Meme kanserinin erken tanısına yönelik eğitim verilen kadınlarda kendi kendine meme muayenesi (KKMM) yapma davranışının değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Bu çalışma 20 yaş ve üzeri kadınlarda meme kanseri erken tanısı (MKET) ve kendi kendine meme muayenesi (KKMM) uygulamasına yönelik demonstrasyon yöntemiyle verilen eğitimin, kadınlarda MKET'na yönelik KKMM konusundaki bilgi düzeyine ve KKMM uygulama davranışına etkisini değerlendirmek amacıyla tanımlayıcı-müdahale çalışması olarak yapılmıştır.Yöntem: Çalışmamız Eylül 2008-Haziran 2009 tarihleri arasında Eskişehir 75. Yıl mahallesinde yürütülmüştür. Bu tarihler arasında araştırmaya katılmaya gönüllü olan 1000 kadın çalışma grubunu oluşturmuştur. Kadınlar en az 15 en fazla 20 kişilik gruplara ayrılarak MKET ve KKMM uygulamalarını içeren eğitim verilmiştir. Verilerin toplanmasında üç bölümden oluşan anket formu kullanılmıştır. Anket formunun ilk bölümde sosyodemografik özellikleri içeren sorular, ikinci bölümde KKMM bilgi düzeyini belirleyen sorular, üçüncü bölümde KKMM uygulama durumunu belirleyen sorular yer almıştır. Anket formu hem eğitimden önce hem de eğitimden sonra tüm çalışma grubuna uygulanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS paket programından yararlanılarak t testi kullanılmıştır.Bulgular: Çalışmaya katılan kadınların yaşları 20-78 arasında değişmekte olup yaş ortalamaları 42.04±10.84 bulunmuştur. Araştırmaya katılan kadınların %5.9'unun okur yazar olmadığı, büyük çoğunluğunun (%67.6) ilköğretim mezunu olduğu, %84.1'inin ev hanımı olup herhangi bir işte çalışmadığı saptanmıştır. Kadınların medeni durumlarına bakıldığında ise %90.2'si evli olduğu belirlendi. Kadınların %2.4'ünde daha önce tanı konmuş bening veya malign bir meme hastalığı olduğu ve %2.2'sinin de ailesinde meme kanseri öyküsü olduğu saptanmıştır. Eğitim öncesi ve eğitimden sonra KKMM bilgi puan ortalamaları (BPO) ve uygulama puan ortalamaları (UPO) arasında önemli fark olduğu saptanmıştır (p<0.001). 50-59 yaş grubunda olan, ilköğretim mezunu olan, ev hanımı olan, evli olan, gelir durumu orta düzeyde olan, sağlık güvencesi olmayan ve ailesinde meme kanseri olmayan kadınların eğitim öncesi ve sonrası hem BPO hem de UPO arasında önemli fark bulunmuştur (p<0.001).Sonuç: MKET'sı ve KKMM'ne yönelik kadınlara sürekli eğitim verilmesi hem MK erken tanılanmasını hem de MK'den ölüm oranlarını azaltmasını sağlayacağından önemlidir.Anahtar Kelimeler: Meme kanseri, KKMM , bilgi, kadın

Objective: This research has been done as a descriptive-intervention study over 19 years old women to determine the effect of information, early diagnosis of breast cancer (EDBC) and breast self-examination (BSE) training given with the demonstration method, over information level on women about BSE due to EDBC and practice behavior of women about BSE.Materials and Method: The research has been done between September 2008 and June 2009 in Eskişehir 75. Yıl neighborhood. One thousand volunteered women formed the research group during this process. Those women seperated into groups of 15 to 20 people and they were informed about both BSE and EDBC headings. Data has been collected by a questionnaire form that consists of three parts. The first part of the questionnaire includes sociodemographic questions, the second part covers the questions which identify information level about BSE and the third part contains the questions about practice level of BSE. The questionnaire was applied to the whole research groups before and after they got informed. T test was used for evaluation of the data by the help of SPSS program.Results: The women's ages in research change from 20 to 78 and their avarage calculated as 42.04±10.84. According to the survey it is seen that, 5.9 percent of women are illiterate, most of them (67.6 percent) are graduated from primary school and 84.1 percent of women are non-worker, housewife. In addition, 90.2 percent of women are married. Moreover, it is found that 2.4 percent of women had a breast disease that is diagnosed as bening or malign before and 2.2 percent of women had a breast cancer story in her family. Thus, significant differences are determined between BSE information score averages and practice score averages just before or after the enlightenment (P<0.001). Remarkable differences are observed between information score averages and practice score averages just before or after the enlightenment for women who are 50 to 59 years old, graduated from primary school, housewife, married, middle-income citizen, without health insurance and without any breast cancer in her family (P<0.001).Conclusion: It is essential to inform women about BSE and early diagnosis of BC to diagnose the BC early and to decrease the death ratios due to BC.Key Words: Breast cancer, breast self-examination, information, woman