Obez postmenopozal bayanlarda vitamin D reseptör gen polimorfizmi ile kemik mineral dansitesi arasındaki ilişki

Abstract

ÖZET Çalışmamızın amacı obez postmenöpozal bayanlarda vitamin D reseptör (VDR) gen polimorfizmi insidansını tesbit etmek ve kemik mineral dansite (KMD) arasında bir ilişki olup olmadığını belirlemektir. Çalışmamızda Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi 2. ve 3. Dahiliye Kliniklerinde kemik mineral dansite ölçümleri yapılmış 87 osteoporotik olmayan, 72 osteoporotik toplam 159 obez postmenopozal bayandan oluşan araştırma grubu bireylerinden elde edilen genomik DNA 1ar kullanılmıştır. Genomik DNA 1ar Qiagen DNA ekstraksiyon kiti kullanılarak periferik kandan izole edildi. Genomik DNA 1ar, vitamin D reseptör geninin 8 nolu intronunda yer alan Apal, 9 nolu ekzonunda yer alan TaqI ve 2 nolu ekzonunda yer alan Fokl polimorfizmlerinde genotipleri saptamak amacıyla PCR yöntemi kullanılarak amplifıye edilmiştir. PCR ürünleri Apal, TaqI ve Fokl restriksiyon enzimleri kullanılarak kesilmiştir. Kesim ürünleri jel elektroforezine tabi tutularak, jelde görülen bandlarm büyüklüğüne göre genotipler tesbit edilmiştir. Yapılan çalışmadaki veriler istatistiksel olarak analiz edilmiştir. Osteoporotik ve osteoporotik olmayan bayanların genotip frekanslarının karşılaştırılması x2 kare yöntemi kullanılarak yapılmıştır. Genotip dağılıma göre osteoporotik ve osteoporotik olmayan bayanlar arasında femur boynu ve lumbal KMD ölçüm değerleri tek yönlü varyans analiz yöntemi (ANOVA) ile, osteoporotik ve osteoporotik olmayan bayanlarda grup içi femur boynu ve lumbal KMD ölçüm değerleri bağımsız iki örneklem student's t testi ile değerlendirilmiştir. Çalışma sonucunda; VDR geni Apal polimorfizmi genotipleri osteoporotik olmayan bireylerde (n:87) % 24.1 AA, % 69 Aa, % 6.9 aa, osteoporotik bireylerde (n:72) % 29.2 AA, % 41.7 Aa, % 29.2 aa, TaqI polimorfizmi genotipleri osteoporotik olmayan bireylerde % 23 TT, % 65.5 Tt, % 11.5 tt, osteoporotik bireylerde % 33.3 TT, vıı% 45.8 Tt, % 20.8 tt, Fokl polimorfızmi genotipleri osteoporotik olmayan bireylerde % 60.9 FF, % 32.2 Ff, % 6.9 ff, osteoporotik bireylerde % 50 FF, % 41.7 Ff, % 8.3 ff olarak belirlenmiştir. Osteoporotik obez postmenopozal bayanlarda, osteoporotik olmayanlara göre aa genotipinde önemli derecede artma gözlemlenmiştir. Osteoporotik olmayan ve osteoporotik olmak üzere iki grup arasındaki KMD- VDR gen polimorfîzmi genotip ilişkisini karşılaştırdığımızda aa ve TT genotipleri hariç tüm genotiplerde osteoporotik olmayan obez postmenopozal bayanlarda femur boynu KMD, aa, Ff ve ff genotipleri hariç diğer genotiplerde lumbal KMD ölçümü osteoporotik gruba göre daha yüksek olarak bulunmuştur. Grupların kendi içlerinde KMD-VDR gen polimorfızmi genotip ilişkisine baktğımızda, osteoporotik olmayan obez postmenopozal bayanlarda Apal polimorfızmi açısından Aa genotiplilerin 0.98+0.094 g/cm lumbal KMD ye sahip oldukları ve 0.92+0.060 g/cm2 KMD ölçümüne sahip AA genotiplilerden daha yüksek KMD ye sahip oldukları, TaqI polimorfızmi açısından Tt heterozigot bireylerin en yüksek lumbal KMD (0.98 ± 0.099 g/cm2) ye, Fokl polimorfîzmi açısından FF (0.87 +0.080 g/cm2 ) genotipli bireylerin Ff genotipli bireylere göre daha yüksek femur boynu KMD ye sahip oldukları bulunmuştur. Osteoporotik obez postmenopozal bayanlarda lumbal KMD-VDR gen polimorfîzmi genotip ilişkisine baktığımızda KMD ve herhangibir genotip arasında bir ilişkiye rastlanmamıştır. Ancak Apal polimorfîzminde aa genotiplilerin en düşük femur boynu KMD (0.67±0.082 g/cm2) ye, TaqI polimorfîzminde tt genotiplilerin en yüksek femur boynu KMD (0.81+0.080 g/cm2) ye sahip olduğu gözlemlenmiştir. Fokl polimorfîzminde KMD açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark görülmemiştir. Anahtar Kelimeler: VDR geni, VDR gen polimorfızmi, Obezite, PCR, Postmenopozal Bayan viii

SUMMARY The aim of this study is to detect the insidence of Vitamin D receptor gene polymorphism and look for the relationship between VDR gene polymorphism genotypes and BMD of obese postmenopausal women. In the study genomic DNA of 87 nonosteoporotic and 72 osteoporotic obese postmenopausal women whose measurement of BMD were completed in Ankara Eğitim and Araştırma Hospital Clinics of 2nd and 3 rd Internal Medicine were used. The genomic DNA of the study objects was isolated from periferic blood using Qiagen DNA extraction kit. In order to detect the Apal polymorphism in the 8th intron, the TaqI polymorphism in the 9th exon, and the Fokl polymorphism in the 2nd exon of VDR gene, the genomic DNA was amplified using PCR method. PCR products were digested by Apal, TaqI and Fokl restriction enzymes. After gel electrophoresis of the digestion products the genotypes were determined. Comparasion of the genotype frequencies of osteoporotic and nonosteoporotic obese postmenopausal women was done by using Chi square method. Differences in bone density at different skeletal sites (BMDl=Lumbar spine) and (BMD2=Femoral neck) between the osteoporotic and nonosteoporotic obese postmenopausal women defined by VDR genotypes were investigated using an analysis of variance (ANOVA). Within in each group which was defined as osteoporotic and nonosteoporotic the BMD values of subjects with different genotypes were compared by t-test. The genotype frequencies for Apal were (n:87) % 24.1 AA, % 69 Aa, % 6.9 aa, in nonosteoporotic subjects and (n:72) % 29.2 AA, % 41.7 Aa, % 29.2 aa in osteoporotic subjects, for TaqI were % 23 TT, % 65.5 Tt, % 11.5 in nonosteoporotic, % 33.3 TT, % 45.8 Tt, % 20.8 tt in osteoporotic subjects, for Fokl % 60.9 FF, % 32.2 Ff, % 6.9 ff in nonosteoporotic, % 50 FF, % 41.7, % 8.3 in osteoporotic subjects. It was IXobserved that the frequency of aa genotype in osteoporotic obese postmenopausal women were increased compared to nonosteoporotic subjects. When the BMD-VDR gene polymorphism genotype relation was compared between the osteoporotic and nonosteoporotic obese postmenopausal women, besides the aa and TT genotypes, in all other genotypes the BMD measurements at femoral neck and besides aa, Ff and ff genotypes in all other genotypes, lumbar spine BMD was higher in nonosteoporotic group compared to osteoporotic group. When we compared the BMD-VDR gene polymorphism genotype relationship within the group, nonosteoporotic obese Aa postmenopausal women had 0.98±0.094 g/cm2 lumbar spine BMD and it was higher compared to A A subjects who had 0.92+0.060 g/cm2. Tt subjects had the highest lumbar spine BMD (0.98 ± 0.099 g/cm2) compared to TT and tt subjects. FF subjects had higher femoral neck BMD (0.87 ±0.080 g/cm2) compared to Ff (0.79+0.123 g/cm2) subjects. When we compared the BMD-VDR gene polymorphism genotype relationship within the osteoporotic obese group, no differences were seen between the genotypes and lumbar spine BMD. However aa subjects had the lowest femoral neck BMD (0.67+0.082 g/cm2), tt subjects had the highest femoral neck BMD (0.81±0.05 g/cm2 ). Key words: VDR gene, VDR gene polymorphism, Obesity, PCR, Postmenopausal Women