Hasta ve sağlık ekibi açısından doğruyu söylemek ve bilmek

Abstract

ÖZET Hastaların doğruyu bilme, sağlık çalışanlarının da doğruyu hastayla paylaşma konusunda dilsel, sosyokültürel ve geleneksel rolleri ile çatışabilen bazı engeller yaşanabilmektedir. Çalışmamız hasta ve ailesine açıklama yapmak, bilgi vermek konusunda birçok açmaz yaşandığı, hem hastanın hem de ailenin bu gereksinimlerinin karşılanmasının önemli olduğu düşüncesiyle hastalara tıbbi bakım veren hemşireler ve tedaviden sorumlu doktorların doğruyu söylemek, hastaların da doğruyu bilmek konusundaki yaklaşım ve tutumlarını belirlemek amacıyla planlanmıştır. Çalışma grubunu Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde çalışmakta olan 166 doktor, 166 hemşire ve tedavi görmekte olan 435 hasta oluşturmuştur. Demografik özelliklerini sorgulayan bir anket formu ile birlikte doğruyu söylemek konusunda yaklaşımların ortaya konabilmesi için likert tipi bir anket formu kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde varyans analizi, x2 ve t testi teknikleri kullanılmış, bu amaçla SPSS 10.0 İstatistik Programı'ndan yararlanılmıştır. Son 25 yıldır başlayan hastanın tanısı hakkında bilgilendirilmesi gerekliliği düşüncesinin çalışma grubumuzdaki sağlık ekibi tarafından kabul edildiği görülmektedir. Doktorların %88,6'sı, hemşirelerin %89,8'i hastanın tanısı hakkında doğru bilgilendirilmesinden yanadır. Her iki grupta hastanın tanısını bilme gerekliliğini bir hak olarak görmektedir. Hastaların % 66.4'ü tamları hakkında gerçekleri bilmek istediklerini ifade etmişlerdir. Cerrahi kliniklerde çalışan doktor ve hemşirelerin hastaya tanının söylenmesi ve onanı alınması konusunda daha duyarlı oldukları, cerrahi kliniklerde tedavi gören hastaların da tanılarım yüksek oranda biliyor oldukları belirlenmiştir. Her üç grubunda farklı hastalık durumlarında doğruyu söylemek konusunda açmazlar yaşadıkları belirlenmiştir. İİİDoktor ve hemşirelerin doğruyu söylemek konusunda belirledikleri ölçütlerde farklı değer yargılarının ön plana çıktığı görülmektedir. Doktorlar ahlaki değerlerin öncelikli olduğunu ifade ederken, hemşireler kültürel değerleri öncelikli görmektedirler. Doğruyu söylemenin içinde birçok sorun barındırıyor oluşu birçok çalışma tarafından doğrulanmakta, hasta ve sağlık ekibine göre de yön değiştirebilmektedir. Kesin sınırların çizilemediği doğruyu söylemek konusunda, bireysel farklılıkların ve olgulardaki farklı yönlerin ön plana çıkarılması, bu bağlamda tanı ve tedavi sürecinin iyi tanımlanması kadar hastaların bireysel özelliklerinin de belirlenerek değerlendirilmesi gerekmektedir. Hastaların bir birey olduğunun düşünülerek bütüncül bir yaklaşımla uygulamaların gerçekleştirilmesinin bu konuyu çözümlemede önemli bir etken olduğu düşünülmektedir. Anahtar Sözcükler: Doğru Söylemek, Hastayı Bilgilendirme, Tanıyı Söylemek. iv

ABSTRACT Certain obstacles which are in conflict with the linguistic, socio-cultural and traditional roles of medical professionals are experienced concerning the right of a patient to know the truth and the responsibility of medical professionals to inform a patient on the truth. The objective of this study to find out the approaches and attitudes of nurses providing medical care and physicians performing the treatment on telling the truth to patients and those of patients on knowing the truth. The starting point of the study is that there have been numerous dilemmas about making explanations to or informing patients and their families and that meeting this requirement of patients and their families is of great importance for the medical professionals. The sampling group is composed of 166 physicians and 166 nurses working at the Osmangazi University, Faculty of Medicine Hospital and 435 patients receiving medical care at the same hospital. A survey which consists of questions about the demographical data and a scale which is developed so as to identify the approaches about telling the truth was used in the research. Variance analysis, x2 test and t test were used for evaluating the data, and SPSS 1 0.00 statistical program was employed for this purpose. It is observed that the tendency to inform patients on the diagnosis of their illnesses which has been on the world agenda for 25 years is acknowledged by the medical team in our sampling group. 88.6% of the physicians and 89.8% of the nurses advocate that patients should be told the truth about their diagnosis. Both groups acknowledge that it is the right of a patient to know the diagnosis of his/her illness. 66.4% of the patients state that they wish to know the truth about their diagnosis. It is found out that the physicians and nurses practicing in surgery clinics are more sensitive about informing patients on diagnosis and taking their consent and that the rate of patients who know the diagnosis of their illnesses is higher among the patients receiving medical care in surgery clinics.All three groups are exposed to dilemmas about telling the truth in case of various health problems. It is found out that the criteria that the physicians and nurses established for telling the truth are governed by different value judgments. Ethical values are of primary importance for the physicians whereas cultural values precede all others for the nurses. Many researches confirm that telling the truth may lead to numerous problems and the decision to tell the truth may vary according to the patient and the medical team. Since it is not easy to impose strict rules about telling the truth in medicine, this decision depends on several factors such as individual differences and the differences in the phenomenon, the establishment of diagnosis and treatment processes and the evaluation of personal characteristics of the patient. Considering that each patient is an individual and developing a holistic approach for the practices are significant factors in dealing with this problem. Key Words: Telling the Truth, Informing the Patient, Telling the Diagnosis vi