Deneysel olarak diyabet oluşturulan sıçanlarda kaptopril ve losartanın eritrosit membran Na+/K+ATPaz aktivitesi üzerindeki etkileri

Abstract

ÖZET Diyabetes Mellitus'un en önemli komplikasyonlarından biri Diyabetik Nefropatidir. Diyabetik nefropatinin önlenmesinde anjiyotensin converting enzim inhibitörü olan kaptopril kullanılmaktadır. Son yıllarda proteinüriyi önleme açısından anjiyotensin reseptör antagonistlerinin de anjiyotensin converting enzim inhibitörlerine eşit düzeyde etkinlik gösterdikleri çeşitli çalışmalarla gösterilmiştir. Losartan bu alanda çalışılan yeni bir antihipertansif maddedir. Eritrosit membran Na+/K+ ATPaz aktivitesinin diyabetik nöropatinin belirteci olabileceği düşünülmektedir. Mekanizması kesin olarak bilinmese de Kaptopril' in eritrosit membran Na+/K+ ATPaz aktivitesi üzerinde inhibisyon etkisinin olduğu belirlenmiştir. Bu tez çalışmasında sıçanlar kontrol, diyabetik kontrol (65 mg/kg STZ), STZ + Losartan (10 mg/kg/gün) ve STZ + Kaptopril (50 mg/kg/gün) olmak üzere dört gruba ayrıldı. 6 hafta süresince STZ + Losartan grubuna Losartan, STZ + Kaptopril grubuna Kaptopril uygulandı. 6. Hafta sonunda kan glukoz düzeyleri, albüminüri, kreatinin klirensi, plazma ACE aktivitesi ve eritrosit membran Na+/K+ ATPaz aktivitesi belirlendi. Çalışmamızda diyabetin göstergesi olan kan glukoz düzeylerinin; STZ uygulamasından 2 gün sonra ve 6. hafta sonunda diyabetik kontrol, STZ+losartan ve STZ+kaptopril grubunda kontrol grubuna göre önemli düzeyde arttığı belirlendi (p< 0,001). Kan glukoz düzeyindeki artış ile birlikte diyabetik kontrol grubunda albüminüri, kontrol grubuna göre anlamlı düzeyde arttı (p< 0,001). Diyabetik sıçanlara kaptopril ve losartan uygulaması sonucunda albüminürinin önemli derecede azaldığı belirlendi (p< 0,001). STZ+losartan ve STZ+kaptopril grupları arasındaki albüminüri değerleri arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı değildi (p>0,05).Diyabetik kontrol grubunda kreatinin klirens değerleri kontrol grubuna göre anlamlı düzeyde yüksek bulundu (p<0,001). STZ+losartan ve STZ+kaptopril grubunda kreatinin klirensindeki azalma diyabetik kontrol grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı değildi (p> 0,05). Diyabetik kontrol grubunda anjiyotensin converting enzim aktivitesi kontrol grubuna göre anlamlı düzeyde (p< 0,001) artmış olarak bulundu. Diyabetik kontrol ve STZ+Losartan grupları arasındaki anjiyotensin converting enzim aktivitesi farkı istatistiksel olarak anlamlı değildi (p> 0,05). STZ+ kaptopril grubunda anjiyotensin converting enzim aktivitesinin, diyabetik kontrol grubuna göre anlamlı düzeyde azaldığı belirlendi (p<0,001). Eritrosit membran Na+/K+ ATPaz aktivitesinin diyabetik kontrol grubunda kontrol grubuna göre anlamlı düzeyde azaldığı belirlendi (p<0,001). STZ+Kaptopril grubu eritrosit membran Na+/K+ ATPaz aktivitesinin, diyabetik kontrol ve özellikle kontrol grubuna göre anlamlı düzeyde (p< 0,001), (p< 0,001) azaldığı bulundu. Sonuç olarak bu tez çalışmasında Kaptopril ve losartan'ın albüminürinin önlenmesinde aynı derecede etkin oldukları ve bu etkinin renin anjiyotensin sistemi üzerinden gerçekleştirilebileceği düşünüldü. Kaptopril ve losartan'ın artmış kreatinin klirensi üzerinde etki göstermediği gözlendi. Kaptopril' in eritrosit membran Na+/K+ ATPaz aktivitesi üzerinde inhibitor etki gösterdiği, losartan'ın ise eritrosit membran Na+/K+ ATPaz aktivitesini değiştirmediği belirlendi. Kaptopril'in eritrosit membran Na+/K+ ATPaz aktivitesi üzerindeki inhibitor etkisinin ACE aktivitesinden bağımsız olduğu sonucuna varıldı.

SUMMARY One of the most important complications of Diabetes mellitus is Diabetic nephropathy. ACE,, Captopril is used in the diabetic nephropathy treatment. In the last years, it has been shown that angiotensin receptor antagonists have similar efficiency as ACE inhibitors for prevention of proteinuria. Losartan is a new antihypertensive material that has been worked on this field. It has been tought that the erythrocyte membrane Na+/lC ATPaz activity should be an indicator of diabetic neuropathy. However mechanism is uncertain, it has been shown that Captopril has inhibitory effect on activity of erythrocyte membrane Na+/K+ ATPaz. In this study, rats have been seperated to four groups as control, diabetic kontrol (65 mg/kg), STZ + Losartan, STZ + Captopril. During the six weeks Losartan (10 mg/kg/day) to STZ + Losartan and Captopril (50 mg/kg/day) to STZ + Captopril groups have administered. At the end of sixth week, the levels of blood glucose, albuminuria, creatinine clearence, plasma ACE activity and red blood cell plasma membrane Na+/K+ ATPaz activity was determined. In our study, at the end of the second days and six weeks after administration of STZ, the indicator of Diabetes mellitus, blood glucose levels, was increased significantly in diabetic control, STZ + Losartan, STZ + Captopril groups as compared to control group (p<0,001). At the diabetic control group, the level of albuminuria was increased significantly (p<0,001) similar to increased plasma glucose levels and in the Captopril and Losartan given groups, albuminuria was decreased significantly in diabetic rats. There was no statistically significant differences in albuminuria between the STZ + Losartan and STZ + Captopril groups (p>0,05).The values of creatinine clearance were increased in diabetic control group as compared to control group (p<0,001). The reducing creatinine clearance in STZ + Losartan and STZ + Captopril groups was statistically no significant (p>0,05). ACE activity in diabetic control group was found to be increased in comparison with control group (p<0,001). The distinction of ACE activity between diabetic control and STZ + Losartan has no statistically significant (p>0,05). It has been observed that the activity of ACE in STZ + Captopril group was decreased significantly as compared to diabetic control group (p<0,001). Erythrocyte membrane Na+/K+ ATPaz activity in diabetic control group was lower than the control group (p<0,001). Also erythrocyte membrane Na+/K+ ATPaz activity in STZ + Captopril group was found to be decreased in comparison with control and diabetic control groups (p<0,001, p<0,001, respectively). In conclusion of our study, it has been shown that Captopril and Losartan has identical potence at prevention of albuminuria and this effect may be performed on renin angiotensin system. Also, it has been shown that Captopril and Losartan have no effect on increased creatinine clearance. It is determined that Captopril has inhibitory effect on red blood cell plasma membrane NaVfC ATPaz activity, as for Losartan did not change erythrocyte membrane Na7K+ ATPaz activity. It has been concluded that the inhibitor effect of Captopril on erythrocyte membrane NaVK* ATPaz activity is independent from ACE activity.