Bazı nonsteroidal antiinflamatuvar ilaçların deneysel ülser modelleri üzerine etkileri

Abstract

ÖZET Selekoksib romatoid artrit ve osteoartrit tedavisinde son zamanlarda sıkça kullanılan nonsteroidal antinflamatuvar bir ilaçtır. Proinflamatuvar prostanoidlerin üretiminden sorumlu olan siklooksijenaz II (COX-2) sentezini selektif olarak inhibe etmektedir. Sitoprotektif prostanoidlerin üretiminden sorumlu olan COX-1'i fazla etkilemediğinden gastrik yan tesirlerinin daha düşük olduğu öne sürülmektedir. Diğer taraftan analjezik etkinliği güçlü olan dipiron'un da COX üzerine etkinliği oldukça zayıftır. Bu çalışmada sıçanlarda iki aşamalı olarak selekoksib ve dipiron çeşitli parametreler açısından karşılaştırıldı, ilk aşamada her iki ilaç için en uygun dozun saptanması için 5, 25, 100 mg/kg dozlarda histaminle oluşturulan ülser modelinde ülser indeksi, asidite ve müsin sekresyonu açısından değerlendirildi. Her iki ilaç için de en uygun doz ise 5 mg/kg olarak belirlendi, özellikle ülser indeksi açısından selekoksibin dipirona göre ülser iyileşmesini geciktirdiği gözlendi, ikinci aşamada ise 5 mg/kg dozda histamin, stres ve dietilditiyokarbamat'la oluşturulan ülser modelleri üzerinde ülser indeksi, asidite, müsin sekresyonu, myeloperoksidaz (MPO), lipid peroksidaz (MDA), nonprotein sülfhidril grupları (NP-SH) ve prostaglandin düzeyleri karşılaştırıldı (PGE2). Selekoksib ülser indeksini stresle oluşturulan ülser modelinde artınken dipiron DDC ile oluşturulan ülser modelinde azalmaya neden olmuştur. Müsin sekresyonu açısından bakıldığınd selekoksib histaminle oluşturulan ülser modelinde anlamlı bir artışa neden olmuştur. Lipid peroksidasyonu açısından bakıldığında dipiron tek başına verildiğinde anlamlı bir artışa neden olurken, histamin ve stresle oluşturulan ülserlerde selekoksib anlamlı bir artışa neden olmuştır. NP-SH gruplarında ise dipiron tek başına verildiğinde azalmaya, selekoksib ise stresle oluşturulan ülser modelinde artışa neden olmuştur. Myeloperoksidaz aktivitesi değerlendirildiğinde dipiron histaminle oluşturulan ülser modelinde azalmaya, stres ve DDC ile oluşturulan ülser modelinde ise artışa neden olmuştur. PGE2 düzeyini ise selekoksib etkilemezken dipiron artırmıştır. Sonuç olarak deneysel ülserleri selekoksib dipirondan daha fazla artırmıştır.

SUMMARY Celecoxib has recently been a frequenty used nonsteroidal anti-inflammatory drug in the treatment of rheumatoid arthritis and osteoarthritis. It selectively inhibits cyclooxygenase II (COX-2) enzyme which is responsible from the production of proinflammatory prostanoids. It has been proposed that since it does not significantly inhibit COX-1, other isozyme responsible from the production of cytoprotective prostanoids, celecoxib has fewer gastric side effects. On the other hand, dipyron, a drug with potent analgesic activitiy does not also have significant COX inhibitory effects. In this study, celecoxib and dipyron were compared with respect to different parameters in rats. In the first step, in an attempt to identify the best dose for both drug, an ulser model was induced by the use of 5, 25 and 100 mg/kg histamin and ulcer index, acidity and mucin secretion was measured. The best dose was determined to be 5 mg/kg for both drugs. Celecoxib was found to delay ulcer healing when compared to dipyron especially when ulcer index was used as a measure. In the second step, ulcer index, acidity, mucin secretion, myeloperoxidase (MPO), lipid peroxidase (MDA), nonprotein sulfhydrlyl groups (NP-Î5H) and prostaglandin (PGE2) levels were compared in ulcer models induced by histamin (5 mg/kg), stress and diethyldithiocarbamate. While, celecoxib increased the ulcer index in stress-induced ulcer, dipyron decreased the index in DDC-induced ulcer. Celecoxib also caused a significant increase in mucin secretion in histamin-induced ulcer model. Lipid peroxidation was significantly increased by dipyron in control group with no induction of ulcer, whereas it was significantly increased by celecoxib in histamin-induced and stress-induced groups. Dipyron promoted a decrease in NP-SH levels in control group with no induction of ulcer, whereas celecoxib promoted an increase in the group with stress-induced ulcer. With respect to myeloperoxidase activity, dipyron caused a decrease in histamin-induced ulcer group while causing an increase in stress-induced and DDC-induced ulcer groups. PGE2 levels were not affected by celecoxib while they were increased by dipyron. in conclusion, celecoxib prompted the formation of experimental ulcers more than dipyron did.