Kütahya ili Yenidoğan Sağlık Ocağı bölgesindeki 15-49 yaş grubundaki kadınların vajinal duş uygulamalarına sağlık eğitiminin etkisi

Abstract

Vajinal duş (VD), tüm dünyada geleneksel olarak uygulanan bir yöntem olup; kadınların temizlik ya da tedavi amacıyla parmak veya bir materyal kullanarak vajen içini sıvı ile yıkamalarıdır. VD; cinsellik, kişisel hijyen, sağlık, hastalık inançlarıyla ilgili sosyo-kültürel ve dini değerlerden etkilenmektedir. Kadın vücudunu, menstruasyonu ve cinsel ilişkiyi kirli olarak tanımlayan kültürlerde vajinal duş daha yaygın olarak uygulanmakta ve çeşitli sağlık sorunlarına da yol açmaktadır. Bu çalışma, Yenidoğan Sağlık Ocağı Bölgesinde 15?49 yaş arası evli kadınların VD'a yönelik uygulama ve tutumlarının belirlenmesi, VD uygulayan kadınlara verilen eğitimle olumlu davranış değişikliğinin kazandırılması amacı ile yapıldı. Yenidoğan Sağlık Ocağı Bölgesinde yaşayan 15-49 yaş arası evli 5495 kadından, tabakalı örnekleme yöntemiyle seçilen 591 kadın araştırmanın örneklemini oluşturdu. Veri toplama aracı olarak; kadınların sosyo-demografik, obstetrik-jinekolojik ve vajinal duş uygulamasıyla ilgili özelliklerini sorgulayan anket formu kullanıldı. Veriler 23.12.2008?23.04.2009 tarihleri arasında araştırma kapsamına alınan kadınların evlerine gidilerek yüz yüze görüşme yöntemiyle toplandı. Anket formu uygulandıktan sonra VD uygulayan kadınlara, VD uygulaması ile ilgili hazırlanan eğitim broşürü kullanılarak 10 dk. süreli teke tek eğitim verildi. Evlere yapılan ilk ziyaret ve verilen eğitimden sonra, vajinal duş ile ilgili davranış değişikliğinin olup olmadığını belirlemek için 3 ay sonra ikinci kez evler ziyaret edildi. Bu ziyarette, kadınların eğitim sonrasında VD uygulamaya devam edip etmedikleri sorgulandı. Verilerin değerlendirilmesinde; chi-square (Fisher ? 2, Mc Nemar ? 2), Student t testleri kullanıldı.Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, kadınların % 44.7'sinin VD uyguladığı belirlendi. Kadınların %77.8'inin hijyen sağlamak, %2.2'sinin ise geleneksel nedenler (aileden öğrenme) ve gebeliği önlemek için VD yaptığı tespit edildi. Kadınların %62.7'sinin 19 yaş ve altında ilk kez VD'u uygulamaya başladığı, %27.7'sinin VD uygulamasını arkadaşlarından öğrendiği, %68.6'sının VD'u yalnız su ile yaptığı, %83'ünün de VD'u oturarak yaptığı belirlendi. Kadınların %78'i VD'un zararlı olduğuna dair daha önce bilgi almadığını belirtti. Çalışma grubundakilerin oturdukları mahalle, yaşadıkları aile tipi, gelir durumu, oturduğu konut tipi, sigara içme durumu; obstetrik özelliklerinden doğum şekli, dış gebelik, preterm eylem ve düşük doğum ağırlıklı bebek öyküsü; jinekolojik özelliklerinden adet düzensizliği, cinsel ilişkiye girme sıklığı, aile planlaması yöntemi kullanma durumu, genital sistem enfeksiyon tedavisi alma ve tedavi sonucu ile VD uygulama durumları arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki bulunmadı (p>0.05). Kadınların yaş, çalışma, öğrenim, eş öğrenimi, son bir ay içerisinde genital sistem enfeksiyonu belirtisi olduğunu ifade etmeleri ile VD uygulamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptandı (p<0.05; p<0.01). Araştırmamızda katılımcıların eşlerinin yaş ortalamaları, evlilik süreleri ve ilk kez VD'u kaç yaşında uyguladıkları ile VD uygulama durumları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmadı (p>0.05). Kadınların evlilik yaşları, gebelik, doğum ve düşük sayıları ile VD uygulama durumları arasında anlamlı farklılık tespit edildi (p<0.01; p<0.05). Araştırmamızda eğitim öncesi ve eğitim sonrası VD yapanlarda ileri derecede önemli farklılık saptandı (p<0.001). Kadınların eğitim sonrası davranış değişikliği oluşturma durumları ile öğrenim ve eş öğrenim durumları arasında anlamlı ilişki bulundu (p<0.001; p<0.01). Araştırmamızda kadınların davranış değişikliği oluşturmaları ile çalışma durumları ve eş çalışma durumları arasında anlamlı bir ilişki belirlendi (p<0.05; p<0.01). Araştırma bulgularımız VD'un yaygın bir uygulama olduğunu göstermektedir. Kadın sağlığını olumsuz etkileyen bu uygulamanın önlenebilmesi için özellikle risk gruplarına yoğunlaşılarak sağlık eğitimi verilmesi önemlidir.

Vaginal douching (VD) is a common method applied all around the world that women wash inside the vagina using their fingers or a material to cleanse or to treat the vagina. VD is affected from socio-cultural and religious values related with sexuality, personal hygiene and health beliefs. Vaginal douching is more common in the cultures which see the woman body, menstruation and sexual relationship as dirty and this causes various health problems. The purpose of this study is to determine the practises and attitude of 15?49 year-old married women towards VD and to bring in positive behaviour change to the VD applying women with the given education in Yenidoğan Health Center. The sample of the research consisted of 591 year-old married women who were selected by stratified sampling from 5495 women who are 15?49 year-old married women living around Yenidoğan Health Center. A questionnaire that questioned women?s socio-demographic, obstetric-gynaecologic and vaginal douching practise characteristics was used to collect data. The data were collected by home visiting and by talking face to face between 23.12.2008 ? 23.04.2009. After applying the questionnaire, 10-minutes one on one education was given to VD practising women using education brochure about VD practises. After the first visits and educations, the women were visited second time three months later to determine whether or not any behaviour change happened related with vaginal douching. In this visit, it was questioned whether the women continued to practice VD. In the data evaluation, chi-square (Fisher ? 2, Mc Nemar ? 2), Student t tests were used.According to the results provided from the research, it was determined that %44.7 of women practiced VD. It was also found that %77.8 of women used VD to provide hygiene and %2.2 used VD to prevent pregnancy and due to traditional reasons (learning from family). It was determined that %62.7 of women began to use VD under 19 age and first time, %27.7 learned VD practise from their friends, %68.6 applied VD only with water and %83.3 applied VD by sitting. %78 of women denoted that they had not received any information about VD is harmful. It wasn?t found a statistically meaningful relationship between VD practice situations and their inhabited street, family type, income status, residence type, smoking status, obstetric characteristics such as birth type, ectopic pregnancy, preterm labor and aetiology of low-birth-weight infant, gynaecologic features such as menstrual irregularity, frequency of sexual intercourse, using family planning method, receiving genital system infection treatment and the result of treatment (p>0.05). It was determined that there is a statistically meaningful relationship between VD practices and women?s age, job, education status and their explanation about having genital system infection symptom (p<0.05; p<0.01). It wasn?t found a statistically meaningful difference between VD practices and participants? husbands? average of age, marriage period and at which age women used the VD for the first time (p>0.05). It was determined a meaningful difference between status of VD practices and women?s marriage age, pregnancy, birth and number of abortion (p<0.01; p<0.05). In this research, an extremely important difference was determined between women who practised VD before and after the education (p<0.001). It was found a meaningful relationship between women?s behaviour change status after education and their educational background and their husbands? educational background (p<0.001; p<0.01). In the research, it was determined a meaningful relationship between women?s behaviour change performing and their work status and their husbands? work status (p<0.05; p<0.01). The findings of our research show that VD is a common practice. It is important that health education should be given by concentrating especially on risk groups to prevent this practice which affects the woman health negatively.