Akciğer kanserli hastalarda metastaz ve tümör aktivitesinin belirlenmesinde serum TPS, CEA ve sialik asit seviyelerinin rolü

Abstract

ÖZET Tümör hücreleri üzerinde bulunan çeşitli antijenler, enzimler, tümör dokusu tarafından üretilen büyüme faktörleri, onkofetal proteinler, çeşitli onkojen ürünleri değişik tümörlerde tümör belirteci olarak kullanılabilmektedir. Hızla çoğalan epitelyal hücrelerin tanımlanması için yararlı bir araç olan TPS, tümör aktivitesinin değerlendirilmesinde kullanılır. CEA, fetal yaşamda normal olarak bulunan, yetişkinlerde düşük konsantrasyonlarda meydana gelen, belirli kanser tiplerinde özellikle epitelyal tümörlerde yüksek konsantrasyonlarda bulunan onkofetal bir antijendir. N-asetil nöraminik asit veya sialik asit yoğun olarak araştırılan oldukça yeni bir belirteçtir. Glikoproteinler ve glikolipidierin karbonhidrat zincirlerinin indirgenmemiş kalıntılarına bağlı olarak bulunurlar. Bu tez çalışmasında Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı'nda akciğer kanseri tanısı konmuş ve metastaz saptanmış 10 hasta, metastaz saptanmamış 20 hasta ile kontrol amacı ile 27 sağlıklı kişi olmak üzere toplam 57 kişiden oluşan araştırma grubu bireylerinden elde edilen kan örnekleri kullanıldı. Çalışmaya aldığımız kanser tanılı hastaların 7'si küçük hücreli (KHAK), 23'ü ise küçük hücreli dışı akciğer kanseri (KHDAK)'ydi. Sialik asit seviyeleri resorsinol yöntemi ile, Karsinoembriyonik Antijen ve Doku Polipeptid Spesifik Antijen seviyeleri ise kemilüminesans yöntemle belirlendi. Çalışmamızda, akciğer kanserli hastalarda, metastaz saptanan grupta serum TPS seviyeleri 278+111 U/L, serum CEA seviyeleri 238+182 ng/ml ve serum sialik asit seviyeleri 82+3 mg/dl olarak bulundu. Metastaz saptanmayan gruptaki serum TPS seviyeleri 253±78 U/L, serum CEA seviyeleri 20+16 ng/ml ve serum sialik asit seviyeleri 84+4 mg/dl olarak saptandı. Sağlıklı kontrol grubu bireylerinde serum TPS seviyeleri 74±12 U/L, serum CEA seviyeleri 4+1 ng/ml ve serum sialik asit seviyeleri 64+3 mg/dl olarak belirlendi.KHAK'li hasta grubunda serum TPS seviyeleri 166+48 U/L serum CEA seviyeleri 49+44 ng/ml ve serum sialik asit seviyeleri 94±4 mg/dl olarak bulundu. KHDAK'li hasta grubunda serum TPS seviyeleri 292±81 U/L, serum CEA seviyeleri 110+84 ng/ml ve serum sialik asit seviyeleri 80±3 mg/dl olarak belirlendi. TPS seviyelerinde, metastaz saptanan grupta saptanmayan gruba göre istatistiki açıdan bir fark gözlenmedi (p>0,05). Metastaz saptanan grupta ve saptanmayan grupta sağlıklı kontrol grubuna göre anlamlı bir artış gözlendi (p<0,05). KHAK'li hasta grubunda ise kontrol grubuna göre istatistiki bir fark gözlenmezken (p>0,05), KHDAK'li hasta grubunun serum TPS seviyeleri kontrol grubuna göre ileri düzeyde anlamlı olarak bulundu (p<0,01). CEA seviyelerinde, metastaz saptanan grupta diğer gruba göre anlamlı düzeyde artış gözlenirken (p<0,05), kontrol grubuna göre ise ileri düzeyde anlamlı artış gözlendi (p<0,01). Metastaz saptanmayan grupta kontrol grubuna göre istatistiksel bir fark gözlenmedi (p>0,05). KHAK'li hasta grubunda ve KHDAK'li hasta grubunda kontrol grubuna göre istatistiksel bir fark gözlenmedi (p>0,05). Sialik asit seviyelerinde, metastaz saptanan grupta saptanmayan gruba göre istatistiki bir fark gözlenmedi (p>0,05). Metastaz saptanan grupta kontrol grubuna göre ileri düzeyde anlamlı bir artış gözlenirken (p<0,01), saptanmayan grupta da kontrol grubuna göre ileri düzeyde anlamlı bir artış gözlendi (p<0,001). KHAK'nde KHDAK'li hasta grubuna göre anlamlı artış gözlendi (p<0,05). KHDAKli hasta grubunda kontrol grubuna göre ileri düzeyde anlamlı bir artış gözlendi (p<0,01). KHAKli hastalarda kontrol grubuna göre ileri düzeyde anlamlı bir artış gözlendi (p<0,001). Sonuç olarak bu tez çalışmasında serum TPS seviyelerinin akciğer kanserli hastalarda metastazın belirlenmesinde ve KHAK ve KHDAKnin ayrılmasında etkili olmadığı, fakat aynı zamanda KHDAK'nin belirlenmesindeise önemli bir role sahip olduğu saptandı. Serum CEA seviyelerinin, metastaz olan ve olmayan akciğer kanserli grubun ayrımında etkili olabileceği, ancak KHAK ve KHDAK'nin ayrımında etkili olmadığı saptandı. Sialik asit seviyelerinin ise, metastaz olan ve olmayan akciğer kanserli hastaların ayrımında etkisiz olduğu, ancak, metastazın belirlenmesinde önemli bir role sahip olduğu saptandı. Ayrıca, KHAK ve KHDAK'nin belirlenmesinde ve ayrımında etkili olabileceği saptandı.

SUMMARY Various antigens, enzymes located at the tumoral cells, growth factors, oncofetal proteins and miscelleneous oncogenic products secreted from tumoral tissues can be used as tumor markers. TPS, a useful tool in diagnosis of proliferating epithelial cells, can be used in determination of tumoral activity. CEA which exists as normal in fetal life and determined at low concentrations in adults, is an oncofetal antigen circulated of high concentrations in malignancy especially of epithelial tumors. N-asetilneuraminic acid and sialic acid are highly investigated fairly new markers and are found bound to non-reduced residues of carbonhydrate chains of glycoproteins and glycolipids. In our study, blood samples of 57 individuals that of 30 lung cancer patients, 10 with metastasis and 20 without, those were diagnosed in OGU Medical Faculty Department of Chest diseases and as the control group 27 healthy subjects. In our study, prognosed lung cancer patients that 7 patients with small cell lung cancer (SCLC) and 23 patients with non-small cell lung cancer (NSCLC). Levels of sialic acid were determined according to resorsinol method and, TPS and CEA by chemiluminescence. In our study serum TPS, CEA and sialic acid levels were measured in lung cancer patient group with metastasis as 278±111 U/L, 238+182 ng/ml, 82±3 mg/dl, in lung cancer group without metastasis as 253+78 U/L, 20+16 ng/ml, 84+4 mg/dl and in healthy group subjects as 74+12 U/L, 4±1 ng/ml, 64±3 mg/dl respectively. Serum TPS, CEA and sialic acid levels in SCLC group were 166+48 U/L, 49+44 ng/ml and 94±4 mg/dl. Serum TPS, CEA and sialic acid levels were measured in NSCLC group were 292+81 U/L, 1 10+84 ng/ml, and 80+3 mg/dl.At the TPS levels, no statistical difference was observed in the with metastasis group with respect to the without metastasis group (p>0,05). In both with and without metastasis groups, the meaningfull increase was observed as compared to healty control group (p<0,05). While there was no statistical difference between NSCLC group and control group (p>0,05), the serum TPS level of NSCLC group was found to be quite meaningfull with respect to that of control group (p<0,01). The CEA level increased gradually in patients with metastasis as compared to the other group (p<0,05), the increase of CEA was more significant when compared with the control group (p<0,01). There was no statistical difference between the without metastasis group and the control group (p>0,05). In both SCLC, NSCLC groups no statistical differences were observed with respect to the control group (p>0,05). There was no statistical difference at the sialic acid levels of the metastasis group and without metastasis group (p>0,05). In both with and without metastasis groups there was a high level meaningfull increase with respect to the control group (p<0,01, p<0,001 respectively). At SCLC the meaningfull increase was observed with respect to the NSCLC group (p<0,05). At NSCLC group there was a high level meaningfull increase as compared to that in the control group (p<0,01). At SCLC group there was a high level of significance as compared to that in the control group (p<0,001 ). As a result in this study, the serum TPS levels were not effective in determination of the metastasis and seperation of the SCLC and NSCLC at the patients who have lung cancer, but at the same time they have very important role in determination of the NSCLC. While the serum CEA leves were found to be possibly effective in discrimination of the lung cancer groups who have metastasis or not have metastasis, they were not effective in differentiation of the SCLC and NSCLC. The sialic acid levels were ineffective in discrimination of the lung cancer groups who have metastasis or not have metastasis, buteffective in determination of the metastasis. Also they were observed to be effective in determination and differentiation of the SCLC and NSCLC