzeyde değerlendirilmesi

Abstract

hücresel immuniteden, dolayısıyla immun celbin düzenlenmesinden soramlu olan T hücrelerinin gelişiminde anahtar rolü oynayan bir organdır. Bununla birlikte, timusun, önemli bir lenfoid organ olma özelliği de bulunmaktadır. Timus deney hayvanlarında ve insanda yaklaşık olarak puberte de involusyona uğramaya başlar. Humoral cevapta yer alan B- lenfositlerin üretiminden ve gelişiminden sorumlu diğer bir lenfoid organ olan dalakta ise yaş ile orantılı bir involusyon görülmemektedir. Puberteden önce veya sonra kastrasyon yapılırsa, timus involusyonunun ya geciktiği yada geriye dönüş gösterdiği büdirilmiştir. Timus üzerindeki kastrasyonun etkisi, cinsiyet hormonlarının ortamdan uzaklaştırılmasına bağlanmaktadır. Timus; dalak gibi lenfoid organların lenfopoietik aktivitesi üzerinde humoral bir etkiye de sahiptir. Çalışmamızda; sıçanlarda kastrasyonun lenfoid organlardaki (timus ve dalak) etkisini araştırdık ve timus ile dalak arasındaki agonistik ilişkiyi aydınlatmayı amaçladık. Deneyimizde 75 günlük, Wistar albino erkek sıçanları kullandık, bu sıçanlar sakrifiye edilmeden 45 gün önce kastre edildiler. Deney grubumuzda, timik ağırlık (0.405±0.018gr), kontrol grubu (0.185±0.007 gr) ile karşılaştırdığında anlamlı olarak artmıştı (PO.01). Dalak ağırlığı ve dalak boyunda ise deney grubu (0.691+0.034 gr), (3,547+0.083 cm) ile kontrol grubu (0.658±0.024 gr), (3.753+0.111 cm) arasında anlamlı bir fark bulunamadı (P>0.05), (P>0.05). Ancak dalak eni ölçümleri yapıldığında deney grubu (0.953±0.031 cm) dalak enlerinin kontrol grubunun değerlerinden (0.827±0.041 cm) belirgin olarak daha büyük olduğu gözlendi (PO.05). Kastrasyondan 45 gün sonra histolojik olarak kontrol grubu ile karşılaştmldığında timusun interlobüler bağ dokusunda (stroma) hacim olarak bir değişiklik ve parankime doğru invasyonlar bulunmazken, kortekste hacimce bir artış (hipertrofi ve hiperplazi) gözlenmiştir.Ek olarak, deney grubu stromal yağ hücreleri unilokûler tarzda yağ hücresi görünümündeydiler. Kontrol grubu interlobüler bağ dokusundaki (stroma) yağ hücreleri ise multilokülerdiler ve stroma artmış olarak gözlenirken parankime invazyonlar mevcuttu. Deney ve kontrol grubu arasında dalak histolojisi yönünden önemli bir fark bulamadık. Yalnızca, kastre edilmiş hayvanların dalaklarında; subkapsüler sinüzoidal damarlarda dilatasyon gözlemledik bu durumu da artan kan hacmine bağladık. Bulgularımız bize genç, seksüel olarak erişkin erkek raflarda yapılan kastrasyon işleminin gonadal yıkıma bağlı olarak timusun hem lenfoid hemde nonlenfoid bölümlerini etkilediğini göstermektedir. Anahtar kelimeler: Timus, Dalak, Kastrasyon. vı

The thymus is the key organ for the development of T- cells that are responsible for the regulation of immune responses as well as cellular immunity. However, thymus as an important central lymphoid organ, begins to involute at about puberty in experimental animals and humans. The spleen is an other lymphoid organ for the production and development of B- cells that are responsible for the humoral immunity and also no involution with age in the spleen. It was reported that the thymic involution can be delayed or reversed by castration before or after puberty The effect of castration on the thymus has been explained by removal of sex hormones. Thymus has been also shown to have a humoral action on the lymphopoiesis of other lymphoid organs, like spleen. In our study, we investigated the effects of castration on the development of lymphoid organs (thymus, and spleen) in rats, attempted to clarify the agonistic relationship between thymus and spleen. Wistar albino male rats in 75 days of age used in this study which had been castrated 45 days before the sacrification in experimental group, thymic weight (0.405±0.18 gr) was significantly increased (PO.01) compared to that of control group (0.185± 0.007 gr). Spleen weight and height weren't significantly greater in the castrated group (0.691±0.034 gr), (3,547±0.083 cm) than in the intact control group, (0.658±0.02 gr), (3,753± 0.1 1 1 cm), (p>0.05) but the diameter of spleen was significantly greater (0.953±0.031 cm), than that of control group (0.827±0.041 cm) (P<0.05). After 45 days of castration in experimental group's compared to that of control group histologically, while there were no volume increase, in the interlobuler connective tissue of thymus and there was no involution to the parencyma; thymic cortex ( parencyma) was increased (hiperplasia and hypertrophia). Moreover there was no invasion to the parencyma and the fat cells in the stroma were uniloculer in the castrated animals compared to the control group. Control group's interlobular (stromal) fat cells were multilocular, and interlobular connective tissue (stroma) increased and invasioned to thymic cortex (parencyma). vnWe found no significant difference between castrated and control group's spleens histologically. Only, subcortical sinuzoidal vessels in the experimental group's spleen were dilated, which in turn, increase the volume of blood in the castrated animals spleen. Our results suggest that costraion of young, sexually mature male rats can effect both lymphoid and nonlymphoid thymic components due to the duration of gonadal deprivation Key words: Thymus, Spleen, Castration. vm