Serbest radikallerin yaşlanma ile değişimi ve quersetinin etkileri

Abstract

ÖZET Yaşlanma genetik ve epigenetik faktörlere, çevresel etkenlere bağlı ve belli olmayan bir süreçtir. Yaşlanmanın serbest radikal teorisine göre, aerobik yaşam ürünü olarak üretilen reaktif oksijen bileşiklerinin (ROS) herhangi bir nedenle fazla oluşması veya antioksidan savunma sistemi ve onarım sistemindeki yetersizlikler sonucu oksidatif stresin gelişmesidir. Oksidatif stresin kronikleşmesi hücrelerde prooksidan-antioksidan arasındaki dengenin bozulmasına ve oksidatif hasarın başlamasına neden olur. Bu çalışmamızda, değişik yaşlardaki ratların antioksidan savunmada görevli süperoksit dismutaz (SOD) ve katalaz enzim aktivitelerinin, lipit peroksidasyon ürünü olan malondialdehit (MDA) düzeyinin yaşlanma ile ilişkilerini ve bu parametreler üzerinde antioksidan olarak diyetsel bir flavonoid olan quersetinin etkisini inceledik. Ratlar yaşlarına göre 5,15 ve 25 aylık olmak üzere üç gruba ayrıldı. Her bir grup kendi kontrol grubu ve quersetin grubu oluşturmak üzere ikiye ayrıldı. Quersetin gruplarına serum fizyolojikte çözülen quersetin (%1 g) 50mg/kg-vücut ağırlığı dozunda intraperitonal olarak bir ay süresince haftada bir kez olmak üzere enjeksiyon yapıldı. Uygulamalar sonunda ratlar dekapite edildi, kan ve karaciğer örneklerinde ölçümler yapıldı. Plazma MDA düzeyleri 5,15 ve 25 aylık hem quersetin hem de kontrol gruplarında yaşla birlikte arttı. Fakat bu istatistiksel olarak anlamlı bulunmadı (p>0.05). Karaciğer MDA düzeyleri kontrol gruplarında yaşlanma ile birlikte önemli derecede artış görüldü (p<0.001). 15 ve 25 aylık quersetin gruplarının MDA düzeyleri kontrol gruplarına göre anlamlı olarak azaldı (sırasıyla, p<0.001 ve p<0.05). Eritrosit SOD aktivitesi kontrol gruplarında ilerleyen yaşla birlikte azalırken bu istatistiksel olarak anlamlı bulunmadı (p>0.05). 25 aylık quersetingrubunun eritrosit SOD aktivitesi kontrol grubuna göre anlamlı olarak arttı (p<0.001). Karaciğer SOD aktivitesi 15 ve 25 aylık kontrol gruplarında 5 aylık kontrol grubuna göre anlamlı olarak azaldı (p<0.001). 5,15 ve 25 aylık quersetin gruplarının karaciğer SOD aktiviteleri kontrollerine göre anlamlı olarak arttı (sırasıyla, pO.001, p<0.001, p<0.05). 5 aylık quersetin grubunun SOD aktivitesi 15 ve 25 aylık quersetin gruplarına göre anlamlı olarak yüksek bulundu (p<0.001). Eritrosit ve karaciğer katalaz aktiviteleri 5,15 ve 25 aylık kontrol gruplarında ilerleyen yaşla birlikte azalırken bu azalma istatistiksel olarak anlamlı bulunmadı (p>0.05). 25 aylık quersetin grubunun eritrosit ve karaciğer katalaz aktiviteleri kontrol gruplarına göre anlamlı olarak arttı (p<0.05). 5 ve 15 aylık quersetin gruplarının ise karaciğer katalaz aktiviteleri kontrol gruplarına göre artmış bulundu (p<0.001). Sonuç olarak, bir antioksidan olan quersetin verilmesinin yaşlanma ile ortaya çıkan oksidatif stres ve hasardan korunmada yararlı olabileceği düşünülmektedir. Ancak bu konudaki rolünü tam olarak belirlemede ileri çalışmalara gereksinim vardır. Anahtar kelimeler: Yaşlanma, serbest radikaller, quersetin, oksidatif stres. n

SUMMARY Aging is a process depending on genetic and epigenetic factors, environmental effects and still uncertain. According to the free radical theory of aging, the amount of reactive oxygen substrates (ROS) produced are increased depending on any cause or the oxidative stress is developed as a result of insufficient antioxidant immune and repair system. Changes in the ratio of prooxidant to antioxidant is the result of chronical oxidative stress oxidative damage begins. In this study, then we studied the relation of aging with the superoxide dismutase (SOD) and catalase enzyme activities, (malondialdehyde a lipid peroxidation product, level) in the rats at different ages and effect of quercetin, a dietetic flavonoid as antioxidant on those parameters. The rats are classified in to three groups according to their ages at 5, 15, 25 months. Each group is separated as control and quercetin groups. Quercetin groups were intraperitonally-injected quercetin, which was dissolved in serum physiologic in dose 50 mg/kg body weight through for a period of one month. Then rats were decapitated, the blood and liver samples were analyzed. Plasma MDA levels increased with age at 5, 15, 25 months in both quercetin and control groups. But this increase was not statistically significant (p>0.05). The liver MDA levels were increased in control groups with aging (p<0.001). MDA levels of 5 and 25 months quercetin groups were significantly decreased when compared to that in control groups (respectively, p<0.001 and p<0.05). The erythrocyte SOD activity was decreased with increasing age, but it was not statistically significantly (p>0.05). The erythrocyte SOD activity in 25 months quercetin group was increased when compared to that of control group m(p<0.001). The liver SOD activity in 15 and 25 months control groups were significantly decreased when compared to 5 months control group (p<0.001). The liver SOD activity of 5,15 and 25 months quercetin groups were significantly increased when compared to that in control group (respectively p<0.001, pO.001.pO.05). The SOD activity of 5 months quercetin group was significantly increased when compared to those in 15 and 25 months quercetin groups (pO.001). In 5, 15 and 25 months control groups, the erythrocyte and liver catalase activities were decreased with age, but this was not statistically significant (p>0.05). The erythrocyte and liver catalase activities of 25 months quercetin groups were significantly increased when compared to those in control groups (pO.05). It was found that the liver catalase activities of 5 and 15 months quercetin groups were higher than those in control groups (pO.001). As a result, it is through that injection of the quercetin, an antioxidant, may be useful in protect on from oxidative stress and damage which develop during aging. But advanced studies were needed in order to determine its exact role in that stress, quercetin subject. Key words: Aging, free radicals, quercetin, oxidative stress IV